Os. ciała: pionowa(szczyt z podłożem),strzałkowa(przód z tyłem) poprzeczna (wyznacza przod i tył) Płaszczyzny: poprzeczna(góra-dól) czołowa (przod-tył) strzałkowa. Położenie :boczne(uszy) przyśrodkowe (nos,usta) szczytowe, brzuszne, grzbietowe.	Linie ciała: pośrodkowa przednia, mostkowa, przymostkowa, obojczykowa, pachowa ,łopatkowa, przykręgowa, pośrodkowa CYTOLOGIA: Błony biologiczne są pół przepuszczalna i działają jak selektywne bariery (*Bierny i czynny transport jonów i	substancji niejonowych, *Pobieranie przez komórkę np. aminokwasów, czy cukrów, *Wydzielanie zbędnych lub szkodliwych substancji. Dyfuzja prosta - przebiega zgodnie z zasadą dążności do wyrównania stężeń. Cząstki przechodzą przez błonę z obszaru o	większym stężeniu do miejsca o stężeniu mniejszym (tle,Co2) Trans. ułatwiony - przez białka (kanały białkowo-jonowe,woda,cukry Trans. aktywny - wbrew gradientowi stężeń(pompa sodowo-potasowa).Cytoza - transport pęcherzykowy	Egzocytoza - wydostanie się Sub.na zewnątrz pinocytoza -sub.płynna. Lizoson -powstaje z pęcherzyków aparatu goldiego. FRAKCJA - przenoszenie DNA podczas podziału powstają 23 pary. NUKLEOSOM - nic DNA zawinięta na 8 cząsteczek	Rybosom -jedna organella - synteza białek (tworzenie) Siateczka srodplazm. *uczestniczy w przemianie glukozy *może magazynować białko *na jej powierzchni SA rybosomy CYKLE ŻYCIA KOM. *spoczynek- znajdują się w interfazie 4 Podziały kom.
*profaza- chromatyna zaczyna kondensować *metafaza - powstanie chromosomu *anafaza-chrom ukł. się parami *telofaza jadro i komórka dochodzą do stanu ostatecznego. Replikacja - podział mat. Genetycznego.	Translacja-synteza białka przy pomocy rybosomy, Nekroza - martwica komórki HISTOLOGIA Tkanka nabłonkowa (pokrywajaca)oddziela przewód pokarmowy od środowiska zewnetrznegio	*osierdzie,*otrzewna*opłucna RODZAJE WYDZIELANIA: *menokrynowy(pot) *apokryfowe (mlekowy,pot) *holokrynowy(łojowy) Połączenie miedzy komórkowe: *zamykajace-dochodzi do zalania się błon	*desmosomy-zawierajace (siła polaczenia b.duza) *jomowe-metaboliczne tzw.neksus. TKANKI: *łączna-zbudowana z kom. I sub. miedzy kom. Rodz.włokien *kolagenowe-potrzebna Wit.C *siateczkowe-zbud.z retikuliny *elastyczne-białko elastyna	Fibroblasty-kom.budujace Fibrocyty-podst.tk.łączna Makrofagi- bakterie, pyłki, powstaja z monocytów. Tk.ł.właściwa: *luzna-wyst.miedzy narzadami *zwarta - buduje ścięgna, wiazadła. *skóra właściwa -kolagen /keratyna- naskorek	SZKIELET kończyn: *kości obręczy kończyny górnej (obojczyk, łopatka) *kości kończyny górnej wolnej *kości obręczy kończyny dolnej*kości kończyny dolnej wolnej MÓZGOCZASZKA :potyliczna, ciemieniowa, skroniowa, czolowa sitowa, klinowa
TWARZOCZASZKA :nosowa, szczeka,jarzmowa, żuchwa, lemień,łzowa,kość podniebienia. Szwy: *strzałkowy-miedzy koscmi ciemieniowymi *wieńcowy-k.czołowa a ciemieniowa *wagłowy - ciemieniowa a potyliczna	Kręgosłup zbudowany jest z kręgów:*szyjnych C (7) *piersiowych Th (12) *lędźwiowych L (5) *krzyżowych S (5) - zrośnięte w kość krzyżową *guziczne co 3-5 zrośniętych w kość guziczną	charakterystyczne krzywizny: fizjologiczne: *kyfoza - wygięcie w tył (piersiowa, krzyżowa)*lordoza - wygięcie