Zatwierdził:

…………….

KONSPEKT ZAJĘĆ

I. Przedmiot: Taktyka działań gaśniczych

II. Temat: Pożary obiektów użyteczności publicznej

Czas trwania zajęć: 1 x 45 minut zajęcia teoretyczne 1 x 45 minut zajęcia praktyczne.

IV. Metoda nauczania: 1. nauczanie teoretyczne:

- wykład

- pogadanka

- dyskusja

- opis

- opowiadanie

- wyjaśnienie

2. nauczanie praktyczne:

- rozwijanie umiejętności

- pokaz

- ćwiczenie

- instruktaż

- inscenizacja

V. Typ lekcji

1. obejmująca kilka momentów procesu dydaktycznego

2. poświęcona podaniu nowego materiału

3. problemowa

4. poświęcona powtórzeniu wiadomości

5. obejmująca ćwiczenia praktyczne

6. poświęcona sprawdzeniu wiadomości i umiejętności

VI. Format zajęć

1. system klasowo - lekcyjny

2. praca grupowa

3. zapoznanie z obiektami, urządzeniami i instalacjami

4. zajęcia praktyczne - ćwiczenia praktyczne ze sprzętem

VII. Miejsce zajęć

1. sala wykładowa

2. plac ćwiczeń

3. stanowisko ćwiczebne

4. zakład produkcyjny lub inne obiekty

VIII. Cel ogólny:

POZNAWCZY -

KSZTAŁCĄCY -

WYCHOWAWCZY -

IX. Pomoce dydaktyczne (wykaz sprzętu)

- foliogramy

- rzutnik

- filmy

- monitory + magnetowid

- tablica lekcyjna

- makiety

- przekroje

- programy multimedialne

- komputer

- PN

- zdjęcia

- inne

……………………………………………………………………………………………………………………..

X. Zagadnienia do zajęć:

1. Prowadzenie akcji ratowniczo - gaśniczych podczas pożarów budynków użyteczności publicznej

XI. Literatura do zajęć:

Podstawy taktyki gaszenie pożarów - P. Bielicki

XII Plan zajęć:

