Służebność gruntowa uregulowana jest w Kodeksie Cywilnym (KC) (art. 285 - 295). Zgodnie z art 285 KC nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że:
a) właściciel nieruchomości władnącej (a więc tej, na której korzyść ustanowiona jest służebność) może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej - na przykład dojeżdżając przez nią do drogi publicznej, bądź;
b) właściciel nieruchomości obciążonej (a więc tej, na której ustanowiona jest służebność) zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności. Przykładem ograniczenia określonych działań jest sytuacja, w której właściciel nieruchomości obciążonej nie może zbudować płotu, który uniemożliwiałby przejazd przez jego działkę właścicielowi nieruchomości władnącej.
Należy zwrócić uwagę, że służebność gruntowa jest związana z konkretną nieruchomością, a nie z osobą właściciela tej nieruchomości. Tym samym np. zbycie nieruchomości nie ma wpływu na istnienie służebności obciążającej tą nieruchomość. Oświadczenie właściciela nieruchomości obciążonej o ustanowieniu służebności musi mieć formę aktu notarialnego. Służebność powinna być wpisana do księgi wieczystej.
Służebność gruntowa może mieć jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej (lub jej oznaczonej części) oraz musi być wykonywana w sposób jak najmniej utrudniający korzystanie z nieruchomości obciążonej. Co do zasady, utrzymanie urządzeń koniecznych do wykonywania służebności spoczywa na właścicielu nieruchomości władnącej. Posługując się dalej przykładem służebności przejazdu przez sąsiednią działkę - droga powinna być zlokalizowana w ten sposób, aby jak najmniej utrudniać korzystanie z nieruchomości obciążonej (np. przy granicy działki). Koszt utrzymania drogi powinien być pokryty przez właściciela nieruchomości władnej.
Właściciel nieruchomości obciążonej może domagać się - w określonych przypadkach - zniesienia służebności gruntowej. Jeżeli służebność nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej, a dla właściciela nieruchomości obciążonej stała się szczególnie uciążliwa, to właściciel nieruchomości obciążonej może (za zapłatą odpowiedniego wynagrodzenia na rzecz właściciela nieruchomości władnącej) domagać się zniesienia tej służebności. Jeżeli natomiast służebność gruntowa straciła dla nieruchomości władnącej jakiekolwiek znaczenie to właściciel nieruchomości obciążonej może domagać się zniesienia służebności bez wynagrodzenia. Niezależnie od powyższego właściciel nieruchomości władnej może sam zrzec się służebności.
Użytkowanie (łac. ususfructus) - jedno z ograniczonych praw rzeczowych, znane polskiemu prawu cywilnemu, wyrażające się w obciążeniu rzeczy prawem do jej używania i pobierania jej pożytków.
W okresie prawa zunifikowanego użytkowanie było regulowane przez dekret z 1946 - Prawo rzeczowe. Wtedy również było prawem rzeczowym ograniczonym, lecz miało charakter wyraźnie alimentacyjny. Obecnie użytkowanie jest regulowane przez Kodeks cywilny (art. 252-284, poza tym podlega ogólnym przepisom dotyczącym ograniczonych praw rzeczowych - art. 244-251). Kodeks wyróżnia trzy odmiany użytkowania - przez osoby fizyczne, przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne i "inne wypadki" (czyli w istocie przez osoby prawne pozostałych rodzajów). Pierwsza i trzecia odmiana są ukształtowane identycznie, natomiast użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne jest obecnie instytucją w praktyce martwą.
Na użytkowanie składają się dwa uprawnienia: uprawnienie do używania rzeczy i do pobierania jej pożytków. W klasycznej postaci użytkowania z tymi uprawnieniami użytkownika jest skorelowany obowiązek zachowania substancji rzeczy. W polskim prawie cywilnym obowiązek ten jest ograniczony do sytuacji, gdy użytkownik jest osobą fizyczną. Natomiast w każdym przypadku użytkownik winien wykonywać swoje prawo w sposób zgodny z zasadami prawidłowej gospodarki. Użytkowaniem może zostać obciążona rzecz ruchoma, nieruchomość (ewentualnie jej oznaczona część bądź udział we współwłasności) albo prawo (tylko zbywalne). Użytkowanie może być odpłatne albo nieodpłatne, ograniczone terminem albo bezterminowe.
