NERWY RDZENIOWE powstają poprzez połączenie korzenia brzusznego wychodzącego z rogów przednich z korzeniem grzbietowym czuciowym wychodzącym z rogów tylnych.

Gałęzie grzbietowe unerwiają głębokie mięśnie grzbietu, skórę całej okolicy grzbietowej (od potylicy do k guzicznej).

*nerw potyliczny większy - unerwia mięśnie i skórę okolicy potylicznej

*nerwy pośladkowe - górne, dolne- unerwiają okolicę pośladków

Gałęzie brzuszne unerwiają mięśnie i skórę przedniej i bocznej okolicy szyi, tułów i kończyny. Nerwy wychodzące z gałęzi brzusznych tworzą sploty umieszczone w pobliżu kręgosłupa.

*Splot szyjny powstaje z połączenia gałęzi brzusznych 4 pierwszych nerwów szyjnych. Od splotu odchodzą krótkie gałęzie mięśniowe, które biegną do mięśni szyi.

-Nerw przeponowy - unerwia przeponę, przerwanie ciągłości tego nerwu powoduje zatrzymanie oddychania.

-Nerwy skórne= potyliczny mniejszy, uszny wielki, poprzeczny szyi, nerwy nadobojczykowe.

*Splot ramienny (4 szyjne, 1 piersiowy) unerwia skórę i mięśnie kg. Włókna tego splotu tworzą 3 pęczki nerwowe: boczny, przyśrodkowy, tylny. W tym splocie znajdują się nerwy: nadobojczykowe i podobojczykowe. Od części nadobojczykowej odchodzą krótkie gałęzie unerwiające okolicę barku. Od części podobojczykowej odchodzą długie gałęzie mające za zadanie unerwiać resztę kończyny.

-Nerw mieśniowo-skórny biegnie po przedniej powierzchni ramienia i unerwia ruchowo m kruczoramienny, m ramienny, m dwugłowy ramienia.

-Nerw skórny przyśrodkowy ramienia - jest to nerw czuciowy, unerwia skórę dołu pachowego i skórę przyśrodkowej części przedramienia.

-Nerw skórny przyśrodkowy przedramienia - nerw czuciowy, unerwia skórę po przyśrodkowej części przedramienia.

-Nerw pośrodkowy - nerw mieszany. Biegnie razem z tętnicą pachową, potem przechodzi na ramię i biegnie jak tętnica ramienna i kieruje się w kierunku dłoni. Na przedramieniu unerwia wszystkie mięśnie str przedniej przedramienia z wyjątkiem zginacza łokciowego nadgarstka i zginacza głębokiego palców, następnie dochodzi do dłoni, gdzie dzieli się na 3 nerwy dłoniowe wspólne palców 1,2,3 i częściowo 4.

-Nerw łokciowy - nerw mieszany. Biegnie po przyśrodkowej części ramienia, w okolicy dołu łokciowego, przechodzi do rowka nerwu łokciowego, kieruje się na przednią stronę przedramienia i unerwia m zginacz łokciowy nadgarstka i zginacz głęboki palców.

-Nerw promieniowy biegnie spiralnie, okrąża kość ramienną, unerwia ruchowo m trójgłowy ramienia i czuciowo skórę w miejscu m trójgłowego. Od tego nerwu odchodzi kilka gałęzi: nerw tylny skórny przedramienia, nerwy unerwiające wszystkie m prostowniki przedramienia oraz m łokciowy. Nerw promieniowy na końcu przechodzi na dłoń gdzie rozgałęzia się na 5 nerwów grzbietowych palców, które unerwiają czuciowo skórę grzbietowej części ręki.

*Splot międzyżebrowy = nerwy międzyżebrowe - mają 12 par. Unerwiają przestrzenie międzyżebrowe, częściowo m klatki piersiowej i jamy brzusznej, unerwiają blaszkę ścienną opłucnej żebrowej. Unerwiają skórę przedniej i bocznej części tułowia. Są to nerwy mieszane. Biegną po dolnych częściach żeber.

*Splot lędźwiowy - powstaje z połączenia 1,2,3 nerwów lędźwiowych. Unerwia on częściowo skórę i mięśnie brzucha, mięśnie i skórę przyśrodkowej i przedniej części uda oraz przyśrodkową część podudzia. Splot dzieli się na gałęzie krótkie i długie.

-Nerw udowy - unerwia m czworoboczny lędźwi, m biodrowo-lędźwiowy, m lędźwiowy mniejszy. Jest to najgrubszy nerw w tym splocie. Biegnie pod więzadłem pachwinowym, po wyjściu z więzadła pachwinowego wysyła gałęzie unerwiające skórę i mięśnie przedniej powierzchni uda. Nerw ten unerwia ruchowo: m czworogłowy uda, ma krawiecki, m biodrowy, m lędźwiowy większy.