Lp.	Treść zajęć	Czas	Uwagi
1.	1. Część wstępna: 2. Czynności organizacyjno - porządkowe. - przyjęcie meldunku - sprawdzenie obecności - podanie tematu i przygotowanie odpowiednich pomocy dydaktycznych.	5
2.	3. Część zasadnicza: Pożary obiektów użyteczności publicznej Obiekty użyteczności publicznej to obiekty przeznaczone na stały lub czasowy pobyt ludzi, a zaliczamy do nich szkoły i inne placówki oświatowe, domy kultury, teatry, sale widowiskowe i koncertowe, budynki służby zdrowia, internaty, domy dziecka, hotele itp. We wszystkich przypadkach znaleźć można wspólny mianownik, a mianowicie - zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. Z tej racji obiekty te muszą znajdować się w kręgu szczególnego zainteresowania ze strony straży pożarnych, zarówno w zakresie prewencyjnym jak i przygotowania do zwalczania ewentualnych pożarów. Pożary w placówkach powiatowych Przebieg pożarów placówek powiatowych przebiega podobnie jak budynków mieszkalnych. Zmienia się tylko rozkład wnętrza, bowiem w przypadku szkół i uczelni spotykamy najczęściej układ korytarzowy, natomiast w przedszkolach i żłobkach spotyka się również układ amfiladowy, zbliżony do mieszkań. W placówkach powiatowych sytuacji może komplikować istnienie gabinetów i pracowni do nauczania fizyki i chemii, w których należy liczył się z występowaniem substancji bądź urządzeń energetycznych. Każdy zaistniały pożar może być groźny dla ludzi. Zwrócić należy jednak uwagę, że w placówkach tych ludzie przebywają w określonym czasie i s_ to osobnicy o pełnej zdolności do samodzielnego poruszania się. Zagrożenie dla nich jest mniejsze jeżeli istnieje możliwość sprawnego opuszczenia obiektu. W rozpoznaniu pożaru ustalamy: - czy w obiekcie znajdują się ludzie i czy występuje dla nich zagrożenie, - czy ewakuacja została przeprowadzona przed przybyciem straży pożarnej i czy wszystkie dzieci (młodzież) zostały ewakuowane, - jaki jest stan dróg ewakuacyjnych i czy istnieje konieczność zabezpieczenia ich przed skutkami pożaru, - w której części obiektu powstał pożar, jakie przybrał rozmiary oraz w jakich kierunkach rozprzestrzenia się. Rozpoznanie przeprowadza się szybko, dokładnie sprawdzając wszystkie pomieszczenia. pamiętamy, że dzieci są szczególnie podatne na emocje i często chowają się wobec zagrożenia. W przypadku zadymienia obiektu przeprowadza- my jego oddymianie. W zasadzie ewakuacja tych placówek powinna być zakończona przed przybyciem straży pożarnych. Bywa jednak że sygnał o niebezpieczeństwie nie dociera na czas do wszystkich klas, wówczas prowadzimy ratowanie i ewakuacji. Dużą pomoc powinniśmy uzyskać ze strony personelu nauczycielskiego, który powinien zapanować nad paniką wykorzystując własny autorytet. Akcja ratownicza w zasadzie powinna przebiegać naturalnymi drogami. Jeżeli jednakże drogi te zostały odcięte korzystać należy z pożarniczego sprzętu ratowniczego. W przypadku ewakuacji po drabinach dzieci młodsze muszą być znoszone na dół, nie należy pozwoli_ im na samodzielne schodzenie po drabinach. Młodzież może schodzić samodzielnie przy asekuracji przez strażaka. Jeżeli siły i środki straży pożarnych w pierwszej fazie akcji są niewystarczające do przeprowadzenia sprawnej ewakuacji lub ratownictwa należy przeprowadzić ludzi do odleglejszych ale bezpiecznych części budynku i stamtąd dopiero organizować akcje w warunkach większego bezpieczeństwa. Ewakuowane dzieci muszą być przeprowadzone w miejsce bezpieczne, gdzie należy otoczyć je opieką. W przypadku gdy pożar obejmuje pracownie fizyko-chemiczne należy wyłączyć dopływ prądu do pracowni, ewentualnie podjąć gaszenie odpowiednimi środkami. Bezwzględnie