Użytkowanie powstaje wyłącznie w drodze umowy stron (w przeszłości użytkowanie na rzecz rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych ustanawiano w drodze decyzji administracyjnych). Do ustanowienia użytkowania stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności. W praktyce oznacza to, że nawet użytkowanie nieruchomości może zostać ustanowione z zastrzeżeniem warunku lub terminu i że tylko oświadczenie właściciela obciążanej nieruchomości musi mieć formę aktu notarialnego. Użytkowania nie można natomiast nabyć przez zasiedzenie.
Użytkowanie jest prawem niezbywalnym, ściśle związanym z osobą, na rzecz której je ustanowiono, w związku z tym wygasa ze śmiercią użytkownika, jeśli jest nim osoba fizyczna, oraz z chwilą ustania bytu osoby prawnej. Ponadto użytkowanie wygasa, gdy użytkownik przez okres dziesięciu lat nie wykonuje swojego prawa. Oprócz tego użytkowanie wygasa w sytuacjach, które prawo cywilne przewiduje jako podstawę wygaśnięcia innych ograniczonych praw rzeczowych.
Użytkowanie w swojej treści jest w zasadzie identyczne z instytucją dzierżawy. Ma jednak zupełnie odmienną naturę prawną - o ile dzierżawa to stosunek czysto obligacyjny, wiążący tylko strony umowy, o tyle użytkowanie, jako prawo rzeczowe, jest skuteczna wobec osób trzecich (erga omnes). Ponadto rozkład uprawnień i obowiązków stron stosunku użytkowania jest sztywny (strony mogą go zmieniać tylko w ściśle określonym, niewielkim zakresie), natomiast dzierżawa dopuszcza praktycznie dowolne kształtowanie uprawnień i obowiązków stron.
Zastaw
To jeszcze inna forma zabezpieczenia polegająca na tym iż wierzyciel / którego wierzytelność została zabezpieczona zastawem/ może dochodzić swoich roszczeń z przedmiotu zastawu bez względu na to komu przysługuje do tego prawo.
W umowie zastawu biorą udział:
-zastawca czyli osoba uprawniona do rozporządzania przedmiotem zastawu, np. dłużnik
-zastawnik czyli wierzyciel
Zastaw dzielimy na rodzaje:
-zastaw zwykły
-zastaw rejestrowy
-zastaw na prawach
-zastaw skarbowy
Zastaw zwykły może zbezpieczać oznaczoną wierzytelność
-istniejącą
-przyszłą
-warunkową
-roszczenia o odsetki nie przedawnione
-odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania
-zwrot nakładów
Przedmiotem zastawu zwykłego może być rzecz ruchoma lub prawo majątkowe zbywalne. Aby ustanowić zastaw należy sporządzić umowę pomiędzy wierzycielem a właścicielem rzeczy lub podmiotem któremu przysługuje prawo majątkowe zbywalne. W przypadku gdy zastaw dotyczy rzeczy konieczne jest wydanie tej rzeczy wierzycielowi / lub osobie trzeciej na którą zgodziły się obie strony /. Jeśli chodzi o ustanowienie zastawu na prawach majątkowych to wówczas konieczne jest pisemne powiadomienie dłużnika przez podmiot ustanawiający zastaw.
Nabywca wierzytelności która jest zabezpieczona zastawem może zażądać od zbywcy wydania tej rzeczy w przypadku gdy wyrazi na to zgodę podmiot ustanawiający zastaw /tzw zastawca/. Jeśli zastawca nie wyrazi na to zgody to wówczas nabywca może zażądać oddania rzeczy do depozytu sądowego. Zdarza się że wierzytelność zostaje przeniesiona z wyłączeniem zastawu. Wówczas zastaw wygasa gdyż zastaw nie może być przeniesiony bez wierzytelności, którą zabezpiecza.
