Statystyka- jest nauka o metodach badabia zjawisk masowych zachodzacych w otaczajacej nas rzeczywistosci.
Posiada dwa dzialy:
St.opisowa-zajmuje się metodami gromadzenia i prezentacji danych i metodami ich sumatucznego opisu
St. Matematyczna-buduje reguly wnioskowania o wlosnosciach badanej zbiorowosci (na podstawie danych czesci tej zbiorowosci wybranej w sposób losowy)
Zjawiska masowe-(procesy naukowe) to zjawisko które w masie charakteryzuja się pewna prawidlowoscia (ktorej to nie da się zaobserwowac na podstawie pojedynczego przykladu
Prawidlowosci-powstaja w procesie masowym w wyniku dzialania przyczyn glownych
Przyczyny glowne-ksztaltuja strukture procesu masowego, jego rozwoj w czasie. Wywoluja one wystepowanie prawidlowosci. Zrodlem odchylen od nich s.a. przyczyny uboczne (losowe,nietypowe)
Przyczyny uboczne-nie s.a. zwiazane z istota danego zjawiska, przy badaniu odpowiednio licznej grupy znosza się nawzajem
Cel badania stat-wyodrebnienie przyczyn glownych i eliminacja przyczyn ubocznych (poznanie prawidlowosci w procesach masowych i ich wyrazenie ilosciowe)
Struktura procesu masowego:
1.skladnik sysytematyczny (efekt dzialania przyczyn glownych)
2.skladnik przypadkowy (efekt dzialania przyczyn ubocznych)
Zbiorowosc stat-(populacja, masa, stat.) Zespol nieidentycznych jednostek, które s.a. przdmiotem badania stat, które maja chociaz 1 ceche wspolna istotna dla badania (to ludzie, zwierzeta, rosliny lub zdarzenia itp.)
2 rodzaje zbiorowosci stat:
1.zbiorowosc generalna (populacja gen., zbiorowosc calokowita)
2.zbiorowosc probna (czesciowa, probka, tworzy ja tylko czesc zb. Calkowitej)
Cecha stat.-wlasciwosc jednostki stat.
Cechy stat.-
1.cechy stale-stanowia kryterium przynaleznosci jednostek do badanej zbiorowosci. Cechy te nie podlegaja badaniu a okreslaja jednostki pod względem rzeczowym lub czasowym lub przestrzennym
2.cechy zmienne-stanowia przedmiot badania, s.a. to:
1.cechy ilosciowe(mierzalne)-(właściwości opisuje się liczbowo)
-c.typu skokowego-przyjmuja wartosci calkowite
-c.ciagle-przyjmuja wartosci rzeczywiste (wszystkie)danego przedzialu
2.cechy jakosciowe(niemierzalne)-(właściwości opisuje się slownie)
-c.dwudzielne-maja 2 warianty
-c.wielodzielne-maja wiecej niż 2 warianty
3.cechy quasi-ilosciowe (porzadkowe)-właściwości opisuje się slownie lub liczbowo
Badanie stat.-zespol czynnosci majacych na celu wykrycie prawidlowosci w zakresie struktury, wspozaleznosci i dynamiki zjawisk masowych.
Wyroznia się:
4 etapy badania stat.
1.projektowanie badania finansowego
2.zbieranie danych stat. I obserwacja st.
3.opracowanie zebranego materialu
4.analiza wynikow i ichinterpretacja
Badanie stat dzieli się na:wyczrpujace(pelne) i niewyczerpujace(niepelne)
Czynniki warunkujace badanie czesciowe:
1,niszczecy czrakter badania
2.b. Liczny zbior pobulacji generalnej
3.dlugotrwalosc i ksztaltownosc badania
4.potrzeba uzyskania tylko informacji orientacyjnych
Metody badania czesciowego:
1.reprezentacyjna-oparta na probie raprezentacyjnej
2.reprwzentatywna-proba losowa, otrzymywana w wyniku doboru losowego (kazda z jednostek ma taka sama szanse dostania się do proby)
Schemat losowania-technika doboru do proby:
1.losowanie nieograniczone (jednostki losowane s.a. z calej zbiorowosci generalnej)
2,loowanie warstwowe(populacje generalna dzielimy na warstwy wg. Pewnych cech i losujemy elementy do proby z kazdej warstwy)
1.metoda monograficzna-opisywanie 1 lub kilku jednostek wybranych celowo
2.metoda ankietowa-oparta na ankiecie ma charakter sondazowy (ankiety :animowe, imienne, typu amerykanskiego(dot.masy), angielskiego(do waskiego grona specjalistow)
W sklad badan stst. Wchodza szacunki:
1.interpolacyjne-szacowanie nieznanych wartosci cechy na podstawie znanych wartosci sasiednich
2.ekstrapolacyjne-szacowanie wartosci wykraczajacych poza przedzial wartosci znanych(stosowanie do problematyki prognoz)
Badania stat. Mogą być:
1.ciagle-dot. Obserwacji zjawisk w czasie w sposób nieprzerwany np. Ewidencja urodzen
2.okresowe-podejmowane stale w pewnym okresie czasu np. Spis ludnosci
3.dorazne-podejmowane przez pojawienie się szczegolnych okolicznosci lub potrzeb (np.w wyniku powodzi)
Bledy w materiale stat.
1.systematyczne(jednokierunkowe),towarzysza skladnikowi systematycznemu, s.a. grozne
2.losowe(przypadkowe, roznokierunkowe)towarzysza skladnikowi przypadkowemu(nie sa grozne w skutkach,znosza się nawzajem
Kontrola materialu stat-formalna(co do formy) i merytoryczna(co do tresci)
Grupowanie stat.-podzial zroznicowanej zbiorowosci na mozliwie jednorodne grupy z punktu widzenia pewnych istotnych kryteriow okreslonych w zwiazku z celem badania statycznego (efektem grupowania jest szereg stat.)