należy stosować sprzęt ochrony dróg oddechowych. Pomieszczenia oddymiać. Zasady i sposoby gaszenia pożaru w omawianych obiektach pozostają takie same jak w przypadku budynków mieszkalnych. Pożary teatrów i sal widowiskowych Kolejnymi obiektami, w których okresowo mogą w szer należy liczyć się z zagrożeniem dla ludzi są teatry, kina, sale widowiskowe. I jakkolwiek pożary w nich powstają na ogół rzadko, to obfitować sytuacji dramatycznych. Zaistniałe pożary są trudne do gaszenia z uwagi na skomplikowany układ pomieszczeń, długie i kręte drogi komunikacyjne, znaczne obciążenie ogniowe wynikające z wystroju wnętrz czy palnych dekoracji. Sytuacji utrudniają połączenia systemem wentylacji i klimatyzacji. Zazwyczaj są to obiekty zajmujące specjalne budynki, ale bywają wypadki , iż zajmują one budynki o innym przeznaczeniu, stanowiąc ich wyodrębnioną część. W teatrze wyodrębnić można kilka stref, a mianowicie: zespół sceniczny, widowni i jej zaplecze, garderoby aktorskie, a także szereg pomieszczeń usługowych jak pracownie rekwizytów i dekoracji, warsztaty, maszynownie i inne. Szereg elementów budowlanych wykonanych jest z materiału palnego. Często brak jest oddzieleń przeciwpożarowych. W części, w której mieści się scena wysokość obiektu sięga 15-30 m. Ważnym elementem są urządzenia przeciwpożarowe w postaci kurtyn niepalnych, niekiedy kurtyny wodnej, odcinające dostęp ognia i dymu ze sceny na widowni i odwrotnie. Charakterystyczną cechą teatrów i sal widowiskowych jest duża przestrzeń powietrza oraz znaczne ilości materiałów palnych, sprzyjające szybkiemu rozprzestrzenianiu się pożaru, szczególnie na scenie. Podczas pożaru cała przestrzeń sceny stopniowo wypełnia się produktami spalania oraz nagrzanym powietrzem, powodując wzrost ciśnienia. Płomienie oraz dymy przemieszczają się do dalszych części obiektu. Obserwacja pożarów rzeczywistych wykazuje, że szybkość zadymienia widowni wynosi 2-3 minut. Następuje równoczesne zużycie tlenu. Rozwijający się pożar wytwarza wysoką temperaturę wynoszącą ok. 1100-1200 ^0C, co powoduje z kolei deformacją konstrukcji metalowych i utratę ich wytrzymałości nośnej, grożąc zawaleniem się stropów. W przypadku gdy pożar powstał na zapleczu sceny, w sposób spokojny informuje się widowni o konieczności opuszczenia obiektu, podając dowolną, prawdopodobna przyczyną tego stanu rzeczy ( np. wyjaśniając to koniecznością przeprowadzenia ćwiczeń, chorobę aktora itp. ). Uczynić powinien to ktoś z personelu teatru. Personel pomocniczy ułatwia ewakuacje otwierając wszystkie drzwi i kierując ludzi na zewnątrz. Bezwzględnie trzeba zapobiec panice. Gaszenie pożaru jest działaniem skomplikowanym, wymagającym dobrego przygotowania ze strony uczestników akcji ratowniczej. W rozpoznaniu ustalamy: - ilość osób mogących znajdować się w obiekcie ( widzów, aktorów oraz personelu technicznego, - czy przeprowadzona została ewakuacja obiektu, - gdzie powstał pożar, jakie przyjął rozmiary i w jakim kierunku rozprzestrzenia się, - czy opuszczona została kurtyna ogniotrwała, uruchomiona kurtyna wodna i czy otwarte zostały klapy dymowe. Ewakuacji obiektu (jeżeli nie została zakończona wcześniej) rozpoczynamy już podczas rozpoznania wstępnego. Do czasu zakończenia ewakuacji nie należy wyłączać dopływu energii elektrycznej, bowiem mogło by to poważnie skomplikować sytuację, a zarazem nie pomaga w działaniach gaśniczych. Jeżeli kurtyna ogniotrwała nie została opuszczona należy zrobić to w czasie rozpoznania. Wówczas też otwieramy klapy dymowe, uruchamiamy miejscowe stałe instalacje gaśnicze. Wstrzymać należy działania innych urządzeń wentylacyjnych, by nie dopuścić do