Mięta Pieprzowa Mentcha folium: łodyga kanciasta owoc rozłupania rozpadająca się na 4 rozłupki. Jest to bylina która wytwarza łodygi 4 kanciaste dwojakiego rodzaju łodygi bogato ulistnione, zakończone kwiatostanem niby kłosem. Płożące łodygi zwane są rozłogami. Duża zdolność wybijania nowych pędów. Płytki system korzeniowy, dobrze rozwinięty. Li. Lancetowate nierówno ostro piłkowane, krótko ogonkowe. Kw. Barwy fioletowej. W liściach gromadzony jest olejek miętowy. W miarę wzrostu zwiększa się masa liścia a zawartość olejków nie ulega zmianie. Surowiec: Liść miety. Menychae folium. Olejek eteryczny 2%, garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne, sole mineralne. Znaczenie: Przyspiesza trawienie, w przemyśle spożywczym, cukierki, soki pierogi w kosmetyce. Wykorzystany: Herbatki napary, krople, olejek miętowy, środek bakterio statyczny, do inhalacji górnych dróg oddechowych, Mentol główny składnik olejku miętowego. Wymagania: rośnie w klimacie umiarkowanym i tropikalnym, jest gatunkiem światłolubnym znosi zaciemnienie, jest roślino o wysokich wymaganiach wodnych, najwięcej wody potrzebuje przed kwitnieniem, uprawiana na stanowiskach wilgotnych. Lubi gleby o dobrej kulturze cieplnej przewiewne zapewniające przesiąkania wilgoci. Zbiór: w 1 roku 1 zbiór, w latach następnych 2 razy lub częściej. Zbieramy w okresie pierwszych kwiatostanów, następnie zbiory przeprowadzone są w miarę odrastania roślin, nie czekając na ich zakwitniecie. Ścinamy na wysokości 5-10 cm potem suszymy w suszarni do 350C Lub w warunkach naturalnych w miejscach suchych przewiewnych zdala do promieni słonecznych. Bazylia pospolita Ocimum basilicum: Roślina 1 roczna. Bylina pochodzi z obszarów tropikalnych, uprawiana w klimacie tropikalnym i umiarkowanym. Łod. Wzniesiona, rozgałęziona wysokości 30-40 cm. Li.Sa jajowate, zielone błyszczące, całobrzegie, mogą być luźno piłkowane. Kw. białe lub różowe, niewielkich rozmiarów. Zebrane po 6 niby w okółkach. Włożonych 1 na 2 na wierzchołkach pędów. Korzeń wiązkowy. Owoc poczwórna rozłupnia. Kwitnienie pod koniec VII początek VIII zaczynają kwitnąć od dolnych okółków. Surowiec: ziele Basiliki Herba zawiera: olejek lotny do 1,5%, garbniki 5%, flawonoidy, sole mineralne. Wykorzystany do wszystkich dań roślina o walorach przyprawowych. Przyspiesza trawienie, Wymagania wysokie wymagania cieplne i wilgotne, optymalna temp. W okresie wegetacji od 20 do 250C jest bardzo wrażliwa na spadki temp. Do 1 do 2 0C rośliny mogą ginąć. Wymaga stanowiska nasłonecznionego osłoniętego od wiatru. Największe zapotrzebowanie na wodę ma w okresie kiełkowania nasion i początkowy wzrost. Zbiór: jedno razowy. Ścinamy nisko nad ziemią na początku kwitnienia. Koniec V początek VIII. Uprawiając z rozsady możemy zbierać 2 razy. Pierwszy zbiór podobnie tyle że tniemy 15 cm. nad poziom ziemi tak aby zostały 2-3 pary liści. Z katów tych liści wybijają nowe pędy które możemy zbierać we IX. Suszenia 30-35% lub cienka warstwa zdala od promieni słonecznych. Tymianek właściwy Thymus vulgaris: Roślina wielo letnia dorasta do 39 cm. W stanie dzikim występuje w rejonach morza śródziemnego, uprawiany w całej europie. Korz. Zdrewniały płytki, rozgałęziony z dużą ilością korzeni wiązkowych. Łod.; wzniesiona lub częściowo pokładająca u nasady, często zdrewniała pokryta szarymi włoskami. Li. Drobne. Kw. Drobne. Różowo fioletowe, rzadko o barwie białej. Kwitną od VI do VIII. Olejek eteryczny znajduje się w liściach, kwitach, niewielkiej ilości w łodydze. Surowiec ziele Thymi herba. Olejek eteryczny 0,5-2,5%, garbniki 10 , flawonoidy, fenylokwasy. Tyrol- główny składnik olejki tymiankowego. Wykorzystany lecznictwie i jako przyprawa. Do produkcji syropów, mieszanek ziołowych ziołowych działaniu wykrztuśnym, do płukania gardła, przy nieżytach górnych dróg oddechowych, pobudza trawienie, działa dezynfekcyjnie, wykorzystywany do kompozycji kwiatowych. Wymagania lubi stanowiska cieplne, słoneczne osłonięte od wiatru. Lubi gleby przepuszczalne zasobne w wapń, nie znosi gleb podmokłych. Rozmnażany jest z nasion wysiewanych bezpośrednio od gruntu wiosną lub jesienią. Zbiór: w 1 roku uprawy zbiór pełno razowy tuż przed kwitnieniem od 2 roku 2 krotnie bądź częściej. Pierwsze cięcie wykonujemy 5 cm. Następne zbiory nieco wyżej. Zebrany surowiec przenosimy do suszarni temp. Max. 350C można też w miejscach zacienionych przewiewnych. Po wysuszeniu konieczne jest wymłócenie, przecieranie aby pozbyć się twardych łodyg.