Jak wspomniałem wyżej ustanowienie zastawu na rzeczy wiąże się z wydaniem tych rzeczy wierzycielowi.
Należy pamiętać że wierzyciel może ponieść koszty związane z utrzymaniem i posiadaniem tej rzeczy.
Zastaw rejestrowy
Przedmiotem tego zastawu podobne jak i zastawu zwykłego mogą być rzeczy ruchome lub zbywalne prawa majątkowe.
W szczególności zastawem rejestrowym można obciążyć:
1) rzeczy oznaczone co do tożsamości
2) rzeczy oznaczone co do gatunku, jeżeli w umowie zastawniczej określona zostanie ich ilość oraz sposób wyodrębnienia od innych rzeczy tego samego gatunku
3) zbiór rzeczy ruchomych lub praw, stanowiący całość gospodarczą, choćby jego skład był zmienny
4) wierzytelności
5) prawa na dobrach niematerialnych
6) prawa z papierów wartościowych
Zastawem tym zabezpiecza się wierzytelności wyrażone w polskiej lub obcej walucie już istniejące jak i przyszłe lub warunkowe. Istotną korzyścią ustanowienia zastawu rejestrowego jest to że pozwala wierzycielowi na odzyskanie swoich roszczeń przed innymi wierzycielami. Odzyskuje on swoje wierzytelności w drodze postępowania sądowego /egzekucyjnego/ lub poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu rejestrowego, sprzedaż w drodze przetargu publicznego który organizuje komornik lub notariusz. Można także przejąć w zarząd firmę w skład w którego wchodzi przedmiot zastawu rejestrowego / powyższe "przejęcia" muszą być przewidziane w umowie/. Jak w zastawie zwykłym, zastaw rejestrowy wymaga pisemnej umowy pomiędzy stronami ale tutaj konieczny jest także wpis do rejestru zastawów który może złożyć wierzyciel lub zastawca / w terminie 1 miesiąca od zawarcia umowy/. Koszt to 200 zł.
Rejestr zastawów prowadzą sądy rejonowe (sądy gospodarcze), które mają siedzibę w miastach będących siedzibą wojewodów i obejmują swoją właściwością obszar województwa.Sądem miejscowo właściwym dla dokonania wpisu jest sąd, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania (siedziba) zastawcy.
Rzeczy obciążone zastawem rejestrowym mogą być w posiadaniu zastawcy lub osobie trzeciej wskazanej w umowie. Z punktu widzenia wierzyciela bardzo korzystne jest zastrzeżenie w umowie zastawniczej zobowiązania zastawcy względem wierzyciela, zakazu zbycia lub obciążenia przedmiotu zastawu przed wygaśnięciem umowy. W przypadku zbycia takiego zastawu/obciążenia/ wierzyciel może zarządać natychmiastowego zaspokojenia wierzytelności która była zabezpieczona tym zastawem. Jeśli wygaśnie wierzytelność zabezpieczona zastawem rejestrowym, wygasa równierz sam zastaw /chyba że umowa stanowi inaczej/.
Bezpośrednio przed podjęciem czynności mających na celu zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu rejestrowego zastawnik powinien na piśmie zawiadomić zastawcę o zamierzonym podjęciu działań zmierzających do zaspokojenia jego roszczeń wynikających z zastawu rejestrowego. Natomiast zastawca może w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia zaspokoić zastawnika bądź wystąpić do sądu z powództwem o ustalenie,że wierzytelność nie istnieje albo nie jest wymagalna w całości lub w części.
Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym i rodzajem zabezpieczenia wierzytelności na nieruchomości. Dzięki hipotece możemy łatwiej uzyskać kredyt w banku (kredyt hipoteczny lub pożyczkę hipoteczną). W potocznym rozumieniu hipoteka to taki „zastaw ” na nieruchomości - działce, domu, mieszkaniu.