w przód (szyjna, lędźwiowa) *patologiczna: skolioza - wygięcie boczne	Typowy kręg zbudowany jest z:*trzonu*łuku*wyrostków (stawowe górne, dolne, poprzeczne, kolczysty)*otworu kręgowego (trzonem i łukiem) - suma tworzy kanał kręgowy, przebiega rdzeń kręgowy	Kostna klatka piersiowa: 12 par żeber (składających się z części kostnej i chrzęstnej) żebra prawdziwe - 7 par żebra rzekome - 3 pary żebra wolne - 2 pary *mostek*rękojeść*trzon wyrostek mieczykowaty	Kości kończyny górnej: kk. obręczy barkowej: *obojczyk*łopatka kk. kończyny górnej wolnej: *k. ramienna*k. łokciowa *k. promieniowa *8 kk. Nadgarstka, *5 kości śródręcza kości palców I - V (paliczki)
Kości kończyny dolnej: kk. obręczy:*k. miedniczna kk. kończyny dolnej wolnej: *k. udowa*k. piszczelowa k. strzałkowa*7 kk. stępu (5 kk. Śródstopia*kości palców I - V (paliczki) Miednica: k.miedniczna * k. krzyżowa * k. miedniczna	Połączenia kości dzielimy na: połączenia ścisłe *więzozrosty - połączenia poprzez tkankę łączną włóknistą i sprężystą (szwy, zeby, błony międzykostne, ciemiączka) *chrząstkozrosty - (spojenie łonowe, krążki międzykręgowe)	*kościozrosty - kostniejące z wiekiem chrząstkozrosty (kość krzyżowa)*połączenia wolne (stawowe) Stawy dzielimy na: Jednoosiowe*zawiasowy (ramienno - łokciowy) *obrotowy (promieniowo -łokciowy)*śrubowy	dwuosiowe *eliptyczny (promieniowo - nadgarstkowy)* kłykciowy *siodełkowy(nadgarst.śródręczny kciuka)wieloosiowe *kulisty wolny (ramienny) *kulisty panewkowy (biodrowy) *nieregularny (most. - obojczy)	Bud.Stawu: łokciowy *ramienno-promieniowy *rami—łokc. *prom.-łokc. Kolanowy:*udowo-piszcz. *piszcz-strz. *łekotki(chrząstki Barkowy: *ramienny*bark-obojcz. *most-obojcz,	MIĘŚNIE: k.górna- naramienny ramienia dwugłowy*trójgłowy przedramienia : zginacz, zginacz nadgarstka łokciowy *ramienno-promieniowy, *prostownik nadgarstka k.dolna* pośladków wielki *naprężacz powiezi szerokiej
Uda: *krawiecki *smukły *przywodziciel wielki uda półścięgnisty *półbłoniasty *dwugłowy uda Podudzia: *piszczelowy wielki *strzałkowy długi/krótki *brzuchaty łydki Podział mięśni: *czerwone-maja duzo hemoglobiny *białe-duzo włókienek *pośrednie	Głowy*sklepienia czaszki *twarzy*żucia*szyi Przepona: *ledzwiowa*żebrowa*mostkowa Brzuch *skóra*skosny zwenetrzny .wewnetrzny *powiez *poprzeczny brzucha *prosty brzucha . Dno Macicy: *przepona miednicy *poczowo-płciowa	UKL.NERWOWY: Ośrodkowy (mozg i rdzeń ) obwodowy (nerwy, pnie,sploty) Efektorami SA gruczoły i miesnie. Kom. Tk. Glejowej*osteocyty *oligodendrocyty Lemocyty - kom. Szwamma (osłonki) Tk.nerwowa: neuron,neurocyt, neurolemma-cytoplazma	Przesył imp.nerw. błona jest spolaryz.umozliwia utrzymanie stanu pobudliwości. Depolaryzacja - przenosi się w postaci fali w sposób ciągły.pompa sodowo-potasowa przywraca stan spolaryzowany i pierwotne rozmieszczenie Jonów.	Synapsa hamujaca powoduje ze bodzce uznane nieistotne zostajawygaszone. S.Elektryczna-informacja przenoszona w post. Impulsu błony SA zlane i ładunek zachodzi bezpośrednio. Potencjał :*spoczynku -spolaryzowanie błony kom.	*czynnościowy-moment gdy bodziec zadziała na neuron *progowy - najmniejsza wartość bodźca która wywoła odpowiedz.
