DIAGNOSTYKA APARATU RUCHU

W niedługiej historii badań klinicznych aparatu ruchu człowieka wyodrębnić możemy kilka stosowanych różnych metod zmieniających się wraz z rozwojem techniki pomiarowej i wzbogacania aparaturowego tych pomiarów. Mówić tu zatem możemy o następujących procedurach badawczych:

1. Motografii- metoda polegająca na bezpośredniej obserwacji ruchu obecnie bardzo zobiektywizowana dzięki rejestracji kamerą video, analizie komputerowej elementów chodu, wykorzystaniu platform tensometrycznych i czujników elektronicznych w obuwiu badanego.

2. Motoskopii - subiektywnej obserwacji ruchu, sposobu poruszania się odbiegającego od normy, występowanie patologicznych przyruchów, zaburzenia koordynacji czynności ruchowych.

3. Motometrii - metody oparte na ilościowej ocenie ruchu (szybkość, siła, zakres ruchu, frekwencja wykonywanych czynności, wydatek energetyczny, współczynnik pracy użytecznej i in)

wszystkie te elementy ruchu przedstawione są w liczbach co umożliwia ich precyzyjną ocenę i wzajemne skorelowanie.

W ramach tych ogólnie wspomnianych metod możemy mówić o

===ocenie kinematycznej ruchu obejmującej

analizę rodzaju ruchu, jego zakresu i kierunku

===metodzie kinetycznej - analizującej siły

które wywołują dane ćwiczenia motoryczne.

Najważniejszymi cechami biologicznymi charakteryzującymi pracę układu ruchu jest;

1. siła mięśniowa,

2. elastyczność mięśni i stawów

3. koordynacja nerwowo- mięśniowa.

Siłę mięśniową charakteryzujemy jako ilość mocy jaką może wyzwolić mięsień lub grupa mięśni w pojedyńczym skurczu.

Zwiększanie się siły mięśniowej nie musi być nierozłącznie związane z hipertrofią tej tkanki obserwowaną podczas ćwiczeń.

Maksymalna siła skurczu mięśni wynosi od 30 do 80 N / cm 2 przekroju poprzecznego mięśnia i nie ma zasadniczego znaczenia jaki rodzaj włókien zaangażowanych jest do tego skurczu

Typ I - włókna wolnokurczliwe

Typ IIX i IIA- włókna szybkokurczliwe

Siła mięśniowa osiąga najwyższe wartości do 30 roku życia ( u kobiet o około 40 % mniejsze wartości tej cechy w porównaniu z mężczyznami) po tym okresie obserwujemy systematyczny spadek wartości siły zarówno dynamicznej jak i statycznej związany ze zmianami w proporcjach tkankowych.

Wraz z wiekiem postępuje stopniowy zanik masy mięśni szczególnie włókien szybkokurczliwych (typ II ). Te postępujące ograniczenia w sile mięśni powodują postępujące osłabienie organizmu i ograniczają możliwości funkcjonalne pacjenta.

W procesie rehabilitacji niezwykle ważny problem w ocenie siły mięśniowej jest zagadnienie

występujących często atrofii mięśniowych spowodowanych długotrwała hipokinezją często

towarzyszącą chorobie nie tylko aparatu ruchu lecz wielu innych schorzeń organicznych.

Metody pomiaru siły mięśniowej

Metody pomiaru siły mięśniowej leżą na pograniczu

-badań fizjologicznych ( moc i wydolność energetyczna mięśni)

-obserwacji biomechanicznych ( pomiary momentu siły mięśni w warunkach statycznych i dynamicznych)

W praktyce rehabilitacyjnej ze względu na konieczność prawie stałego monitorowania siły mięśni wykorzystujemy wspomniane powyżej skale oraz badania dynamometrii statycznej i dynamicznej. Charakterystyka pomiaru siły mięśniowej jest nieco odmienna w badaniu podczas programu ćwiczeń oraz w warunkach laboratoryjnych. Dokonując pewnego

porównania do badań w sporcie zasady te można określić następująco.

Tab. 1. Charakterystyka pomiarów siły mięsni w warunkach treningowych i laboratoryjnych.

--------------------------------------------------------------------------------Porównywane parametry Warunki pomiaru Treningowe Laboratoryjne

Zakres oceny

Kompleksowa (siła, moc, Badanie wybiórcze

technika wykonywanego ( siła i moc ruchu

Badanie maksymalnie izolowane)

Zaangażowane mięśnie

Przeważnie całego ciała mięśniowe( siła i moc) lub wybrane pojedyńcze grupy

lub duże grupy kompleksowo)np. kończyn górnych, duże grupy mięśni

i tułowia i kończyn dolnych.) oddzielnie (np. kończyn)

Metody pomiaru

Przeważnie poprzez specjalne stanowiska i pozycje pomiarowe(siły - wybrane ćwiczenia testowe urządzenia pomiarowe o charakterze uniwersalnym

wykonywane na urządzeniach np. cykloergometry, ergometry ręczne )

Rożne formy ćwiczeń

Parametry mocy i siły

Ciężar maksymalny(siła)Maksymalny moment siły, moc maksymalna lub przemieszczenie liniowe średnia(wartości absolutne lub względne)

lub czas ćwiczeń(moc)

Analiza funkcjonalna chodu

W ocenie funkcjonalnej aparatu ruchu osoby niepełnosprawnej najważniejszą czynnością motoryczną poddawaną analizie jest chód i inne sposoby lokomocji ( np., poruszanie się na wózku). Konsekwencją wielu schorzeń i urazów jest często zaburzenie i znaczące ograniczenie funkcji lokomocyjnych co ma oczywiście ogromne znaczenie w życiu codziennym chorego (czynności samoobsługi) oraz aktywności rodzinnej, społecznej i zawodowej.

---