Wirusy

Są to patogeny i żeby się namnażać muszą być w żywej komórce. Nie mają budowy komórkowej.

BUDOWA WIRUSÓW

- kwas nukleinowy (DNA lub RNA)

- osłonka białkowa - kapsyd

- osłonka

- cały wirus (cząsteczka) - WIRION

- samoreplikacja wewnątrzkomórkowa

KLASYFIKACJA WIRUSÓW

- budowa i sposób replikacji genomu

- miejsce replikacji w zakażonej komórce (jadro, cytoplazma)

- kształt winionu (typy symetrii)

- obecność lub brak osłonki lipoproteinowej

- żywiciel ( zwierzę, roślina, bakteria)

KSZTAŁT WIRUSÓW

- KULISTY (wielościenny)

- NITKOWY LUB PAŁECZKOWATY (symetria spiralna)

-ZŁOŻONY (bakteriofagi) - bakteriofag lambda - najpopularniejszy

PODZIAŁ WIRUSÓW NA PODSTAWIE BUDOWY GENOMU

1. DWUNICIOWE DNA

• Poxirus - ospa prawdziwa

• Paporaviruses- brodawczak

• Adenovirus - zapalenie spojówek, zakażenia układu oddechowego

• Herpesvirus - wirus opryszczki typu 1 (jamy ustnej), typu 2 (układu płciowego), ospy wietrznej, półpaśca, cytomegalii, mięsaka kaposziego (u chorych na HIV)

2. JEDNONICIOWE DNA - nić (+) Parvoviruses

3. DWUNICIOWE RNA - Reovirus (wirusy rota, powodują biegunki)

4. JEDNONICIOWE RNA (+) - Picornavirus (wirus Heinego-medina), Togavirus (różyczka)

5. JEDNONICIOWE RNA (-) - Rhabdoviros (wścieklizna)

6. JEDNONICIOWE RNA oraz przejściowo DNA - Retrowirus (HIV)

7. DWUNICIOWE DNA oraz przejściowo RNA - Hepadnavirus (zapalenie wątroby typu B)

Większość wirusowego RNA ulega replikacji w cytoplazmie, a DNA w jądrze.

RETROVIRUSY

• Mają nić RNA typu (+)

• Genom musi zostać przepisany na DNA, za pomocą wirusowego enzymu - odwrotnej transkryptazy

• Dwuniciowy DNA jest integrowany w przypadkowe miejsca do chromosomu przez wirusowy enzym - integrazę

• Zintegrowany wirusowy DNA ulega transkrypcji przez enzym komórkowy - polimerazę II - i dochodzi do produkcji nowych wirusowych genomów (jednoniciowe RNA+)

FAZY NAMNAŻANIA WIRUSÓW

• ABSORBCJA - wirus musi się przyczepić do komórki w której się namnaża

• PENETRACJA - wirus wnika do wnętrza

• ODPŁASZCZANIE - wirus zwierzęcy pozbawia się osłonki białkowej

• REPLIKACJA - białka wczesne, białka późne, kwas nukleinowy (osobno są syntezowane białka, a osobno kwas nukleinowy)

• Łączenie białka z kwasem nukleinowym

• Uwalnianie wirusów

• Dojrzewanie - czasami w trakcie uwalniania

PENETRACJA

• Wiropeksja - wchłonięcie

• Fuzja - zlanie się błony wirusa i błony cytoplazmatyczne

W JAKIM CELU HODUJEMY WIRUSY

• Diagnostyka zakażenia

• Badania naukowe

• Produkcja antygenów do diagnostyki serologicznej

METODY HODOWLI WIRUSÓW

• Zwierzęta doświadczalne

• Hodowle komórkowe

• Zarodki ptasie (kurze)

HODOWLE KOMÓRKOWE

• Komórki pobrane od ludzi lub zwierząt i hodowane na sztucznych pożywkach

• Monolayer (pojedyncza warstwa komórek przyklejona do szkła)

• Nie wszystkie komórki dają się hodować

• Typy hodowli : pierwotne i ciągłe

STWIERDZAMY CZY WIRUSY NAMNAŻAJĄ SIĘ W HODOWLI

• Efekt cytopatogenny

• Hemaglutynacja, hemadsorbcja

• Wykrycie wirusów metodą serologiczną

• Interferencja - jeśli jest jeden wirus w hodowli, to nie namnoży się drugi

LECZENIE ZAKAŻEŃ WIRUSOWYCH

• wirusy są niewrażliwe na antybiotyki

• istnieją specyficzne leki, działające na konkretne wirusy (HIV opryszczka grypa)

---