Własna produkcja rozsady warzyw

Produkcję rozsady we własnym zakresie wykonujemy najczęściej w celu uzyskania jak najwcześniejszych zbiorów lub pozyskania warzyw o małej popularności i rzadkich odmian.
Produkcja rozsady w domu lub w ocieplanej szklarni ma sens tylko w lutym i marcu, późniejsze wysiewy pod rozsadę robimy na rozsadniku lub pod folią.

Własnoręczne wyprodukowanie zdrowej rozsady warzyw w warunkach domowych nie nastręcza dużych trudności.
Do tego celu niezbędny jest duży i dobrze nasłoneczniony parapet okienny, ziemia do rozsady warzyw (najlepszy jest atestowany substrat torfowy - można także wymieszać ze sobą 2 części ziemi kompostowej, 2 części ziemi ogrodowej lub darniowej, 2 części torfu wysokiego i 1 część gruboziarnistego pisku) i pojemniki lub donice do siewu.
Najlepsze do produkcji rozsady są tacki wielodoniczkowe - plastykowe lub celulozowo-torfowe. Rozsada wyprodukowana w takich doniczkach nie wymaga pikowania, co przyśpiesza termin dojrzewania i zbioru warzyw. Ponadto, doniczki celulozowo-torfowe i torfowe mogą być wsadzone do gruntu, gdzie się rozpuszczą bez szkody dla sadzonek.
Na 2 dni przed siewem, pojemniki wypełniamy ziemią którą zraszamy wodą, aby ziemia nagrzała się i dobrze osiadła. Wielopaki najlepiej umieścić w plastykowych kuwetach co ułatwi przenoszenie i utrzymanie stałej wilgotności podłoża (można też zastosować dodatkowo maty podsiąkowe lub kilka warstw tkaniny flanelowej).

Przed siewem możemy nasiona moczyć ok. 24 godz. w letniej wodzie co przyśpieszy kiełkowanie (o zaprawianiu nasion przed szkodnikami i chorobami piszę na stronie: Zaprawianie nasion). Siew nasion do dużych pojemników wykonujemy rzutowo lub w rzędach. Drobne nasiona lekko ugniatamy i przysypujemy odkażonym piaskiem (wyparzonym lub wygrzanym w piekarniku) na grubość 1-2 mm. Delikatnie zraszamy wodą o temperaturze pokojowej. Tak wyprodukowane siewki bedą wymagały pikowania do pojedyńczych doniczek.
Do pojedyńczych donic siejemy 2-3 nasionka - większe nasionka wciskamy w ziemię, drobniejsze przyklepujemy i zasypujemy 1-2 mm warstwą odkażonego piasku. Delikatnie podlewamy odstaną wodą.
Musimy pamiętać, aby dobrać wielkość donic w zależności od gatunku warzywa. Np. nasiona selera czy sałaty wysiejemy w małe doniczki (2x2 cm), pomidora czy ogórka w duże (co najmniej 7x7 cm), a pora w wysokie (min. 10 cm).
Po wysianiu nasion najlepiej przykryć donice folią, aby zapobiec nadmiernemu przesychaniu ziemi. Folię zdejmujemy po ukazaniu się pierwszych siewek.
Do czasu ukazania się pierwszych siewek, donice mogą stać w miejscach nienasłonecznionych. Ale po pierwszych wschodach, donice należy przenieść na wcześniej przygotowane, dobrze nasłonecznione miejsce.
Po ukazaniu się siewek, w każdej donicy pozostawiamy jedną najsilniejszą roślinkę, pozostałe uszczykujemy paznokciem.
Pielęgnacja siewek w okresie od wschodów do wysadzenia w gruncie to w rzeczywistości najtrudniejsza rzecz w całym procesie produkcji rozsady.
W tym właśnie okresie z powodu zbyt wysokiej temperatury powietrza i zbyt małej ilości światła dochodzi do wyciągnięcia (wybiegnięcia) i zżółknięcia roslin.
Aby temu zapobiec, musimy w dzień utrzymywać właściwą dla danej roślinki temperaturę powietrza, a w nocy obniżyć ją o 4-5 ^oC w stosuku do dziennej. Również w dni pochmurne powinniśmy obniżyć temperaturę powietrza o 2-3 ^oC. Na tej stronie podane są wymagane temperatury w czasie produkcji rozsady różnych warzyw: Hasło Ogrodnicze.
Zatem potrzebny nam będzie dość dokładny termometr i możliwość regulacji wysokości temperatury, np. poprzez uchylenie okna, nawiew, regulowanie termostatem kaloryfera, przeniesienie roślin w inne miejsce (ja na noc przenoszę tacki do łazienki, gdzie mam najniższą temperaturę) itp.
Jeżeli dni pochmurne utrzymują się dłużej, musimy nasze roślinki dodatkowo podświetlać od świtu do nocy!. Możemy to zrobić przy pomocy świetlówek, inne źródła światła mogą zbytnio nagrzewać powietrze.
Nie możemy również zapomnieć o regularnym podlewaniu odstaną wodą. Podczas podlewania nie zraszamy roślinek.
Kiedy roślinki wytworzą dwa liście, rozpoczynamy 2-4 krotne dokarmianie roztworem nawozów wieloskładnikowych (najlepiej nawozem ekologicznym) w stężeniu podanym przez producenta.
Na 7-10 dni przed wysadzeniem rozsady, codziennie hartujemy je w temperaturze zewnętrznej (np. na tarasie, balkonie) stopniowo zwiększając czas ekspozycji od 2 godzin do całej doby. Tak przygotowane rozsady nadają się do wysadzenia w gruncie na grządkach.

Warzywa które powinno się uprawiać z rozsady: kard, karczoch, seler korzeniowy i liściowy, szpinak nowozelandzki, pomidor, papryka, oberżyna,
- które należy uprawiać z rozsady dla uzyskania wcześniejszego plonu: brokuł, kalafior, kalarepa, kapusta biała i czerwona, sałata masłowa, por, cebula,
- i takie, które możemy uprawiać z rozsady: kawon, melon, dynia, cukinia, ogórek, bób.

Domowa (szklarniowa) produkcja rozsady niektórych gatunków warzyw
Gatunek warzywa	Termin siewu nasion	Czas produkcji rozsady	Wymagana temperatura	Termin wysadzania
Kapusta biała, czerwona	od 15 lutego do końca lutego	7-8 tygodni	20^oC do wschodów, po wschodach: w dzień 14-18 ^oC, w nocy: 12-14 ^oC, a pod koniec produkcji 10-12 ^oC	kwiecień
Kapusta pekińska	od 15 lutego	7 tygodni	optymalnie 20^oC	od 1-10 kwietnia
Kalafior	od 15 lutego do końca lutego	7-8 tygodni	18-20^oC do wschodów, po wschodach: w dzień 14-18 ^oC, w nocy: 12-14 ^oC, a pod koniec produkcji 10-12 ^oC	kwiecień
Brokuł	od końca lutego do połowy marca	6-7 tygodni	18-20^oC do wschodów, po wschodach: w dzień 14-18 ^oC, w nocy: 12-14 ^oC, a pod koniec produkcji 10-12 ^oC	kwiecień
Kalarepa	od 15 lutego do końca lutego	35-40 dni	optymalna to około 12^oC ale nie może spadać poniżej 8^oC	kwiecień
Sałata masłowa	od końca lutego do połowy marca	30-45 dni	16-18^oC	koniec marca do połowy kwietnia
Cebula	od końca lutego do połowy marca	8-9 tygodni	18-20^oC do wschodów, po wschodach: w dzień 15-18 ^oC, w nocy: 10-12 ^oC	koniec kwietnia, początek maja
Seler korzeniowy i naciowy	od połowy lutego do początków marca	12-13 tygodni	22-24^oC do wschodów, po wschodach: w dzień 14-18 ^oC, w nocy: 12-14 ^oC	w drugiej połowie maja
Pomidor	druga i trzecia dekada marca	5-8 tygodni	22-25^oC do wschodów, po wschodach: w dzień 18-20 ^oC, w nocy: 14-16 ^oC	w połowie maja
Por	druga i trzecia dekada marca	8-10 tygodni	18-22^oC do wschodów, po wschodach: w dzień 16-18 ^oC, w nocy: 14-16 ^oC	od połowy maja do połowy czerca
Papryka	druga i trzecia dekada marca	5-8 tygodni	25-28^oC do wschodów, po wschodach: w dzień 20-22 ^oC, w nocy: 18-20 ^oC	tydzień później od pomidorów
Kard, karczoch	koniec lutego	10-12 tygodni	optymalnie 20^oC	od połowy do końca maja
Szpinak nowozelandzki	marzec	11-12 tygodni	optymalna to około 20^oC	od połowy do końca maja
Melon, arbuz (kawon)	początek kwietnia	5-6 tygodni	25-30^oC do wschodów, po wschodach 22-28	od końca maja do połowy czerca
Bakłażan (oberżyna)	początek marca	9-11 tygodni	28-30^oC do wschodów, po wschodach 22-26 ^oC	od końca maja do połowy czerca
Ogórek, dynia, cukinia, inne dyniowate	połowa kwietnia	5 tygodni	24-28^oC do wschodów, po wschodach 20-25^oC, w nocy: 16-20^oC	od 15-20 maja
Bazylia, cząber, majeranek	luty	6-8 tygodni	optymalnie 18-20^oC	od 15-20 maja

---