rozprzestrzeniania się pożaru na inne części obiektu. W przypadku pożaru na scenie lub w pomieszczeniach sąsiednich za sceną należy zamknąć drzwi i opuścić palące się dekoracje podwieszane. Jeżeli rozwinięcie jednostek następuje równocześnie z akcją ewakuacji, nie wolno dopuścić do tego by kierunki tych działań krzyżowały się ze sobą, stwarzając dodatkowe komplikacje. Linie gaśnicze prowadzimy zatem innymi drogami niż tymi, którymi przebiega ewakuacja. Jeżeli dym i płomienie grożą odcięciem dróg ewakuacyjnych, wtedy muszą być one chronione prądami gaśniczymi, ale i wówczas nie wolno przeszkadzać ludziom w swobodnym opuszczaniu obiektu. Mimo zakończenia akcji ewakuacji widownia, garderoby, hole i wszystkie inne pomieszczenia muszą być starannie przejrzane, czy przypadkiem nie pozostali tam ludzie. Po opuszczeniu kurtyny ogniotrwałej należy ją chłodzić od strony widowni. Prądy gaśnicze na scenę wprowadza się w tym wypadku przez wejścia od strony zewnętrznej. W razie braku kurtyny lub niemożliwości jej opuszczenia, prądy gaśnicze wprowadzamy od strony widowni w natarciu okrążającym. Pożar zaistniały na widowni gasimy wprowadzając stanowiska gaśnicze od strony sceny, pomieszczeń przyległych, a także przez strych. Akcja gaśnicza wymaga udziału szeregu załóg dysponujących sprzętem specjalnym jak np. oświetleniowym, ochrony dróg oddechowych, utrzymania łączności, technicznego ratownictwa, drabinami mechanicznymi itp. Rozpoznanie, gaszenie pożarów jak i ewakuacja innych obiektów, zbliżonych w swym przeznaczeniu do teatrów ( kin, sal widowiskowych, kabaretów itp.) prowadzone jest z zachowaniem tych samych zasad. Nieco trudniejsza sytuacja wystąpi w domach kultury mieszczących szereg pracowni i sal klubowych, wobec trudności w ustaleniu ilości osób obecnych w obiekcie, a także możliwości odcięcia dróg ewakuacyjnych. Do akcji wprowadzona musi być większa ilość patroli rozpoznania, dokonujących szybkiego przeglądu wszystkich pomieszczeń. Pożary hoteli i internatów Omawiane obiekty przeznaczone są na stały pobyt ludzi. Lokowane często w starych obiektach o palnej konstrukcji, krętym układzie przejść, palnym wystroju wnętrz podwyższającym obciążenie ogniowe. Znaczna ilość ludzi, nie zawsze szanujących przepisy bezpieczeństwa pożarowego potęguje możliwość powstania pożaru i zagrożenia dla mieszkańców obiektu. W przypadku pożaru w rozpoznaniu ustalamy: - ile osób znajduje się w obiekcie i w której jego części ludzie mogą przebywać, - jakie występuje dla nich zagrożenie, drogi dotarcia do zagrożonych oraz możliwość opuszczenia obiektu, - gdzie powstał pożar i jakie przyjął rozmiary oraz w jakich kierunkach rozwija się. Ewakuacja powinna być w zasadzie podjęta przez personel obiektu, co jednakże w porze nocnej może być utrudnione. Jeżeli obowiązku tego nie spełniono ewakuacją podejmujemy już w trakcie rozpoznania. Do akcji musi być wprowadzona większa ilość patroli, zadaniem, których będzie przejrzenie wszystkich pomieszczeń. Ludzi należy kierować do drzwi ewakuacyjnych, które muszą zostać otwarte. Pomieszczenia należy oddymić. Do czasu ukończenia ewakuacji staramy się nie wyłączać energii elektrycznej, chyba że zagraża ona ludziom porażeniem prądem. Przejęcie należy wówczas oświetlić wykorzystując sprzęt oświetleniowy będący na wyposażeniu jednostek straży pożarnych. Wzburzonych ludzi należy uspokoić nie dopuszczając do powstania paniki. Ludzie mogą oczekiwać pomocy w oknach, nie wolno dopuścić do oddania skoku w dół. W tym celu należy nawiązać z nimi kontakt, polecić wykonanie prostych czynności, wskazując zarazem na rozwijając się akcji ratowniczych. Gaszenie pożaru odbywa się według ogólnie