Szałwia Lekarska Salwia oficinalis: roślina 3-4 letnia. Uprawia się ją w całej Europie. Jest to krzewinka silnie rozgałęziona od 40 do60 cm. Łod. u nasady mogą być zdrewniałe. Li. Ogonkowe podłużne jajowate, nie kiedy występują przylistki zwane uszkami. Cała nadziemna część pokryta jest kutnerem. Kw. Fioletowe, ciemno różowe rzadko białe. Zaczynają kwitnąć do 2 roku uprawy, kwitną VI-VII. Korz. Wiązkowy silnie rozwinięty. Ow. Jest niełupka. W 1 roku uprawy roślina wytwarza tylko pędy zielne zaś przejście z fazy weg. Do generatywnej przypada na 2 rok. Surowiec liście, ziele. Salwiace folium: Olejek eteryczny 2%, garbniki 8-13% , sole mineralne, witaminy. Tujon główny składnik olejku. Duże ilości mogą spowodować zatrucie organizmu. Wykorzystany przyprawa, środek antyseptyczny, bakteriostatyczny, grzybobójczy, polecany do płukania jamy ustnej, gardła, dziąseł, poleca się przy anginie. Dodawany jest do specyfików stosowanych przy leczeniu górnych dróg oddechowych. Wymagania lubi stanowiska cieplne, słoneczne osłonięte od wiatru. Średnie zapotrzebowanie na wodę, gleby zasobne w wapń, uważa się za ją za odporną na suszę ale wrażliwa na wymarzanie. Zbiór w 1 roku jednorazowy. Ścinamy w VIII 5 cm . nad ziemią od 2 roku zbiór 2 krotny, pierwszy termin to początek kwitnienia, gdy ukarzą się pąki kwiatowe koniec V początek VI. 2 termin ścięcia VIII- IX. PO zbiorze suszymy w temp. Do 450C Majeranek ogrodowy Origanum maiorana. U nas roślina 1 roczna w rejonach z których pochodzi jest wielo letnia. Roślina wzniesiona rozgałęziona. Li. Owalne całobrzegie. Kw. Niepozorne białe. Kwiatostany gęste główkowato zbite. Kwitnie w VII i VIII. Znane są 2 formy Francuski liściowy. Intensywnie zielona barwa. Zawiera olejki w liściach i kwiatostanach w naszych warunkach nie wytwarza nasion. 2 forma Niemiecki: duży udział kwiatów barwa zielono- szara. Cała roślina pokryta jest obficie kutnerem. W naszych warunkach wydaje nasiona. Zawiera olejki w liściach i kwiatostanach 1,18%.. Surowiec Majoranaea Herba: olejek eteryczny 2,5%, garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne, sole mineralne. Wykorzystany całe ziele wykorzystywane jest do uzyskania olejeków eterycznych. Przyprawa do potraw tłustych, od mięs, wędlin, sosów, świeży i wysuszony do sałatek. Pobudza proces trawienia i wydzielania soku żołądkowego, leczy zaburzenia trawienia skurcze żołądkowe, ma działanie bakteriobójcze, stosowany a przemyśle kosmetycznym. Wymagania lubi stanowiska cieplne, słoneczne osłonięte od wiatru, ważne jest zapewnienie odpowiedniej wilgotności. Susza ogranicza wzrost rośliny. Uprawiany z siewu wprost do gruntu. Siew w IV w rzędach co 30- 40 cm. Zbiór w ciągu okresu wege. Zbiór 1 roczny bądź 2-3 razy. Pierwszy zbiór początek kwitnienia 5-10 cm. Nad ziemią. Na kolejne cięcia nie czeka się nie czeka się na zakwitniecie, kolejne tniemy nieco wyżej. Suszenie w temp. 450C. Lebiodka pospolita Origanum wulgarne: Jest byliną wysokości do 85 cm. W górnej części rozgałęziona. Li. Naprzeciwległe, jajowate, cało brzegiem, tempo zakończone. Kw. różowe, fioletowe. Roś. Kwitnie od VII do IX. Ow. Jest niełupka. Łod. Wzniesiona rozgałęziona. Organ podziemny kłącze silnie rozgałęzione ale ma płytki system korzeniowy. Jest uprawiana w celach dekoracyjnych, silnie pachnąca miododajna. Surowiec olejek eteryczny 1%, garbniki, flawonoidy, fenolokwasy. Wykorzystany nie ma zbyt dużego znaczenia leczniczego. Wchodzi w skład wielu mieszanek przyprawowych, przyspiesza trawienie, stosuje się do płukania jamy ustnej. Wymagania Stanowiska cieplne słoneczne gleby o odczynie zasadowym. Najczęściej uprawiany z nasion wysiewanych na rosadniku w IV można dzielić roś. Szybko się rozprzestrzenia.
Zbiór ziele ścinamy przed pełnią kwitnienia jako surowiec ścinamy część nie zdrewniało. Suszymy w suszarni 450C lub w miejscu suchym i przewiewnym. Lawęda lekarska Lavandula vera: krzewinka o łody. prosto wzniesionych do 60 cm W dolnej części zakończona jest kwiatostanem niby kłosa. Kw. niebiesko fioletowe zebrane są po 3-5 niby okółki. Li. lancetowate naprzeciw ległe, siedzące. Li i łod. Pokryta srebrzystym kutnerem. Ow. Rozłupnia kwitnie od VII do VIII. Surowiec kwiat lawendy. Lawandule Flos: olejek eteryczny 2%, garbniki, kumaryny antocyjany. Wykorzystany w przemyśle kosmetycznym, roś. Lecznicza niszczy niektóre bakterie chorobotwórcza, służy do nacierania na nerwobóle, jest składnikiem mieszanek ziołowych o działaniu uspokajającym, działa moczopędnie, napotnie. Do celów farmaceutycznych surowiec powinien zawierać same kwiaty. Wymagania jest roślino pochodzenia południowego wiatry i niska temp. Jej nie szkodzą. Dobrze zimuje ale w razie bezśnieżnych zim może wymarzać. Wymaga stanowisk bogatych w wapń, miejsca nasłonecznione. Jest rośliną rozmnażania z nasion, nasiona wymagają stratyfikacji, można wysiewać późną jesienią. Rozmnażając wegetatywnie otrzymujemy materiał jednolity. Zbiór kwiatostany zbieramy w 2 roku po założeniu plantacji gdy 1\4 dolnych kwiatów znajduje się w pełni kwitnienia. Zebrany surowiec wymaga suszenia max. Temp. 350C.
Melisa lekarska Melisa Oficinalis. Jest byliną wysokości do 60 cm . System korz. Wiązkowy silnie rozwinięty. Łod. Wzniesiona u nasady lekko zdrewniała, cztero kanciasta. Li. są ogonkowe naprzeciwległe, sercowato jajowate, brzeg blaszki liściowej ząbkowany. Kw. wargowe drobne o barwie żółtawej, kw. osadzone a kątach liści. Kwitną do VI do IX. Ow. Rozłupnia. Cała roślina ma cytrynowy zapach. Olejek znajduje się w liściach. Li. górne zawierają najwięcej olejku. Surowcem jest liść Melissae Folium : olejek eteryczny do0,3%, garbniki, gorczyce, fenolokwasy. Wykorzystany w lecznictwie największe działanie uspokajająco, do mieszek ziołowych, na bezsenność, wyczerpanie nerwowe, może działać rozkurczowo, pobudza trawienie. Wymagania nie lubi miejsc zacienionych ponieważ daje surowiec o małej zawartości olejka. Na glebach zbyt ciężkich może wymarzać. Wymaga nawadniania gdyż zbierze się więcej surowca zawierającego więcej ojejku. Plantacje wykorzystujemy przez 2-3 lata. Nasiona wysiewamy bezpośrednio do gruntu na początki IV w rzędach co 40cm Zbiór na plantacjach w 1 roku zbiór jedno razowy w 2 roku 2 bądź 3 pokosy. Pierwszy zbiór to początek kwitnienia wykonujemy w miarą odrastania. Pierwszy zbiór 5-8 cm nad ziemią kolejne wyżej. Suszymy w temp. 350C.
