ZRÓB TO SAM!

Zadania

1. a)

Linia popytu wskazuje, ile nabywcy chcą kupić przy różnych cenach. Np. przy cenie 4 chcą oni kupić 2.

b)

Linia podaży wskazuje, ile sprzedawcy chcą sprzedać przy różnych cenach. Np. przy cenie 2 chcą oni sprzedać 4.

c)

P = 3 i Q = 3 (zob. rysunek).

3. a)

W efekcie tego pozytywnego szoku popytowego cena i wielkość obrotów wzros-ną (odpowiednio: z P do P' i z Q* do Q' - zob. rysunek poniżej).

b)

Cena spadnie (np. z P' do P”), a obroty jeszcze bardziej wzrosną (np. z Q' do Q”).

c)

Obroty na pewno się zwiększą.

d)

Cena może ostatecznie wzrosnąć, zmaleć, a nawet się nie zmienić. Wszystko zale-ży od względnej siły szoków pozytywnego popytowego i pozytywnego podażo-wego, które pokazano na rysunku.

5. a)

a) (i) Na konkurencyjnym rynku firmy wytwarzają tylko te dobra, za które ludzie płacą cenę równowagi rynkowej. Na przykład, warszawscy piekarze pieką i sprzedają smaczny chleb śliwkowy, bo ludzie chcą płacić za taki chleb cenę rów-nowagi rynkowej.

(ii) Producenci wybierają tu takie sposoby produkcji (technologia, lokalizacja produkcji), które pozwalają osiągnąć największy zysk. Na przykład, konkurencja rynkowa spra-wia, że - bojąc się utraty klientów - sprzedawczynie w prywatnych sklepi-kach są bardzo uprzejme.

(iii) Sprzedawcy dają te dobra tylko tym, którzy są w stanie zapłacić za nie cenę równowagi rynkowej. Chleb śliwkowy kupują ci, których na niego stać (cena wy-nosi np. 1,99 zł za opakowanie). Inni nie kupują tego chleba.

b)

Celem ludzi, o których jest mowa w odpowiedzi na pytanie (a), nie jest powstanie żadnej „równowagi rynkowej”. Nabywcy chcą tanio kupić to, co lubią, a produ-cenci (sprzedawcy) chcą jak najwięcej zarobić. Mimo to, nie zamierzonym, ubocznym skutkiem działań tych wszystkich ludzi jest właśnie stabilna rów-nowaga rynkowa. Rynek jest automatem zrobionym z ludzkich działań!

c)

(i) Nie zawsze. Co prawda konkurencyjny rynek „automatycznie” sprawia, że są wytwarzane takie dobra, których potrzebują nabywcy. Jednak czasem prowadzi to do sytuacji, która nie odpowiada wszystkim. Pomyśl np. o heroinie, usługach pro-stytutki, karabinku Kałasznikowa, które można kupić w zaułkach Warszawy.

(ii) Nie zawsze. Co prawda na rynku przedsiębiorstwa wybierają najtańsze spo-soby produkcji. Jednak czasem prowadzi to do sytuacji, która nie wszystkim od-powiada. Pomyśl o fabryce i związkach arsenu wdychanych przez okolicznych mieszkańcow, bo to się opłaca włascicielowi.

(iii) Nie zawsze. Co prawda na rynku ludzie dobrowolnie wymieniają się efektami swej pracy (np. wykład z ekonomii za wycieczkę na Hvar). Jednak niektórzy - z własnej lub nie z własnej winy - nie mają nic na wymianę i rynek przydziela im mało dóbr. Pomyśl o pięciolatku, który za rok umrze na raka krtani, bo tata pije, a leki są drogie.

7. a) Na rysunku A, odwołując się do dostępnych danych obserwacyjnych, szacujemy linię popytu na czekoladowe zające (jest to linia 25V 26V). Oto uzasadnienie: Linia popytu składa się z punkt*w, kt*rym odpowiadają: cena na osi pionowej oraz wielkość zapotrzebowania zgłaszanego przy tej cenie na osi poziomej. Na rysun-ku A chodzi właśnie o punkty 25V i 26V. Dnia 25 maja cena wynosiła P_25V a sprzedaż, czyli zapotrzebowanie (przecież nikt nie kupował pod przymusem!), Q_25V . Dnia 26 maja cenie P_26V odpowiadało zapotrzebowanie Q_26V .

b)

Na rysunku B pr*ba połączenia punkt*w XI i XII, kt*re odpowiadają danym obserwa-cyjnym, prowadzi do powstania linii o nachyleniu dodatnim. Taki wynik zaprzecza prawu popytu. Zapomnieliśmy o klauzuli ceteris paribus! W listopadzie i grudniu zbliżały się *więta. Ludzie coraz chętniej kupowali Mikołaje z czekolady. Pozytywny szok popytowy przesuwał lini* popytu w prawo. A zatem zaobserwowane punkty XI i XII są punktami jej przecięcia z linią podaży. Mało brakowało, a popełnilibyśmy błąd identyfikacji, kt*ry polega na złym odczytaniu (zidentyfikowaniu) charakteru związku wchodzących w grę zmiennych ekonomicznych.

9. a)

b) Przed: Q=P-2 i Q=-P+12, to Q=5, P=7. Po: Q=P-4 i Q=-P+12, to Q=4, P=8.

c) Wpływy z opodatkowania wynoszą 4 razy 2 gb, czyli 8 gb.

d) (i)

Rysunek pokazuje sytuację na rynku kawioru po wprowadzeniu podatku od sprze-daży. Początkowo nadwyżka konsumenta była równa polu trójkąta o wierzchoł-kach (0,7), (0,12), E i wynosiła 12,5. Następnie zmalała ona do 8, czyli o 4,5 (pole trójkąta o wiechchołkach: (0,8), (0,12), E₁.

(ii)

Początkowo nadwyżka producenta była równa polu trójkąta o wierzchołkach (0,2), (0,7), E i wynosiła 12,5. Następnie także ona zmalała do 8 (o 4,5) (pole trój-kąta o wierzchołkach: (0,2), (0,6), A.

(iii)

A zatem nadwyżka calkowita zmalała o 9 (zauważ, że wpływy do budżetu z tego podatku wynoszą tylko 8).

11. a)

Np. D_c lub D_d. b) D_b. c) Raczej D_c niż D_d; zob. (d). d) D_d; zob. (c); dopuszczalny jest także wariant D_b.

13. a)

(i) A, B.(ii) B, C.

b) G.

c) C.

d) H.

4

P

1 2 3 4 5 6

6

5

4

3

2

1

0

D

S

Q

E

P

S'

S

P'

P

P”

E'

E

E”

D'

D

0

Q

Q* Q' Q”

P

P

XII

25V

*

P₁₂

P_25V

*

*

*

D₂

XI

26V

P₁₁

P_26V

*

*

*

*

S

D₁

0

0

*

*

*

*

Q

Q

Q₁₂

Q₁₁

Q_26V

Q_25V

P_B

12

S'

E₁

S

8

7

6

4

2

E

A

D

0

12

4 5

Q

---