METODA PROJEKTOWANIA OKAZJI EDUKACYJNYCH
Termin okazje edukacyjne jest kojarzony z projektem Wrocławska Szkoła Przyszłości, będącym przykładem alternatywnej i globalnej koncepcji szkoły przyszłości na gruncie polskim. Podstawowe zadania edukacji przedszkolnej w projekcie Wrocławska Szkoła Przyszłości wyrażają się w dążeniu do maksymalizowania szans rozwojowych dzieci, nie tylko poprzez zaznajamianie ich z otoczeniem społecznym, światem przyrody
i kultury, ale również, na co dotychczas nie zwracano dostatecznej uwagi, poznanie siebie, odczuwanie świata przez pryzmat własnej indywidualności, kreowanie nowych sposobów widzenia rzeczywistości.
Schemat projektowania scenariusza okazji edukacyjnej składa się z elementów:
Przedmiot odkrycia dziecka
Projektując okazje należy zastanowić się nad celem: czy ma to być poznanie czegoś, czego dziecko dotychczas nie znało lub nie rozumiało, czy raczej będzie to okazja do tego, żeby nauczyło się posługiwać nowymi przedmiotami, narzędziami czy słowami, czy też chodzić będzie o okazję umożliwiającą dziecku tworzenie czegoś zupełnie nowego
w jego dotychczasowym zasobie doświadczeń.
Punkt wyjścia
Zadaniem tej części okazji edukacyjnej jest zaciekawienie dzieci, skupienie ich uwagi, skierowanie zainteresowania na to, co wiąże się z projektowaną okazją, jak też wzbudzenie motywacji do dalszego uczestniczenia w zajęciach. Ta sytuacja początkowa wymaga szczególnie starannego przygotowania przez nauczyciela, który musi zadbać o ciekawe rekwizyty, element zaskoczenia i niespodzianki, o wytworzenie specyficznego nastroju. Różnym atrakcyjnym dla dzieci przedmiotom mogą towarzyszyć dźwięki, szmery odgłosy charakterystyczne dla różnych sytuacji codziennego życia. Zdarzenia aranżowane w punkcie wyjścia powinny pobudzać dziecko do wymiany uwag, spostrzeżeń, dostrzegania i formułowania problemów. Rozmowa nauczycielki z dziećmi, wzajemne stawianie sobie pytań, dzielenie się wątpliwościami pozwala na wspólne uogólnienie i precyzowanie problemu.
Zadania
Etap ten stwarza uczestnikom okazji edukacyjnych możliwość dokonywania samodzielnych wyborów dotyczących wszystkich sytuacji zaprojektowanych i zaproponowanych przez nauczyciela oraz włączenia ich w tok własnych pomysłów.
Warunki materialne
Projektując okazje edukacyjne nauczyciel musi zastanowić się nad tym, gdzie przeprowadzić zajęcia
oraz jakie przedmioty, teksty, nagrania, ilustracje będą wykorzystywane jako punkt wyjścia zajęć. Po podjęciu decyzji, musi przeanalizować, co może sam zgromadzić, a co powinny przygotować dzieci w domu samodzielnie lub przy pomocy rodziców. Należy również zastanowić się nad materiałami i narzędziami, jakie dzieci będą mogły wykorzystać podczas wykonywania zadań.
Element wymagający wyeksponowania
Nauczyciel cały czas obserwuje przebieg aktywności dzieci, będąc gotowym do udzielenia im pomocy.
W wyniku tej obserwacji lub w krótkim czasie po jej zakończeniu, pomaga porządkować dzieciom ich doświadczenia, uogólniać lub przetwarzać informacje, włączać je do już posiadanej wiedzy. Nauczyciel we wszystkich sytuacjach udzielania pomocy dziecku powinien jednocześnie udzielać mu wsparcia społecznego. Zewnętrznym wyrazem takiego wsparcia mogą być komunikaty oceniające, traktowane często jako podstawowe narzędzia wsparcia.
Podział zadań:
według motywu:
własne - związane z własnymi potrzebami dziecka
osobiste - własne zaakceptowane przez dziecko
pozaosobiste - odbiorcą jest inna osoba
mieszane
według struktury:
proste i złożone
jasne i niejasne
pełne i niepełne
łatwe i trudne
według funkcji:
rozwijające
utrwalające
ćwiczące
sprawdzające
według treści:
matematyczne
przyrodnicze
społeczne
motoryczne
fizyczne
według materiału
werbalne i niewerbalne
Metody:
algorytmiczne - podana jest dokładna instrukcja wykonania zadania
konatywne - należy samemu odnaleźć dane i szukane
heurystyczne - polega na samodzielnym badaniu, poszukiwaniu, doświadczaniu, przeżywaniu
Od czego zależy wykonywanie zadań:
pole percepcyjne - wykorzystywanie zmysłów
impulsywność i refleksyjność
konkretność i abstrakcyjność