Odra
Jest chorobą wirusową. Źródłem zakażenia jest inne chore dziecko, a przenoszenie infekcji odbywa się drogą kropelkową (kaszel, kichanie).

Okres występowania - (tzn. stan, w którym dziecko jest już zakażone, ale jeszcze nie ma objawów klinicznych) wynosi od 9-11 dni. Największa zakaźność występuje na 5 dni przed pojawieniem się wysypki oraz 4 od chwili jej ukazania się.

• Choroba rozpoczyna się nagłą, wysoką gorączką do 39°C, katarem, kaszlem i światłowstrętem.

• Po dwóch dniach w okolicy śluzówki warg obserwuje się białawe plamy z czerwonym czubkiem.

• Po krótkotrwałym spadku gorączka wzrasta do 40°C i jednocześnie pojawia się wysypka.

• wysypka gruboplamista, zlewająca się, początkowo za uszami, następnie przechodzi na twarz i szyję, a potem na tułów i kończyny.

• Po dalszych trzech dniach temperatura spada, a wysypka blednie.

• W niektórych przypadkach, zwłaszcza u dzieci ze zmniejszoną odpornością, odra może mieć przebieg szczególnie ciężki (wysypka krwotoczna).

Powikłania - najczęstszym powikłaniem jest zapalnie ucha, zapalenie krtani (może przebiegać z dużą dusznością), zapalenie płuc, mięśnia sercowego oraz najgroźniejsze powikłanie - odrowe zapalenie mózgu. Dołączenie się powikłań często manifestuje się ponownym skokiem gorączki i w takim przypadku należy niezwłocznie poprosić lekarza.

Leczenie - leki przeciwgorączkowe.

Zapobieganie - Szczepienie.

Świnka
Choroba wirusowa.

Zakażenie dokonuje się drogą kropelkową.

Okres wylęgania to 16-18 dni. Niemowlęta nie chorują ze względu na odporność wrodzoną uzyskaną od matki. Zakażenia często przebiegają bezobjawowo. U większości dorosłych stwierdza się istnienie przeciwciał.

Objawy:

• gorączka

• Znaczna bolesność powiększonych obrzękniętych ślinianek przyusznych, podżuchwowych i podjęzykowych.

• Twarz obrzęknięta.

• Ból ślinianek nasila się przy kwaśnym smaku potraw.

• Wirus świnki atakuje oprócz ślinianek także trzustkę.

• Dołączenie się bólów brzucha i wymiotów świadczy o obecności stanu zapalnego tego narządu.

• Niekiedy zapaleniu ślinianek towarzyszy silny ból głowy oraz wymioty, co świadczy o współistnieniu zapalenia opon mózgowych (towarzyszy około 1/3 przypadków).

Leczenie - Nie ma leczenia przyczynowego. Ból ślinianek można zmniejszyć podając dziecku Paracetamol, a także owijając szyję cienką flanelką lub watą. W wypadku dołączających się bólów brzucha lub głowy należy skonsultować się z lekarzem. Do całkowitego ustąpienia obrzęku ślinianek dziecko musi pozostać w domu.

PowikłaniaZapalenie opon mózgowych, a u starszych chłopców zapalenie jąder, które może w przyszłości grozić bezpłodnością.

Leczenie - w zależności od przypadku - leki przeciwbólowe.

Zapobieganie - Szczepienie

Różyczka
Jest chorobą wirusową.

Źródłem zakażenia jest chory człowiek.

Zakażenie następuje drogą kropelkową, a okres wylęgania trwa 14-21 dni. Dziecko zakaża już na 7 dni przed wystąpieniem wysypki i trwa jeszcze 14 dni od momentu jej pojawienia się.

Objawy:

• Umiarkowana gorączka.

• Stan dziecka dobry.

• Wysypka drobna, różowa, grudkowa na całym ciele.

• Charakterystyczne jest powiększenie węzłów chłonnych potylicznych oraz powiększenie śledziony.

• Przebieg - najczęściej jest lekki i nie wymaga leczenia.

Największe niebezpieczeństwo stwarza zakażenie różyczką kobiety w ciąży (jeżeli na nią nie chorowała w dzieciństwie). Przebieg tej choroby może powodować cały szereg wad rozwojowych płodu (oczu, mózgu, serca, głuchota).

Zapobiegać różyczce możemy skutecznie tylko przez szczepienia, dlatego obecny "kalendarz szczepień" uwzględnia szczepienia wszystkich dziewczynek przed okresem pokwitania.

Leczenie - Zazwyczaj nie jest potrzebne.

Zapobieganie - Szczepienie

Powikłania - brak

Ospa wietrzna

Zakażenie wirusowe.

Wirus ospy wietrznej może wywoływać dwie postaci choroby: ospę wietrzną oraz półpasiec.

Postać choroby zależy od stanu immunologicznego pacjenta.
Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Dziecko zakażone jest już 2 dni przed wystąpieniem wysypki. Zakaźność kończy się dopiero gdy wszystkie pęcherzyki przyschną. Okres wylęgania trwa 14 - 28 dni.

Objawy:

• występuje gorączka oraz charakterystyczna wysypka pojawiająca się rzutami w odstępach co parę godzin. Takich "rzutów" wysypki może być kilka do kilkunastu.

• Wykwity mają charakter pęcherzyków wypełnionych jasnym płynem, od wielkości łebka szpilki do wielkości grochu.

• Charakterystyczne jest pojawienie się wysypki na owłosionej skórze głowy.