-Nerw zasłonowy biegnie przez otwór zasłonowy w miednicy i unerwia m zasłonowy wewnętrzny, przywodziciele uda i skórę przyśrodkowej części uda.

*Splot krzyżowy powstaje z 4,5 nerwu lędźwiowego i wszystkich nerwów krzyżowych.

-Nerw pośladkowy górny, dolny

-Nerw kulszowy - największy w organizmie. Opuszcza on miednicę, biegnie pomiędzy guzem kulszowym a krętarzem wielkim. Przykryty jest m pośladkowym wielkim, następnie biegnie po tylnej ścianie uda. Unerwia m półbłoniasty, półścięgnisty, dwugłowy uda i przywodziciel wielki.

-Nerw piszczelowy oddziela się od nerwu kulszowego, przechodzi przez środek dołu podkolanowego i kieruje się w str guza piętowego.

-Nerw strzałkowy wspólny, powierzchowny, głęboki - unerwiają m strzałkowy długi i krótki, m piszczelowy przedni, prostownik długi palców, prostownik długi palucha.

*Splot sromowy - jest on częścią splotu krzyżowego. Unerwia m dźwigacz odbytu, bierze udział w unerwieniu narządów miednicy mniejszej.

*Splot guziczny - odchodzą drobne gałęzie unerwiające czuciowo okolice odbytu i kości guziczne.

NERWY CZASZKOWE - 12 par. Odchodzą one symetrycznie przez otwór na podstawie czaszki. Nerwy te unerwiają głowę, wyjątek stanowią 10 i 11. Każdy nerw może być czuciowy, ruchowy lub mieszany.

1.Nerw węchowy - nerw czuciowy, składa się z ok. 20 nici. Swój początek ma na błonie śluzowej nosa, wchodzi do czaszki i kończy się na opuszce węchowej. Uszkodzenie tego nerwu powoduje utratę powonienia.

2.N wzrokowy - n czuciowy. Zaczyna się w siatkówce, opuszcza oczodół, przez kanał wzrokowy wnika do czaszki. Po wniknięciu do czaszki następuje skrzyżowanie wzrokowe, połowa włókien przechodzi na stronę przeciwną. Gdy dojdzie do uszkodzenia pasma wzrokowego po jednej stronie dojdzie do widzenia połowicznego.

3.N okoruchowy - n mieszany. Obszar jego unerwienia dotyczy m gałki ocznej: dźwigacz powieki, dźwigacz powieki górnej, m zewnętrzne z wyjątkiem m skośnego. Uszkodzenie powoduje patologiczne rozszerzenie źrenicy i opadanie powieki.

4.N bloczkowy - n ruchowy. Jest małym nerwem i odpowiada za unerwienie m skośnego oka. Uszkodzenie: zez zbieżny.

5.N trójdzielny - n mieszany. N czuciowe unerwiają powłoki części głębokich twarzy. Nerw tworzy zwój, od którego odchodzą 3 gałęzie: n oczny, n szczękowy, n żuchwowy. Nerwy ruchowe odpowiadają za unerwienie żuchwy.

6.N odwodzący - n ruchowy. Unerwia 1 mięsień oka (prosty boczny oka). Uszkodzenie: zez zbieżny. Ma swój początek w moście.

7.N twarzowy - n mieszany. Przebiega on przez kanał nerwu twarzowego, wnika w śliniankę przyuszną, po czym dzieli się na gałęzie końcowe. Odgałęzienia nerwu twarzowego unerwiają wszystkie mięśnie mimiczne twarzy.

8.Przedsionkowo-śliniankowy - n czuciowy; wychodzi z przewodu słuchowego wewnętrznego do dołu tylnego czaszki przez otwór słuchowy wewnętrzny.

9.N językowo-gardłowy - n. Mieszany; wychodzi z dołu tylnego czaszki do przestrzeni przygardłowej przez część przyśrodkową otworu szyjnego.

10.N błędny - n mieszany. Unerwia większość narządów wewnętrznych: krtań, płuca, serce, narządy przewodu pokarmowego.

11.N dodatkowy - n ruchowy. Zaopatruje mięśnie: mostkowo - obojczykowo - sutkowy i czworoboczny. Porażenie tego nerwu daje kręcz szyi.

12.N podjęzykowy - Biegnie między oliwką a piramidą i wychodzi na powierzchnię rdzenia przedłużonego. Następnie przechodzi przez kanał nerwu podjęzykowego. Doprowadza on włókna ruchowe do wszystkich mięśni języka. Prowadzi też wstecznie włókna czuciowe dla opony twardej mózgowia, które pożycza od nerwu językowego.

---