1.grupowanie typologiczne-oparte na cesze jakosciowej
2.grupowanie wariancyjnej-oparte na cesze ilosciowej
Grupowanie powinno spelniac zasade:
1.rozlacznosci-poszczegolne jednostki o okkreslonych cechach powinny być przydzielone do okreslonych grup
2.kompletnosci-klasy musza objac wszystkie jednostki w danej zbiorowosci
Wyniki badania stat.- mogą być zaprezentowane w postaci szeregow stat, tablic stat lub wykresow stat
Szereg stat.-uporzadkowany na ogol rosnaco ciag liczbowy. Można go podzielic z punktu widzenia 2 kryteriow
1.meryterucznego:
-szereg przestrzenny(geograficzny, terytorialny)utworzony na podstawie jednostek przestrzennych np. Miast, panstw)
-szeregi czasowe-dynamiczne
-szeregi chronologiczne-prezentuja rozwoj zjawisk w czasie (scisle okreslony moment-szereg czasowy momentow)(pewne przedzialy czasowe np. Rok, szereg czasowy okresow)
-szeregi strukturalne-obrazuja budowe badanej zbiorowosci z punktu widzenia przyjetej cechy w scisle okreslonym czasie
2.formalnego:
-sz.szczegolowe (proste) uwidaczniaja wariant badanej cechy kazdej jednostki
--sz.rozdzielcze-s.a. wynikiem grupowania mat. Sta. Wg. Okreslonych wariantow (dzielimy je na punktowe i przedzialowe
Tablica stat.-sklada się z tytulu, tablicy wlasciwej, informacji na temat zrodla
-(-)dane zjawisko nie wystepuje
-(0)dane zjawisko wystepuje w ilosciach mniejszych od liczb którymi może być wyrazone
-(.)Brak informacji
(x)wypelnienie w tym miejscu jest niecelowe lub niemozliwe
Tablice mogą być robocze i wynikowe, podstawowe i analityczne, proste i zlozone
Wykres stat.- graficzny sposób prezentacji informacji zawartych w szeregach stat (sklada się z czesci tekstowej i pola wykresu)
-cz. Tekstowa zawiera tytul i zrodla
-pole wykresu może przybierac formy:wykresu liniowego- wieloboki liczebnosci zwykle lub skumolowane-diagramy; wykresu powierzchniowego- (histogram zwykly i skumulowany-slupkowy); wykresu brylowego-mapowego, obrazkowego.
Analiza struktury zjawisk ekonomicznych:
Rozklad empiryczny-przyporzadkowanie kolejnym wartoscia cechy xi odpowiadajacych im ni (liczebnosc ni)
-odzwierciedla strukture zbiorowosci z punktu widzenia badanej cechy (jest to punkt wyjscia analizy)
*ze względu na liczbe pkt-ow ekstremalnych
-jednomodalny -wielomodalny
*ze względu na rodzaj zmiennosci
-symetryczne (wysmukly, normalny, splaszczony)
-asymetryczne(o skrajnej asymetrii, o umiarkowanej asymetrii
-rownomierny -wklesly
Parametr opisowy-liczba która w sposób syntetyczny okresla właściwości badanych zbiorowosci. Ulatwia opisanie zbiorowosci i porownanie zbiorowosci
Parametry opisowe dziela się na:
1.*miary tendencji centralnej(m, polozenia, m.srednie, m.przecietne)(klasyczne:srednia arytm., geometr., harm., pozycyjne:dominanta,mediana,kwartyle1,3)
*miary zmiennosci(m.polozenia,dyspresji,zroznicowania,rozrzytu)
*miary asymetrii
*miary splaszczenia(m.ekscesu,kurtazy)
*miary koncentracji
2.*parametry klasyczne(s.a. wypadkowa funkcji wartosci przyjmowanych przez wszystkie jednostki)
*parametry pozycyjne(wyznacza się na podstawie wartosci jednej lub kilku jednostek zajmujacych szczegolna pozycje w badanej zbiorowosci)
3.*parametry absolutne(bezwzgledne-mianowane)
*parametry stosunkowe(wzgledne-niemianowe)
Srednia arytmetyczna-mowi jaka bylaby wartosc cechy, gdyby wszystkie jednostki były jednakowe. Stosujemy ja gdy zbiorowosc jest sumowana, gdy znane s.a. wartosci wszystkich jednostek, gdy rozklady s.a. symetryczne lub o malej asymetrii i dyspresji.
To stosunek sumy wartosci wszystkich jednostek do liczby tych jednostek
Jest parametrem opisowym, klasyczna miara tendencji centralnej (x)
Wlasnosci:
1.musi zawierac się w tym przedziale xmin<x<xmax
2.suma odchylen poszczegolnych wartosci cechy od sredniej arytm. Jest rowna =0
Sz.szcz. E(xi-x)=0
Sz.rozdz. E(xi-x)ni=0
3.suma kwadratow odchylen poszczegolnych wartosci cechy od sredniej arytm. Jest minimalna
Sz.szcz. E(xi-x)=min
Sz.rozdz. E(xi-x)ni=min
Dominanta (d) -wartosc cechy wystepujacej najczesciej
Rozpietosc podzialow klasowych w obrebie dominanty musi być stala. Dom. Jest parametrem pozycyjnym tendencji centralnej, który nie zawsze wystepuje. Aby ja obliczyc, zbiorowosc musi być jednomodalna, o ewentualnie umiarkowanej asymetrii.
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl