Scharakteryzuj przewozy kombinowane i omów ich rolę w gospodarce Azjatycko-Europejskiej
Transport kombinowany jest to transport intermodalny, w którym główna część przewozu jest wykonywana przez kolej, żeglugę śródlądową lub transport morski, a początkowy i końcowy odcinek realizowany jest poprzez transport drogowy tak krótko jak jest to możliwe.
Transport kombinowany - definicja Wspólnot Europejskich: „Przewóz towarów między krajami członkowskimi w jednostkach transportowych i ładunkowych, realizowany w jednostkach transportowych i ładunkowych, realizowany na dalekie odległości przez transport kolejowy, morski lub wodny śródlądowy. Natomiast przewozy tych jednostek do i z terminali lądowych (na odległość do 100 km), oraz portów morskich i wodnych śródlądowych (na odległość do 150 km) są wykorzystywane przez transport drogowy
Początkowy i końcowy odcinek wykonywany przez transport drogowy przebiega następująco:
Między punktem, gdzie towary są załadowane a najbliższą odpowiednią kolejową stacją załadunkową dla odcinka początkowego, oraz pomiędzy najbliższa odpowiednią stacją wyładunkową a punktem, gdzie towary są wyładowywane po to, aby przewieźć ja na końcowym odcinku lub
W promieniu nieprzekraczającym 150 km w lini prostej od portu żeglugi śródlądowej lub portu morskiego załadunku lub wyładunku.
System Ro-La - polega na tym, że na niskopodłogowy wagon wjeżdża samochód ciężarowy, lub cały zestaw drogowy.
System Piggyback - naczepy siodłowe lub całe nadwozia ładowane są dźwigiem na wagon
System bimodalny - naczepa siodłowa o specjalnej konstrukcji spoczywa na szynowych wózkach jezdnych stając się pojazdem szynowym.
Cechy charakterystyczne:
Użycie różnych gałęzi transportu
Stosowanie tej samej jednostki ładunkowej na całej trasie przewozu
Wykonywanie głównej części przewozu na dalekie odległości przez kolej, żegluge śródlądową, lub transport morski.
Drogowe dowozy/odwozy wykonywane są na możliwie najkrótsze odległości- do 150 km w relacjach do/ z portów morskich i wodnych śródlądowych oraz do 100 km w relacjach do/z terminali lądowych.
Chociaż transport kombinowany podlega tym samym regułom podaży popytu na rynku transportowym, w ramach pewnych warunków może oferować dodatkowe usługi logistyczne, które tworzą konkurencyjna przewagę. Wiążę się to na przykład z faktem, że intermodalna jednostka ładunkowa może oczekiwać pewien czas na następną operację bez znaczących strat ekonomicznych, natomiast pojazd drogowy z kierowcą nie może sobie na to pozwolić (musi być natychmiast rozładowany i /lub załadowany). Tak, więc transport kombinowany może w pewnych przypadkach łączyć funkncję transportowe i składowe.
Dla rozwoju transportu kombinowanego decydującą jest właściwa organizacja efektywnej współpracy pomiędzy różnymi uczestnikami/partnerami w całym łańcuchu transportowym. Koleje udostępniają swoje systemy eksploatacyjne, to znaczy sieć kolejową, tabor trakcyjny i częściowo wagony oraz personel do obsługi ruchu. Operatorzy transportu kombinowanego kupują usługi przewozowe od kolei i przygotowują oferty rynkowe - albo, jako kompletne usługi w całym łańcuchu transportowym - dla nadawców (załadowców), albo, jako usługi „terminal-terminal” - dla przewoźnikowi drogowych i spedytorów towarowych. Typowi operatorzy transportu kombinowanego organizują i nadzorują wyłącznie przewozy kolejowe „terminal-terminal”. Przewoźnicy drogowi i spedytorzy zajmują się akwizycją przewozów oraz organizują przewozy od nadawcy do terminalu i z terminalu do odbiorcy - na własny rachunek, lub przy pomocy partnerów - na podstawie zawartej umowy.
Transport kombinowany stanowi system, w skład którego wchodzą cztery elementy strukturalne:
1. Obiekty - fizyczne jednostki ładunkowe, przemieszczane w czasie i w przestrzeni. NaleŜą do nich głównie: kontener, nadwozie wymienne, naczepa siodłowa.
2. Środki transportu - pojazdy drogowe, szynowe i inne wykorzystywane do przewozu
obiektów.
3. Infrastruktura - obszary i drogi na których operują środki transportu oraz urządzenia
techniczne obsługi transportu.
