PATOLOGIA SUTKA

GUZY NIENOWOTWOROWE

1. Zapalenie

Zapalenie sutka ostre

- zap. sutka ropne

- początek - pierwsze tygodnie laktacji

- odmiana : zapalenie ropne głębokie - przybiera postać ropnia (zakażenie gronkowcem) lub ropowicy (zakażenie paciorkowcem)

Zapalenie sutka przewlekłe

1. gruźlica o typowej ziarninie i w skórze występują typowe zmiany kiłowe

2. zapalenie towarzyszące martwicy tkanki tłuszczowej :

- 50% - po urazie : zmiana powst. w ciągu kilkunastu dni. Jest to pomarańczowobrązowy guz (hemosyderyna !) o śr.2cm, histologicznie - naciek: neutrofile, makrofagi, kom. olbrzymie

- pozostałe 50% - przyczyna martwicy nieznana

Rozszerzenie(ektazja) przewodów wyprowadzających sutka i zap. okołoprzewodowe

- duże i średnie przewody wyprowadzające

- w przewodach : gęsta wydzielina z piankowatymi makrofagami

- wokół przewodów : zapalenie, złogi cholesterolu, złogi wapniowe. W efekcie : włóknienie wokół przew. i ich zarastanie

- guz o śr. do 5cm w okolicy brodawki, często bolesny, bez korelacji z fazami cyklu; u ok.1/4 może wypływać drażniąca wydzielina z brodawki → jak w chorobie Pageta

2. Zmiany niezapalne

Dysplazja łagodna sutka

- jest to wyraz przebudowy części gruczołu z nieprawidłowym rozrostem nabłonka i zrębu sutka

- przyczyna : nadmiar estrogenów i zróżnicowanie wrażliwości pewnych okolic sutka na ich działanie

- lokalizacja : zewn. i górne kwadranty gruczołu w jednym lub obu sutkach, rozwija się w zrazikach

- makroskopowo : zwiększona spoistość, czasami wrażliwość na ucisk, brak wydzieliny

- w 50-75% wyst. u kobiet po 40 rż.

- histologicznie : przewaga zrębu nad miąższem, rozrost nabłonka przewodów, torbiele, rozrost gruczołów, metaplazja nabłonka torbieli

Dysplazja włóknista

- u młodych kobiet

- guz niewyraźnie odgraniczony, śr. do kilku cm, spoistość jak kauczuk, wolny od tkanki tłuszczowej, małe ogniska miąższu

- histologicznie : zanikające przewody i zraziki

Dysplazja włóknisto- torbielowa

- okres okołomenopauzalny; zmiana obustronna

- wyst. rozrost zrębu i nabłonka + torbiele

- w zrębie : kolagen i mało komórek

- w torbielach : wodnisty płyn nadający odcień niebieski → torbiel niebieska

Gruczolistość stwardniająca

- kobiety 35 - 45 rż.; zmiana jednostronna

- zmiana drobna, ograniczona, twarda; makroskopowo przypomina raka

- histologicznie : nawarstwiający nabłonek, mnożące się kom. moioepitelialne, zrąb jest zwłókniały

Rozrost nabłonka

- lokalizacja : przewody poza zrazikiem lub przewody wewnątrzzrazikowe i torbiele

- występuje rozrost do światła przewodów

Wyżej przedstwione zmiany bez atypii nieznacznie zagrażają rakiem. Gdy wystąpią cechy atypii to ryzyko wzrasta 5- krotnie.

NOWOTWORY NABŁONKOWE NIEZŁOŚLIWE

1. Brodawczak wewnątrzprzewodowy

- guz o strukturze brodawczaka o śr. do 1 cm

- rośnie w świetle przewodu wyprowadzającego lub w torbieli

- krwawi na zewnątrz

2. Gruczolak brodawki

- występuje u kobiet w 4 lub 5 dekadzie życia

- początek : podbarwiona krwią wydzielina z brodawki, występuje strup i proces zapalny (podobieństwo do raka Pageta)

- makroskopowo : dobrze ograniczony guzek dochodzący do naskórka

- po urazie lub zakażeniu → owrzodzenie

3. Gruczolak sutka

- makroskopowo : dobrze ograniczony

- są 2 rodzaje gruczolaka : cewkowy i wydzielający

RAK

1. Rak sutka

- występuje po 25 rż., zwykle w okresie okołomenopauzalnym

- zwiększona częstość występowania :

• kobiety pochodzenia żydowskiego

• środowisko o wyższym poziomie życia

• obciążenie rodzinne ( ryzyko ↑ 2-3 razy)

• kobiety z innym schorzeniem sutka

• kobiety, które nie rodziły

• kobiety niezamężne

• kobiety, u których miesiączka wystąpiła przed 12 rż.