SPLOTY: *szyjne *sercowe *płucne* miednicze NERWY CZASZKI :* wechowy *wzrokowy *okoruchowy *bloczkowy*trójdzielny - czucie w obrebie twarzy *twarzowy *błedny	Krew dzieli się na: Osocze 55% w skład osocza wchodzą woda, białka, hormony, substancje odżywcze, CO2. Rodzaje krwinek i ich rola: Erytrocyty- krwinki czerwone hemoglobina łączy się z tlenem i transportuje go do komórek, powstają one w szpiku kostnym.	Leukocyty- krwinki białek powstają w węzłach chłonnych układu limfatycznego, a niektóre w szpiku kostnym i śledzionie .Trąbocyty- płytki krwi odpowiadają za proces krzepnięcia krwi. skrzep na ranie powstaje w wyniku reakcji białka osocza z tlenem i powstania fibryny.	Antygenem- jest każda cząsteczka rozpoznawana przez organizm jako obca. Antygeny pobudzają limfocyty do produkcji białek zwanych przeciwciałami. Odporność nabyta- jest wynikiem otrzymania przeciwciał przez łożysko lub z mlekiem matki pod wpływem szczepionek ochronnych.

Os. ciała: pionowa(szczyt z podłożem),strzałkowa(przód z tyłem) poprzeczna (wyznacza przod i tył) Płaszczyzny: poprzeczna(góra-dól) czołowa (przod-tył) strzałkowa. Położenie :boczne(uszy) przyśrodkowe (nos,usta) szczytowe, brzuszne, grzbietowe.	Linie ciała: pośrodkowa przednia, mostkowa, przymostkowa, obojczykowa, pachowa ,łopatkowa, przykręgowa, pośrodkowa CYTOLOGIA: Błony biologiczne są pół przepuszczalna i działają jak selektywne bariery (*Bierny i czynny transport jonów i	substancji niejonowych, *Pobieranie przez komórkę np. aminokwasów, czy cukrów, *Wydzielanie zbędnych lub szkodliwych substancji. Dyfuzja prosta - przebiega zgodnie z zasadą dążności do wyrównania stężeń. Cząstki przechodzą przez błonę z obszaru o	większym stężeniu do miejsca o stężeniu mniejszym (tle,Co2) Trans. ułatwiony - przez białka (kanały białkowo-jonowe,woda,cukry Trans. aktywny - wbrew gradientowi stężeń(pompa sodowo-potasowa).Cytoza - transport pęcherzykowy	Egzocytoza - wydostanie się Sub.na zewnątrz pinocytoza -sub.płynna. Lizoson -powstaje z pęcherzyków aparatu goldiego. FRAKCJA - przenoszenie DNA podczas podziału powstają 23 pary. NUKLEOSOM - nic DNA zawinięta na 8 cząsteczek	Rybosom -jedna organella - synteza białek (tworzenie) Siateczka srodplazm. *uczestniczy w przemianie glukozy *może magazynować białko *na jej powierzchni SA rybosomy CYKLE ŻYCIA KOM. *spoczynek- znajdują się w interfazie 4 Podziały kom.