4. Systemy informatyczne - których zadaniem jest gromadzenie i przetwarzanie danych
niezbędnych do kierowania systemem transportowym
Po raz pierwszy transport kombinowany został wprowadzony w Szwajcarii, która znamienna jest tym, że przechodzą przez nią liczne europejskie drogi tranzytowe. Uciążliwość tego tranzytu była dla Szwajcarii szczególnie dotkliwa ze względu na zagrożenia dla jej walorów przyrodniczych i turystycznych.
W ostatnich latach daje się zauważyć tendencje wzrostową dotyczącą tranzytowego transportu towarowego realizowanego z reguły za pomocą drogowych środków komunikacji, które nie należą do najbardziej ekonomicznych ( przewiezienie tego samego ładunku koleją wymaga ok. 10x mniej energii niż „tirem”) i ekologicznych (zanieczyszczenia transportowe stanowią 30%, a w miastach nawet 70% wszystkich zanieczyszczeń).
Z tego powodu uważa się, że rozwój nowych form transportu, a w szczególności transportu kombinowanego stwarza szansę zbudowania zrównoważonego systemu komunikacyjnego i sprawia, że zajmuje on priorytetowe miejsce w krajach członkowskich Unii Europejskiej.
Obecnie w Europie transport kombinowany stanowi 10 - 15% ogólnych przewozów kolejowych.
W Polsce system przewozów kombinowanych stanowi obecnie ok. 1% przewozów na PKP, podczas gdy potrzeby przewozowe szacuje się na 10%.
Jest to wynikiem niskiej jakości naszych usług kolejowych, braku niezbędnych środków finansowych i złego stanu technicznego torów.
W planach zakłada się, że udział transportu kombinowanego w Polsce będzie w roku 2013 wynosił 6%, a roku 2015 będzie przystosowanych do tego typu przewozów ok. 2700 wagonów.
Komisja Europejska w celu rozwoju transportu będącego alternatywą dla przewozów drogowych wprowadza specjalne programy wspierania innych gałęzi transportu. Polegają one na zmianach w prawie oraz współfinansowaniu wyznaczonych inwestycji kolejowych, morskich i lotniczych. Dofinansowanie (od 30 do 50% kosztów kwalifikowanych) najczęściej dotyczy terminali, wyposażenia, sprzętu i kosztów eksploatacyjnych. Jednym z takich programów wspierania transportu jest wprowadzony w 2003 roku system Marco Polo który zastąpił projekt PACT stanowi pomoc finansową dla państw członkowskich, która ma na celu zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu towarowego na środowisko oraz społeczności lokalne. Głównym zadaniem programu jest zmniejszenie się udziału transportu samochodowego w przewozach ładunków.
RODZAJE PROJEKTÓW MARCO POLO
1. „działania legislacyjne”, - zmiana transportu drogowego na inne formy transportu (transport morski na małe odległości, transport kolejowy i transport wodny i śródlądowy)
2. „działania katalityczne - usunięcie barier strukturalnych na rynku, które utrudniają rozwój usług transportowych droga inną niż lądową
3. „działania dydaktyczne” rozszerzenie wiedzy o sektorze przewozowo -logistycznym, czyli m.in. optymalizacja metod pracy i procedur w łańcuchu transportu towarowego
UDZIAŁ W PROGRAMIE MOGĄ BRAĆ:
• firmy komercyjne Krajów Unii Europejskiej, włączając kraje Europejskiego Stowarzyszenia
Wolnego Handlu - Europejska Strefa Gospodarcza;
• projekty wyłącznie usługowe;
• przedsięwzięcia komercyjne, obejmujące międzynarodowe trasy przewozów, przebiegające
przez terytorium państw członkowskich UE oraz „bliskich państw trzecich”;
• ”bliskie państwa trzecie”, np. kraje kandydackie, kraje EEA-EFTA, kraje
śródziemnomorskie;
• minimum dwa niezależne podmioty gospodarcze z siedzibą w dwóch różnych krajach,
uprawnionych do finansowania z Programu, z których co najmniej jeden musi być członkiem UE;
• kraje kandydackie oraz kraje EFTA-EEA, jeśli koszty kwalifikowane powstają na terytorium państw członkowskich.
Przykłady projektów:
· Stałe szlaki morskie
· Międzynarodowe usługi nieprzerwanego transportu kolejowego
· Szybkobieżne pociągi towarowe na europejskich trasach
· Wysokiej jakości zintegrowane usługi transportu rzecznego
· Poprawa w sektorze transportu rzecznego
· Szlaki naziemne lub wodne (zwłaszcza na obszarach podlegających szczególnej ochronie)
· Środki finansowe dla jednostek transportu naziemnego zdolnych do działania w trzech rodzajach transportu
· Wiarygodne systemy informatyczne na potrzeby transportu i logistyki.