- są 2 rodzaje raka sutka :

• hormonalnie zależny - zawierający receptory estrogenowe

• hormonalnie niezależny - bez receptorów

- pojawia się nieco częsciej w sutku lewym

- leczenie estrogenowe daje dobre efekty w przypadku raka hormonalnie zależnego

2. Raki przedinwazyjne

Rak zrazikowy nienaciekający

- wykrywany przypadkowo podczas operacji z powodu dysplazji

Rak przewodowy nienaciekający

- słabo wyczuwalny, o zwiększonej spoistości, wykrywany przypadkowo

- postacie :

• rak zwykły

• rak lity przewodowyy

• rak sitowaty

• rak czopiasty

• rak brodawkowy

• rak typu Pageta

3. Raki inwazyjne

Raki o mniejszej złośliwości

• rak cewkowy

- występuje rzadko

- atypia nieznaczna, mitozy nieliczne

- rozwija się powoli, przerzuty późno

• rak gruczołowo - torbielowy

- rzadko w sutku, częściej w śliniankach

- rzadko przerzuty

• rak brodawkowy

- po menopauzie

- dobrze odgraniczony, w zrębie charakterystyczny naciek limfocytarny

- kom. nabłonkowe przejawiają atypię

- przerzuty rzadko i późno

• rak rdzeniasty

- miękki, pozornie dobrze odgraniczony

- ulega martwicy, ale nie wapnieje

- rozwija się powoli, przerzuty późno

• rak śluzotwórczy

- duży guz, pozornie dobrze odgraniczony, ale nacieka

- rozwija się powoli, przerzuty po kilku, kilkunastu latach

- w zrąbie śluz, a w nim kom. raka

• rak młodzieńczy ( wydzielający )

- dzieci, niewielki

- rośnie powoli, nie daje przerzutów

- gdy wystąpi u dorosłych może dać przerzuty

• choroba (rak) Pageta

- zmiany brodawki sutkowej : krwawi, wrzodzieje

- kom. nowotworowe szerzą się 2-ma drogami: wzdłuż nabłonka powierzchniowego lub w głąb sutka

- poza sutkiem dot.: skóry sromu, zewn. narządów płciowych, okolicy odbytu

Raki o dużej złośliwości

- ocenianie są w 3° skali Blooma :

• tworzenie struktur gruczołowych

• wielopostaciowość jąder komórkowych

• aktywność mitotyczna

• rak przewodowy naciekający: w 50% obustronny

z wypustkami postać pozornie ograniczona

• rak zrazikowy naciekający : - bardziej miękki

- mniej wyraźnie granice w porównaniu

- obustronny w 25% z rakiem przewodowym

4. Informacje uzupełniające

1. Każdy rak inwazyjny może

• naciekać ścianę klatki piersiowej

• wciągać powierzchnię skóry i brodawkę

• blokować naczynia chłonne skóry

Rozległe nacieczenie daje obraz pancerza wokół sutka

Do zajęcia nn. chłonnych dochodzi często w ciąży → „rak zapalny”

NOWOTWORY NIENABŁONKOWE NIEZŁOŚLIWE I ZŁOŚLIWE

1. Włókniakogruczolak sutka

- często, 20-40 rż., guz pojedynczy, niezłośliwy

- makroskopowo : dobrze odgraniczony, sprężysty, śr. do 3 cm

jeśli przewody zachowują kształt : włokniakogruczolak okołokanalikowy

- zrąb ubogi w komórki

2. Guz liściasty

- po 40 rż., rozwija się często z włokniakogruczolaka wewnątrzkanalikowego( po ok.10 latach), niezłośliwy; gdy nawraca to ma cechy atypii i może być złośliwy- rzadko!

- szybki wzrost

- zrąb bogatokomórkowy

- mięsak pierwotny sutka - podobny do postaci złośliwej guza liściastego ,ale nie ma składnika nabłonkowego

3. Naczyniak mięsakowy

- 20- 70 rż, bardzo rzadki

- szybko rośnie, niebolesny

- często przerzuty do narządów ale NIE do ww. pachowych

- okres życia chorych- ok.2 lata

GUZY SUTKA U MĘŻCZYZN

Ginekomastia ( powiększenie sutka męskiego ) to odpowiedź na bezwzględny lub względny nadmiar estrogenów. Jest to odpowiednik dysplazji włóknisto - torbielowej sutka kobiety.

Rak sutka u mężczyzn to rzadkość, a jeśli wystąpi to w podeszłym wieku. Szybko nacieka skórę i klatkę piersiową; histologicznie jest to carc. ductale invasivum

BIOPSJA GUZÓW SUTKA

1. Wykrycie guza sutka to automatyczne wskazanie do operacji. W trakcie operacji pamiętać o wycinkach.

2. Badanie cytologiczne to ocena:

• wydzieliny z przewodów

(krew - brodawczak lub rak)

• płynu pobranego igłą z torbieli - pozwala na wykrycie kom. raka

• materiału pobranego cienką igłą z guza litego, co pozwala na odróżnienie zmian łagodnych od złośliwych, a w rakach rozpoznanie raka śluzowego lub rdzeniastego - decyzja o operacji

UWAGA! nie operujemy guza złośliwego o Ø powyżej 5-7 cm

o mniejszej złośliwości

o dużej złośliwości

---