Do powstania hipoteki niezbędna jest zgoda dłużnika oraz wpis w księdze wieczystej danej nieruchomości. W księdze wieczystej hipotekę wpisuje się zawsze w dziale IV (to dział KW przeznaczony na wpisy hipotek).
Wierzyciel, na rzecz którego została ustanowiona hipoteka, może dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń (na podstawie przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym) od każdego właściciela (użytkownika wieczystego) nieruchomości obciążonej hipoteką. Może to być kolejny właściciel (użytkownik wieczysty) nieruchomości, niekoniecznie ten, który jest dłużnikiem osobistym wierzyciela. Hipoteka zabezpiecza wierzycielowi pierwszeństwo dochodzenia swych praw do danej nieruchomości, tzn. że wierzyciel hipoteczny może domagać się zaspokojenia swoich roszczeń przed innymi osobami.
Hipoteka zabezpiecza wierzytelności pieniężne i może być wyrażona tylko w oznaczonej sumie pieniężnej.
Oprócz należności głównej, hipoteka zabezpiecza również nieprzedawnione odsetki i koszty postępowanie egzekucyjnego wierzyciela (najczęściej banku).
Hipoteka może obciążać:
nieruchomość,
użytkowanie wieczyste - w tym przypadku hipoteka obciąża także budynki i urządzenia znajdujące się na użytkowanym terenie. W razie wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego hipoteka przekształci się w prawo zastawu na roszczeniu byłego użytkownika wieczystego o wynagrodzenie za wybudowane przez niego (lub nabyte) obiekty budowlane,
własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego,
spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
prawo do domu jednorodzinnego,
wierzytelność zabezpieczoną hipotecznie.
Hipoteka może być ustanowiona na podstawie notarialnej umowy cywilnoprawnej (np. w sprawie zabezpieczenia spłaty kredytu), decyzji administracyjnej (np. decyzji uwłaszczeniowej), na podstawie orzeczenia sądu lub innego organu oraz na podstawie szczególnego przepisu prawa (hipoteka przymusowa).
Umowa najmu - w polskim prawie cywilnym umowa, w której wynajmujący zobowiązuje się oddać przedmiot najmu do używania najemcy, na czas oznaczony lub nieoznaczony, w zamian za wynagrodzenie w postaci czynszu płaconego przez najemcę. Przedmiotem najmu mogą być rzeczy ruchome, jak również nieruchomości, a także części rzeczy jako całości lub nawet jej części składowe. Wyłączone z najmu są rzeczy zużywalne a także prawa. Wynajmujący ma obowiązek wydania najemcy rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywanie go w odpowiednim stanie przez cały czas trwania umowy na swój koszt. Najemca ma obowiązek płacenia czynszu, który może być ustalony w pieniądzach lub innych świadczeniach, a także używania rzeczy w sposób przewidziany w umowie i sprawowania nad nią pieczy. Stosunek najmu wygasa automatycznie z upływem okresu na jaki umowa została zawarta. Jeśli czas nie został oznaczony wygasa na skutek wypowiedzenia.
Przepisy dotyczące umowy najmu znajdują się w Kodeksie cywilnym (księga trzecia: Zobowiązania, tytuł XVII: Najem i dzierżawa, dział I: Najem) w artykułach od 659 do 692. Ponadto zasady najmu lokali mieszkalnych zawarte są w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.)
Dzierżawa - jeden z typów umów prawa cywilnego. Reguluje ją Kodeks cywilny w art. 693-709, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o najmie (art. 659-692). Dzierżawa należy do umów nazwanych, dwustronnie zobowiązujących, wzajemnych i konsensualnych (tzn. dochodzących do skutku przez zgodne oświadczenie woli stron). Polega na udostępnieniu innej osobie prawa lub rzeczy, natomiast (w odróżnieniu np. od pożyczki) nie przenosi własności. Przedmiotem dzierżawy może być tylko rzecz lub prawo przynoszące pożytki.