• Podobne wykwity mogą pojawiać się również na śluzówkach jamy ustnej i narządach płciowych.

• Pęcherzyki pękają i zasychają w strupki.

Powikłania - Bakteryjne zakażenie wysypki na skórze.

Leczenie: Zależnie od przebiegu - leki zmniejszające swędzenie (papka do smarowania, leki przeciwhistaminowe), leki przeciwbólowe i obniżające gorączkę. W cięższych przypadkach stosuje się leki przeciwwirusowe.

Zapobieganie - Szczepienie

Krztusiec (koklusz)

Przyczyny - bakterie

Objawy:

• 
  
  W stadium początkowym, które trwa 1-2 tygodnie, występuje gorączka, katar, podrażnienie śluzówki, lekki kaszel.

• W następnych 4-8 tygodniach dochodzi do częstych (do 30 razy dziennie), ciężkich ataków kaszlu z typowym świszczącym kaszlem po głębokim oddechu.

• Kolor skóry twarzy zmienia się od czerwonego do sinego.

• Wysiłek przy kaszlu często powoduje wymioty.

• Z powodu ataków kaszlu dziecko śpi niespokojnie, często się budzi i jest coraz bardziej wyczerpane. Pojedyncze ataki kaszlu mogą wystąpić nawet w kilka miesięcy po chorobie.

Zakażenie - drogą kropelkową.

Okres od zakażenia do wystąpienia objawów: 5-20 dni.

Leczenie - We wczesnym stadium choroby (tj. w ciągu pierwszych 2 tygodni) stosowanie antybiotyków może złagodzić objawy.

Zapobieganie - Szczepienie

Płonica (szkarlatyna)

Przyczyny - bakterie

Objawy:

• 
  
  Choroba rozpoczyna się zapaleniem migdałków i łuków podniebiennych, gorączką, dreszczami, bólem głowy i wymiotami.

• Migdałki są boleśnie powiększone, zaczerwienione i pokryte białym nalotem.

• Równocześnie pojawia się wysypka skórna pod łopatkami i w pachwinach. Jeśli nie zostanie zastosowane leczenie, może dojść do poważnych powikłań.

• Wysypka: przemieszcza się spod łopatek na całe ciało, nie pokrywając jedynie skóry wokół ust.

• Krostki są wielkości główki od szpilki, wypukłe, pojedyncze i intensywnie czerwone.

• Występują w gęstych skupiskach, a w dotyku są szorstkie jak papier ścierny.

• Po 7 dniach skóra zaczyna się łuszczyć, przy czym proces ten zachodzi najintensywniej w następnych 2 tygodniach.

• Na dłoniach skóra łuszczy się wielopłatowo. Łuszczenie skóry może trwać do 8 tygodni.

Powikłania: uszkodzenie nerek lub serca, które mogą wystąpić po kilku miesiącach lub nawet latach.

Zakażenie - drogą kropelkową.

Okres od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów: 2-7 dni.

Leczenie - Jak najszybsze podanie antybiotyku (penicylina) przez okres 10 dni. Zapobieganie - Nie jest możliwe.

Gorączka trzydniowa

Przyczyny - wirus

Objawy:

• 
  
  Choroba rozpoczyna się nagłym wzrostem temperatury do 40°C;

• wysoka gorączka utrzymuje się przez około trzy dni, jednak ogólny stan zdrowia dziecka nie ulega pogorszeniu.

• W rzadkich przypadkach występuje lekka biegunka lub podrażnienie dróg oddechowych (kaszel, katar).

• Czwartego dnia gorączka spada i pojawia się wysypka.

• Wysypka: po okresie gorączki dziecko, wyglądające na zdrowe dostaje lekkiej, plamistej wysypki na skórze, przede wszystkim na tułowiu. Najpóźniej po kilku dniach wysypka znika całkowicie, czasami jest zupełnie niewidoczna już następnego dnia.

Zakażenie - drogą kropelkową (prwdopodobnie).

Okres od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów: ok. 2 tygodnie.

Powikłania - U dzieci, które mają skłonności do drgawek gorączkowych, gwałtowny wzrost gorączki może wywołać drgawki.

Zapobieganie - Nie jest możliwe.

Mononukleoza zakaźna (mononucleosis infectiosa)

Przyczyna - wirus

Objawy:

• Choroba zaczyna się wysoką gorączką trwającą 7-14 dni oraz najczęściej uogólnionym powiększeniem węzłów chłonnych.

• Stwierdza się również anginę, zmiany zapalne, naloty z migdałków przechodzą na języczek i podniebienie miękkie.

• Na błonie śluzowej, na pograniczu podniebienia miękkiego i twardego pojawiają się wybroczyny.

• Śledziona i wątroba ulegają powiększeniu.

• Między 4. a 10. dniem choroby pojawia się wysypka.

• Powrót do zdrowia trwa długo - ok. 3 mies.
  

Diagnostyka
Powszechnie stosowaną obecnie metodą potwierdzenia świeżego zakażenia jest wykrycie przeciwciał klasy IgM przeciwko określonemu wirusowi w surowicy krwi chorego (metoda ELISA).

Leczenie - Nie ma swoistego leczenia. Chorobę można leczyć jedynie objawowo: leżenie w łóżku, leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, dieta bogata w witaminy. W przypadkach z nasiloną obturacją górnych dróg oddechowych, małopłytkowość, powikłań neurologicznych stosuje się kortykosteroidy. Nie ma szczepionki przeciwko tej chorobie.

8

---