WPŁYW TEMPERATURY NA PROCES PROTOLIZY

ĆW.23.

Cel ćwiczenia

Roztwory soli pochodzących od mocnego kwasu i mocnej zasady mają odczyn obojętny, bo jony tworzące taką sól nie reagują z cząsteczkami wody. Sole, których roztwory mają odczyn zasadowy, mają w swym składzie anion zdolny do reakcji z wodą. Natomiast sole dające roztwór kwaśny muszą zawierać kation, który powoduje przyłączanie protonu do cząsteczki wody. Poniższe ćwiczenie pozwoli stwierdzić, czy temperatura wpływa na przebieg reakcji jonów z wodą, a tym samym na pH roztworu soli. W tym samym ćwiczeniu można będzie zaobserwować, czy reakcja protolizy jest procesem odwracalnym.

Odczynniki:

► roztwór NH₄Cl lub CH₃COONa

► wskaźniki: roztwór czerwieni metylowej

lub fenoloftaleiny

Sprzęt laboratoryjny:

► 2 probówki

► łaźnia wodna

Wykonanie ćwiczenia:

• Do dwóch próbówek wlej po około 5 cm³ roztworu soli wskazanego przez asystenta i po 3 krople roztworu wskaźnika (czerwieni metylowej w przypadku roztworu chlorku amonowego lub fenoloftaleiny w przypadku roztworu octanu sodu).

• Pierwszą probówkę umieść w łaźni wodnej o temperaturze 80°C, a drugą pozostaw w temperaturze otoczenia. Po 10-15 minut, gdy temperatura roztworu w probówce zrówna się z temperaturą kąpieli, porównaj barwy roztworów w obydwu probówkach.

• Próbówkę z gorącym roztworem ochłodź w zimnej wodzie i ponownie porównaj barwy roztworów w obu probówkach

Dyskusja:

1. Zapisz obserwacje dotyczące zmiany barwy roztworu w pierwszej probówce.

2. Napisz równania reakcji protolizy badanej soli.

3. W oparciu o dane z tabeli 1 sformułuj wnioski dotyczące zmiany pH roztworu w probówce pierwszej. O czym świadczy ta zmiana? Jak zmienił się stopień protolizy badanej soli pod wpływem wzrostu temperatury?

4. Analizując zmianę barwy roztworu w probówce podczas chłodzenia określ, czy reakcja protolizy soli jest procesem odwracalnym.

* Informacje dodatkowe:

Tabela 1. Zakres wskaźnikowy^* (pH) i barwy skrajne wskaźników:

Wskaźnik	pH	Barwa
czerwień metylowa	<4.5	czerwona
		>6.2	żółta
	fenoloftaleina	>8,2	bezbarwna
		<10	malinowa