*profaza- chromatyna zaczyna kondensować *metafaza - powstanie chromosomu *anafaza-chrom ukł. się parami *telofaza jadro i komórka dochodzą do stanu ostatecznego. Replikacja - podział mat. Genetycznego.	Translacja-synteza białka przy pomocy rybosomy, Nekroza - martwica komórki HISTOLOGIA Tkanka nabłonkowa (pokrywajaca)oddziela przewód pokarmowy od środowiska zewnetrznegio	*osierdzie,*otrzewna*opłucna RODZAJE WYDZIELANIA: *menokrynowy(pot) *apokryfowe (mlekowy,pot) *holokrynowy(łojowy) Połączenie miedzy komórkowe: *zamykajace-dochodzi do zalania się błon	*desmosomy-zawierajace (siła polaczenia b.duza) *jomowe-metaboliczne tzw.neksus. TKANKI: *łączna-zbudowana z kom. I sub. miedzy kom. Rodz.włokien *kolagenowe-potrzebna Wit.C *siateczkowe-zbud.z retikuliny *elastyczne-białko elastyna	Fibroblasty-kom.budujace Fibrocyty-podst.tk.łączna Makrofagi- bakterie, pyłki, powstaja z monocytów. Tk.ł.właściwa: *luzna-wyst.miedzy narzadami *zwarta - buduje ścięgna, wiazadła. *skóra właściwa -kolagen /keratyna- naskorek	SZKIELET kończyn: *kości obręczy kończyny górnej (obojczyk, łopatka) *kości kończyny górnej wolnej *kości obręczy kończyny dolnej*kości kończyny dolnej wolnej MÓZGOCZASZKA :potyliczna, ciemieniowa, skroniowa, czolowa sitowa, klinowa
TWARZOCZASZKA :nosowa, szczeka,jarzmowa, żuchwa, lemień,łzowa,kość podniebienia. Szwy: *strzałkowy-miedzy koscmi ciemieniowymi *wieńcowy-k.czołowa a ciemieniowa *wagłowy - ciemieniowa a potyliczna	Kręgosłup zbudowany jest z kręgów:*szyjnych C (7) *piersiowych Th (12) *lędźwiowych L (5) *krzyżowych S (5) - zrośnięte w kość krzyżową *guziczne co 3-5 zrośniętych w kość guziczną	charakterystyczne krzywizny: fizjologiczne: *kyfoza - wygięcie w tył (piersiowa, krzyżowa)*lordoza - wygięcie w przód (szyjna, lędźwiowa) *patologiczna: skolioza - wygięcie boczne	Typowy kręg zbudowany jest z:*trzonu*łuku*wyrostków (stawowe górne, dolne, poprzeczne, kolczysty)*otworu kręgowego (trzonem i łukiem) - suma tworzy kanał kręgowy, przebiega rdzeń kręgowy	Kostna klatka piersiowa: 12 par żeber (składających się z części kostnej i chrzęstnej) żebra prawdziwe - 7 par żebra rzekome - 3 pary żebra wolne - 2 pary *mostek*rękojeść*trzon wyrostek mieczykowaty	Kości kończyny górnej: kk. obręczy barkowej: *obojczyk*łopatka kk. kończyny górnej wolnej: *k. ramienna*k. łokciowa *k. promieniowa *8 kk. Nadgarstka, *5 kości śródręcza kości palców I - V (paliczki)
Kości kończyny dolnej: kk. obręczy:*k. miedniczna kk. kończyny dolnej wolnej: *k. udowa*k. piszczelowa k. strzałkowa*7 kk. stępu (5 kk. Śródstopia*kości palców I - V (paliczki) Miednica: k.miedniczna * k. krzyżowa * k. miedniczna	Połączenia kości dzielimy na: połączenia ścisłe *więzozrosty - połączenia poprzez tkankę łączną włóknistą i sprężystą (szwy, zeby, błony międzykostne, ciemiączka) *chrząstkozrosty - (spojenie łonowe, krążki międzykręgowe)	*kościozrosty - kostniejące z wiekiem chrząstkozrosty (kość krzyżowa)*połączenia wolne (stawowe) Stawy dzielimy na: Jednoosiowe*zawiasowy (ramienno - łokciowy) *obrotowy (promieniowo -łokciowy)*śrubowy	dwuosiowe *eliptyczny (promieniowo - nadgarstkowy)* kłykciowy *siodełkowy(nadgarst.śródręczny kciuka)wieloosiowe *kulisty wolny (ramienny) *kulisty panewkowy (biodrowy) *nieregularny (most. - obojczy)	Bud.Stawu: łokciowy *ramienno-promieniowy *rami—łokc. *prom.-łokc. Kolanowy:*udowo-piszcz. *piszcz-strz. *łekotki(chrząstki Barkowy: *ramienny*bark-obojcz. *most-obojcz,	MIĘŚNIE: k.górna- naramienny ramienia dwugłowy*trójgłowy przedramienia : zginacz, zginacz nadgarstka łokciowy *ramienno-promieniowy, *prostownik nadgarstka k.dolna* pośladków wielki *naprężacz powiezi szerokiej
Uda: *krawiecki *smukły *przywodziciel wielki uda półścięgnisty *półbłoniasty *dwugłowy uda Podudzia: *piszczelowy wielki *strzałkowy długi/krótki *brzuchaty łydki Podział mięśni: *czerwone-maja duzo hemoglobiny *białe-duzo włókienek *pośrednie	Głowy*sklepienia czaszki *twarzy*żucia*szyi Przepona: *ledzwiowa*żebrowa*mostkowa Brzuch *skóra*skosny zwenetrzny .wewnetrzny *powiez *poprzeczny brzucha *prosty brzucha . Dno Macicy: *przepona miednicy *poczowo-płciowa	UKL.NERWOWY: Ośrodkowy (mozg i rdzeń ) obwodowy (nerwy, pnie,sploty) Efektorami SA gruczoły i miesnie. Kom. Tk. Glejowej*osteocyty *oligodendrocyty Lemocyty - kom. Szwamma (osłonki) Tk.nerwowa: neuron,neurocyt, neurolemma-cytoplazma	Przesył imp.nerw. błona jest spolaryz.umozliwia utrzymanie stanu pobudliwości. Depolaryzacja - przenosi się w postaci fali w sposób ciągły.pompa sodowo-potasowa przywraca stan spolaryzowany i pierwotne rozmieszczenie Jonów.	Synapsa hamujaca powoduje ze bodzce uznane nieistotne zostajawygaszone. S.Elektryczna-informacja przenoszona w post. Impulsu błony SA zlane i ładunek zachodzi bezpośrednio. Potencjał :*spoczynku -spolaryzowanie błony kom.	*czynnościowy-moment gdy bodziec zadziała na neuron *progowy - najmniejsza wartość bodźca która wywoła odpowiedz.
SPLOTY: *szyjne *sercowe *płucne* miednicze NERWY CZASZKI :* wechowy *wzrokowy *okoruchowy *bloczkowy*trójdzielny - czucie w obrebie twarzy *twarzowy *błedny	Krew dzieli się na: Osocze 55% w skład osocza wchodzą woda, białka, hormony, substancje odżywcze, CO2. Rodzaje krwinek i ich rola: Erytrocyty- krwinki czerwone hemoglobina łączy się z tlenem i transportuje go do komórek, powstają one w szpiku kostnym.	Leukocyty- krwinki białek powstają w węzłach chłonnych układu limfatycznego, a niektóre w szpiku kostnym i śledzionie .Trąbocyty- płytki krwi odpowiadają za proces krzepnięcia krwi. skrzep na ranie powstaje w wyniku reakcji białka osocza z tlenem i powstania fibryny.	Antygenem- jest każda cząsteczka rozpoznawana przez organizm jako obca. Antygeny pobudzają limfocyty do produkcji białek zwanych przeciwciałami. Odporność nabyta- jest wynikiem otrzymania przeciwciał przez łożysko lub z mlekiem matki pod wpływem szczepionek ochronnych.

---