przyjętych zasad zwracając uwagę, by droga natarcia nie krzyżowania się z drogę ewakuacji. Pożary szpitali Charakterystyka - rozkład pomieszczeń zbliżony jest do systemu hotelowego/ sale chorych znajdują się po obu stronach lub po jednej stronie korytarza/ - w wydzielonych częściach obiektu mieszczą się gabinety specjalistyczne, laboratoria i bloki operacyjne/ -Obciążenie ogniowe budynków nie jest wysokie, a wzrasta w pomieszczeniach gospodarczych, magazynach pościeli, archiwach. W laboratoriach, salach zabiegowych, aptekach- niewielkie ilości materiałów palnych płynów łatwopalnych. W niektórych oddziałach znajdują się butle tlenowe oraz cenna aparatura medyczna, szczególnie wrażliwa na oddziaływanie ciepła, a także na wodę. - sale małe ,przepełnione, słaba możliwość manewrów - pacjenci unieruchomieni na wyciągach -pożar rozwija się podobnie jak w budynkach mieszkalnych, przy czym korytarzowy system sprzyjać będzie rozwojowi pożaru bądź zadymienia, - w magazynach wydzielanie się trujących par i gazów. Ostry dym przy spalaniu się bielizny pościelowej, materacy/ z pianki poliuretanowej wydziela się cyjanowodór/ - należy zwrócić uwagę na zachowanie spokoju -dojazd do szpitala jedn. str. poż powinien odbywać się z wyłączonymi światłami alarmowymi -strażacy nie mogą bez uzasadnionej potrzeby wchodzić do sal pacjentów -poruszać się spokojnie, zachowując ciszę -bywa ,że w czasie rozpoznania należy uciec się do kamuflażu, zdejmując uzbrojenie osobiste, zakładając fartuchy. Rozpoznanie - miejsce pożaru, obszar, możliwość rozprzestrzeniania się z określeniem strefy zagrożenia - czy istnieje zagrożenie chorych -jakie środki zastosowano przez personel szpitalny w celu opanowania pożaru i ewakuacji chorych -ilu jest pacjentów, jaki jest ich stan zdrowia -ilu jest chodzących, leżących -czy w strefie pożaru znajdują się materiały niebezpieczne , bądź szczególnej wartości. Ewakuacja -bardzo trudna -niezbyt dogodne klatki, złe ulokowanie oddziałów / np.ortopedia na 3 piętrze/ -kraty w oknach, niemożność korzystania z wind -podłączeni pacjenci do aparatur medycznych, na wyciągach , w gipsach - brak dostatecznej ilości sprzętu do transportu chorych -z tych względów decyzja o ewakuacji szpitala jest decyzją ostateczną . Decyzja ta podjęta jest wraz z ordynatorem lub lekarzem dyżurnym - do ewakuacji wykorzystać można przygodnych obserwatorów, a także lżej chorych, wskazując im drogę ewakuacji -należy ściśle przestrzegać wskazówek personelu medycznego -po akcji w oddziale zakaźnym wszyscy jej uczestnicy muszą być oddani pod opiekę lekarską , a sprzęt i wyposażenie osobiste dezynfekcji -w oddziałach psychiatrycznych należy liczyć się z agresją skierowaną na ratownika -wszystkie pomieszczania szpitalne muszą być dokładnie przeszukane Gaszenie -bojowe rozwinięcie załóg powinno przebiegać innymi drogami aniżeli akcja ewakuacji/ linie wężowe nie mogą utrudniać przejść/ -unikanie głośnych komend i sygnałów , by nie wzbudzać niepokoju u chorych -starać się zablokować , nie dopuścić do zadymienia -zabezpieczanie prądami wody przejść ewakuacyjnych - w miarę możliwości stosujemy prądy rozproszone, a już bezwzględnie prądownice zamykane -chronimy przed zniszczeniem aparaturę medyczną -usuwamy ze strefy zagrożonej butle z gazami i materiały pożarowo niebezpieczne.	70
3.	4. Synteza materiału: - powtórzenie najważniejszych części podanego materiału - kontrola efektów nauczania, pytania do odpowiedzi ustnej lub pisemnej:	10
4.	5. Zakończenie zajęć: - podsumowanie zajęć - podanie literatury do zajęć	5

XIII. Uwagi i wskazówki prowadzącego zajęcia.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

---