Istotą dzierżawy jest to, że wydzierżawiający na oznaczony czas oddaje dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków, w zamian za co dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu czynsz. Konieczną cechą dzierżawy jest zatem jej odpłatność.
Dzierżawca powinien wykonywać swoje prawo zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki i nie może zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody wydzierżawiającego. Nie może również bez zgody wydzierżawiającego oddawać rzeczy osobie trzeciej. W trakcie dzierżawy dzierżawca zobowiązany jest do dokonywania napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie nie pogorszonym. Dzierżawić można zarówno rzeczy, jak i prawa. Odpłatność umowy dzierżawy może ulec ograniczeniu do samego ponoszenia podatków i innych ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem gruntu. Ponadto czynsz dzierżawny może być oznaczony nie tylko w pieniądzach, ale także świadczeniach innego rodzaju, czy w ułamkowej części pożytków (np. 1/2 części zbioru).
Stosunek dzierżawy jest podobny do innych stosunków prawnych polegających na korzystaniu z cudzej rzeczy. Od stosunku najmu różni dzierżawę przewidziane wprost przez ustawę uprawnienie dzierżawcy do pobierania pożytków z dzierżawionej rzeczy. Od użyczenia (art. 710-719 Kodeksu cywilnego) różni dzierżawę odpłatność. Z kolei użytkowanie (art. 252-265 Kodeksu cywilnego) nie jest stosunkiem obligacyjnym, lecz ograniczonym prawem rzeczowym.
Gdy wydzierżawiającym był właściciel umowa dzierżawy, podobnie jak umowa najmu, może być ujawniona przez wpis w dziale III księgi wieczystej. W takiej sytuacji wpis dzierżawy uzyskuje skuteczność względem praw nabytych przez czynność prawną po jego ujawnieniu w księdze oraz pierwszeństwo przed ograniczonym prawem rzeczowym nie ujawnionym w księdze.
Dzierżawa jest z założenia przewidziana jako stosunek prawny długotrwały, mogący trwać nawet kilkadziesiąt lat. Dzierżawa jest typową w stosunkach wiejskich formą udostępniania rolnikom gruntów rolnych - potocznie jest zwana "arendą" lub "orendą". Historycznie dzierżawca nazywany był również tenutariuszem, arendarzem[1].
Użytkowanie wieczyste - specyficzne dla polskiego prawa cywilnego prawo podmiotowe dotyczące nieruchomości gruntowej, jeden z trzech rodzajów praw rzeczowych, obok własności i praw rzeczowych ograniczonych. Polega na oddaniu w użytkowanie nieruchomości gruntowej będącej własnością skarbu państwa, województwa, powiatu bądź gminy lub związku tych jednostek osobie fizycznej lub prawnej na czas określony 99 lat (wyjątkowo krócej, lecz nie mniej niż 40 lat). Dotyczy głównie gruntów położonych w granicach administracyjnych miast.
Zostało wprowadzone 14 lipca 1961 r. ustawą o gospodarce terenami w miastach i osiedlach. Aktualnie reguluje je tytuł II księgi drugiej kodeksu cywilnego. Konstrukcją nawiązuje luźno do wywodzącej się z prawa rzymskiego dzierżawy wieczystej i charakterystycznej dla prawa feudalnego własności podzielonej. Ratio legis wprowadzenia użytkowania wieczystego była zasada panująca w PRL, że nieruchomości gruntowe w miastach powinny być własnością państwa. Do 1989 r. użytkowanie wieczyste było praktycznie jedyną możliwością nabycia gruntów państwowych w miastach.
