Likwidacja działalności gospodarczej.
Co to jest likwidacja i jakie są jej sposoby?
Konieczność likwidacji działalności gospodarczej zachodzi zazwyczaj wtedy, gdy nie przynosi ona przedsiębiorcy spodziewanych zysków lub w przypadku niewypłacalności. Likwidacja w znaczeniu prawnym polega na tym, że dotychczasowy przedsiębiorca (osoba fizyczna, prawna lub spółka prawa handlowego nie posiadająca osobowości prawnej) przestaje być samodzielnym uczestnikiem obrotu gospodarczego prowadzonego między przedsiębiorcami.
W przypadku osób prawnych likwidacja, czyli zakończenie działalności, prowadzi też do utraty osobowości prawnej.
Sposoby zakończenia działalności gospodarczej są różne w zależności od tego, w jakiej formie była ona dotychczas prowadzona.
W przypadku działalności prowadzonej indywidualnie, o zakończeniu decyduje sam przedsiębiorca. Jednak dla skuteczności swojej decyzji musi o tym zawiadomić urząd gminy, w którym jest wpisany jako osoba prowadząca działalność gospodarczą (ewidencja jest prowadzona do 31.12.2003r., po tym terminie wpisy są dokonywane w rejestrze przedsiębiorców).
W przypadku spółki cywilnej, której działalność zazwyczaj zostaje zakończona w wyniku porozumienia wspólników, wniosek o wykreślenie z ewidencji poszczególnych wspólników (jako osób prowadzących działalność w formie spółki cywilnej) powinien złożyć każdy wspólnik z osobna, w swoim imieniu.
W przypadku spółek posiadających osobowość prawną likwidacja ich działalności jest wynikiem rozwiązania stosunku spółki. Dokonuje się ona w odrębnym postępowaniu likwidacyjnym, które prowadzi do spieniężenia całego majątku spółki.
O jakich czynnościach należy pamiętać chcąc zakończyć działalność gospodarczą?
Podobnie jak w momencie rozpoczynania działalności, tak przy jej zakończeniu trzeba pamiętać o pewnych obowiązkach administracyjnych. Zignorowanie tych obowiązków z reguły rodzi konsekwencje finansowe.
Przedsiębiorcy, którzy są zarejestrowani w ewidencji działalności gospodarczej (działającej do dnia 31.12.2002r.) w urzędzie gminy (osoby fizyczne i wspólnicy spółek cywilnych), muszą zawiadomić ten urząd o zaprzestaniu prowadzenia przez nich działalności gospodarczej. Zgłoszenie tego faktu powinno nastąpić w terminie do 14 dni od zaprzestania. Na podstawie wniosku wykreśla się przedsiębiorcę z ewidencji. Spółka będąca osobą prawną zgłasza rozpoczęcie likwidacji do rejestru przedsiębiorców, ale jej wykreślenie następuje dopiero po zgłoszeniu zakończenia postępowania likwidacyjnego.
Chcąc zakończyć działalność gospodarczą należy koniecznie dokonać rozliczenia z urzędem skarbowym. Dotyczy to zarówno podatku dochodowego jak i podatku od towarów i usług. W przypadku osób fizycznych i spółek nie posiadających osobowości prawnej podatek dochodowy płacą poszczególne osoby (wspólnicy, przedsiębiorca).
W razie likwidacji działalności (należy zawiadomić o tym urząd skarbowy) dochód, jaki osoba osiągnęła z tej działalności za dany rok podatkowy (do czasu likwidacji) jest obliczany na podstawie spisu towarów (remanent), jakie pozostały z zakończonej działalności. Dochód jest obliczany od wartości tych towarów, według podanego w procentach, średniego dochodu z działalności za ostatnie 3 miesiące przed likwidacją, a jeżeli w tym okresie dochód nie wystąpił - w roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym nastąpiła likwidacja. Wysokość podatku ustalona jest w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu. Ponieważ przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą, płaci podatek VAT (od towarów i usług). W przypadku zaprzestania działalności, osoby fizyczne (wpisane do ewidencji) powinny w ciągu 30 dni od zaprzestania działalności sporządzić spis "z natury" towarów, które nie zostały sprzedane i w ciągu 14 dni od sporządzenia zawiadomić o tym urząd skarbowy i wpłacić należny podatek VAT. Należy przy tym złożyć oświadczenie o zaprzestaniu prowadzenia działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na którego podstawie przedsiębiorca zostaje wykreślony z rejestru podatników.
Rozliczenia z urzędem skarbowym w przypadku spółek kapitałowych dokonują się na zasadach dotychczasowych, zarówno w przypadku podatku dochodowego od osób prawnych jak i podatku VAT. Jednakże wspólnicy zlikwidowanej spółki, którzy otrzymali udział w części jej majątku pozostałego w wyniku przeprowadzonej likwidacji, płacą od tego udziału podatek dochodowy od osób fizycznych.
Następnym ważnym krokiem jest wyrejestrowanie przedsiębiorcy z ewidencji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przestaje on być płatnikiem składek na ubezpieczenie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w stosunku do siebie lub swoich pracowników. W razie niezgłoszenia zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, ZUS będzie w dalszym ciągu naliczał składki na ubezpieczenie społeczne, według ostatnio złożonej deklaracji.
Należy pamiętać, że:
Gdy urząd skarbowy uzna, że spis towarów w przypadku likwidacji działalności jest nierzetelny, albo gdy nie zostanie złożony w terminie, sam ustala wartość towarów i nalicza VAT w najwyższej wysokości (22%), bez możliwości dokonania odliczeń
Po przeprowadzeniu spisu towarów z natury i zapłaceniu od nich podatku VAT możliwy jest dalszy obrót tymi towarami (podlega on opłacie skarbowej). Są one zwolnione z podatku VAT przez okres 12 miesięcy.
Przy sporządzaniu spisu z natury przedsiębiorca dokonuje wyceny towarów według ich przeciętnej ceny w danej miejscowości (lub na danym rynku) z dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania prowadzenia działalności podlegającej opodatkowaniu.