Cząber ogrodowy Saturcja hortensis. Jest roś. Spotykaną w stanie dzikim w rejonie morza śródziemnego o wys. 30-50 cm max. Zawartość oleju tuż przed kwitnieniem. Łod. Wzniesiona silnie rozgałęziona, u dołu drewniejąca, maja charakterystyczne czerwone zabarwienie. Li. są lancetowate wąskie drobne całobrzegie. Kw. niepozorne blado liliowe, bądź białe. Pojawiają się w kontach li. na szczytach pędów. Ow. Rozłupnia rozpadająca się na 2 rozłupki. Surowcem jest ziele. Satureiae Herba olejek eteryczny 0,5%, garbniki, subst. Żywicowe i śluzowe, sole mineralne. Wykorzystany Roś przyprawowa, działa przeciwbiegunkowo, bakteriostatycznie, grzybostatycznie, przeciwdziała nadmiernej fermentacji jelitowej, pobudza wydzielanie soku żołądkowego. Wymagania stanowiska cieplne, słoneczne osłonięte od wiatru, lubi wilgotność, umiarkowane wymagania, lubi gleby bogate w wapń, nie znosi gleb kwaśnych, ciepła i słoneczna pogoda sprzyja tworzeniu się większej masy roś. Zwiększa się też zawartość olejków. Zbiór ścinamy przed kwitnieniem, jako roś. 1 roczna może dać 2-3 pokosy. Kolejne zbiory wykonuje się w miarę odrastania nie czekamy na kwitnienie. Suszy się w temp. 350C. Hizop Lekarski Roś. o pędach zdrewniałych dorasta do 60 cm pół krzew dolna część mocno zdrewniała. Pędy są rozgałęziona. Jest roślina miododajną o komfortowym zapachu, długo kwitnie. Łod. Cztero kanciaste. Liś. Lancetowate, bezogonkowe, całobrzegie, ciemnozielone. Kw. niebiesko fioletowe lub różowo fioletowe w niby okółkach tworzą na szczytach pędów kłos pozorny. Kwitnie od VI do VIII. Ow. Rozłupka. Surowcem jest ziele. Hyssopi Herba olejek eteryczny do0,1%, gorczyce, garbniki, flawonoidy. Wykorzystany dodatek do sałatek, majonezu do twarogów, świeże listki poleca się do marynowania grzybów do wódek, likierów, działanie rozkurczowe, wyksztusne, wyciąg z ziela działa antyseptycznie, pobudza trawienie, nieżyty przewodu pokarmowego, zaburzenia trawienia, brak apetytu, w kaszlu w przeziębieniach. Wymagania Nadaje się do uprawy doniczkowej jako roś. Dekoracyjna. Niewielkie wymagania glebowe, stanowiska cieplne słoneczne. U nas nie wymarza. Siew do gruntu wczesną wiosną w rzędach co 40 cm można też na rosadnik siew w IV, ewentualnie jesienią a wiosną będą kiełkować. Plantacje użytkujemy 3-4 lata. Zbiór ścinamy na początku IV, kilka cm nad ziemią pozostawiając zdrewniałe części, zbiór zależy do tepa odrastania. Suszenie w warunkach naturalnych lub suszarniach do 350C Rozmaryn Lekarski Li. równowąskie, skórzaste, bezogonkowe. Łod. 4- kanciasta, o wysokości ko. 50cm cała nadziemna część a głównie łodygi ma delikatne omszenie. Kw. jasno fioletowe do blado różowych. Ow. Rozłupnia. Surowcem jest liść Rossmarinii Folium. olejek eteryczny do 1,5- 2,5%, garbniki, flawonoidy, kwas rozmarynowy. Wykorzystany olejek powoduje silnie przekrwawieni skóry, wchodzi w skład maści przeciw reumatycznych, polecany przy chorobach stawowych, dowar z liści działa uspokajająco, żółciopędnie, obniżenie ciśnienia krwi, poprawia trawienie, olejek działa bakteriobójczo na paciorkowce i gronkowce. Wykorzystywany w kosmetyce. Jako przyprawa do mięs, ryb, wędlin do likierów. Wymagania Rozmnażamy z nasion, też wegetatywnie ze starych roślin pobiera się sadzonki. Zbiór prze cały okres gdy roślina rośnie. Suszymy do 350C