Użytkowanie wieczyste jest formą pośrednią pomiędzy własnością a prawami rzeczowymi ograniczonymi, z tym że bardziej zbliżone jest do własności. Prawo powstaje w wyniku zawarcia umowy w formie aktu notarialnego oraz wpisu do księgi wieczystej. Oddający w użytkowanie pozostaje właścicielem gruntu i pobiera z tego tytułu opłatę roczną od użytkownika. Użytkownik ma prawa zbliżone do właściciela. Korzysta z gruntu z wyłączeniem innych osób. Może prawem swobodnie rozporządzać, czyli sprzedać je, obciążać, zapisać w testamencie. Podlega ono egzekucji. Użytkownik wieczysty ma pełne prawo własności do budynków postawionych na gruncie. Przysługuje mu również prawo do żądania, przed zakończeniem umowy, przedłużenia użytkowania wieczystego na kolejne okresy od 40 do 99 lat. Właściciel może odmówić wyłącznie ze względu na ważny interes społeczny. Zastrzeżenie to ze względu na historyczną zmienność "interesu społecznego" może stanowić potencjalne zagrożenie dla prawa. Kolejnym ograniczeniem użytkowania wieczystego jest możliwość jego rozwiązania, gdy użytkownik wieczysty korzysta z gruntu w sposób oczywiście sprzeczny z jego przeznaczeniem określonym w umowie.
Po upadku PRL rozpoczęła się dyskusja nad zasadnością utrzymywania konstrukcji prawnej, której zamysłem była ochrona własności państwa i przydatnością użytkowania wieczystego. Obrońcy istnienia tego prawa jako główny argument podnoszą, że istnienie prawa użytkowania wieczystego stymuluje obrót gruntami gdyż użytkownicy wieczyści nie muszą płacić ceny nieruchomości jak w przypadku zakupu, lecz tylko roczne opłaty.
Pierwsza z tych opłat, zgodnie z obowiązującą Ustawą o gospodarce nieruchomościami stanowi równowartość 15 - 25% ceny nieruchomości. Wartość tego ułamka ustala właściciel nieruchomości. Jest ona płatna jednorazowo, najpóźniej do dnia zawarcia umowy notarialnej. Opłaty roczne w następnych latach, są zdefiniowane ustawowo i wynoszą od 0,3 - 3% ceny nieruchomości, w zależności od określonego w umowie celu, na jaki nieruchomość gruntowa została oddana. Termin płatności opłat rocznych upływa z końcem marca każdego roku. Przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami dopuszczają aktualizację opłat rocznych, nie częściej niż raz w roku, jeżeli ulegnie zmianie wartość nieruchomości.
Obrońcy podnoszą również, że podobne konstrukcje prawne istnieją w innych państwach (Francja, Niemcy, USA, Szwecja).
Obawy społeczne związane z projektami reprywatyzacji i zbliżającym się wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej spowodowały uchwalenie w 1997 r. ustawy umożliwiającej przekształcenie użytkowania wieczystego we własność na wniosek użytkownika złożony do 31 grudnia 2000 (w 2001 r. możliwość złożenia wniosku przedłużono o 2 lata). Obawy co do użytkowania wieczystego nasiliły się w okresie akcesji Polski do Unii Europejskiej. Zwolennicy likwidacji podnosili, że istnienie użytkowania wieczystego zamiast własności stwarza niepewność dla użytkowników wieczystych na Ziemiach Odzyskanych w przypadku roszczeń właścicieli niemieckich sprzed 1945 r.
29 lipca 2005 r. została wprowadzona ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Zgodnie z jej postanowieniami o przekształcenie mogą ubiegać się osoby fizyczne (lub ich następcy prawni) będący użytkownikami wieczystymi: nieruchomości zabudowanych na cele mieszkaniowe lub zabudowanych garażami, albo przeznaczonych pod tego rodzaju zabudowę, oraz nieruchomości rolnych. O przekształcenie mogą się ubiegać również osoby fizyczne i prawne będące właścicielami lokali, których udział w nieruchomości wspólnej obejmuje prawo użytkowania wieczystego, oraz spółdzielnie mieszkaniowe będące właścicielami budynków mieszkalnych lub garaży. Wszystkie te osoby mogą składać wnioski o przekształcenie do dnia 31 grudnia 2012 roku.