Niwelacja sieci osnowy podstawowej
Pomiary sieci niwelacyjnych klas I, 11 wykonuje się w kierunku głównym i powrotnym wzdłuż odcinków niwelacyjnych łączących dwa sąsiednie repery. Każdy odcinek powinien składać się z parzystej liczby stanowisk, dzięki czemu ta sama łata oznaczona numerem 1, ustawiona jako łata wstecz na reperze początkowym, będzie zarazem łatą w przód na reperze końcowym. Przy pomiarze różnicy wysokości odcinka w kierunku powrotnym należy rozpocząć pomiar od drugiej łaty (nr 2), dokonując go w innym dniu oraz o innej jego porze niż pomiar w kierunku głównym. Pomiar odcinka w jednym kierunku należy jednak prowadzić bez przerwy. Na każdym stanowisku wyznacza się dwukrotnie różnicę wysokości pomiędzy punktami wiążącymi przy wykorzystaniu obu podziałów łat. Nie stosuje się przy tym zmiany pozycji niwelatora dla przesunięcia w pionie osi celowej
Ustawienie statywu dokonane na twardym podłożu ma zapewnić bieg celowej na wysokości ok. 1,5 m ponad powierzchnią terenu płaskiego, natomiast w terenie falistym odległość ta nie może być mniejsza niż 0.8 m. Ze względu na refrakcję i wibrację celowa nie powinna przebiegać nad obiektami intensywnie wydzielającymi ciepło (np. asfalt) lub parę wodną. Położenie statywu na kolejnych stanowiskach powinno być przemienne (rys. 6.14) tzn. na każdym kolejnym stanowisku trzeba obrócić statyw o 180°. Należy także dokonać pomiaru długości celowych, przy czym ich różnica dla laty wstecz i w przód nie może przekraczać: 0.4 m dla niwelacji klasy I oraz 0.5 m dla niwelacji klasy II.
Pomiar niwelacyjny należy wykonywać w godzinach rannych pół godziny po wschodzie słońca i w godzinach popołudniowych, kończąc pracę na pół godziny przed zachodem słońca. Jesienią przy zachmurzonym niebie można nie przerywać pracy w godzinach okołopołudniowych, lecz mierzyć przez cały dzień. Warunki atmosferyczne pomiaru powinny być korzystne, bez występowania wibracji, zapewniające dobrą i jednakową widoczność lat. Pomiar wykonuje się przy temperaturze mieszczącej się w zakresie od 0° do+25°C, podczas bezwietrznej pogody lub przy słabym wietrze (poniżej 6 m/sek.). Kliny niwelacyjne dostosowane długością do rodzaju podłoża wbija się na co najmniej 5 minut przed wykonaniem odczytów na łatach. Celowe do reperów ściennych powinny przebiegać prostopadle do ściany. Na pierwszym, a następnie, na co czwartym stanowisku, należy wykonać pomiar temperatur} powietrza, zaś zalecany jest także pomiar temperatury taśm inwarowych łat. Trzeba także notować czas rozpoczęcia i zakończenia pomiaru odcinka oraz czas ewentualnych przerw w jego pomiarze. Najważniejsze wymogi związane z pomiarem metodą niwelacji precyzyjnej zestawiono w tabeli 6.3.
W skład zespołu wykonującego niwelację precyzyjną wchodzą: kierownik zespołu, pełniący również funkcję obserwatora, protokolant i 2 4 pomiarowych. Po ustaleniu położenia stanowiska niwelatora i ustawieniu na nim instrumentu oraz wbiciu klinów dla laty w przód i laty wstecz, przy jednoczesnym zapewnieniu równych długości celowych, można przystąpić do wykonywania odczytów. Przed odczytami trzeba spoziomować niwelator przy użyciu libeli okrągłej, wycelować na odpowiednią łatę. nastawić ostrość i za pomocą leniwki naprowadzić kreskę pionową na łatę zaś śrubą mikrometryczną wprowadzić obraz kreski podziału łaty na środek rozwidlenia kreski poprzecznej. Potem należy odczytać i zanotować trzy pierwsze cyfry z łaty i kolejne cyfry z podziałki mikrometru.