Marcin Tomporowski
Wydz.: Nauk o Zdrowiu
Kier.: Zdrowie Publiczne
Studia: niestacjonarne I stopnia
Rok: 2006/2007
HISTORIA ZDROWIA PUBLICZNEGO
TEMAT: Współczesne definicje zdrowia, choroby i zdrowia publicznego
Pojęcie zdrowia i jego wartość było w różny sposób interpretowane. Przez wiele stuleci zdrowie postrzegane było przede wszystkim jako stan przeciwny chorobie. Stąd też stan, w którym nie pojawia się różnego rodzaju niesprawność fizyczna, nieprawidłowa funkcja lub niewydolność któregokolwiek organu, narządu czy układu fizjologicznego organizmu człowieka, pojmowany był jako stan odzwierciedlający zdrowie.
Podejście do problemu zdrowia i choroby kategoriach biologiczno - medycznych sprawiło, że interwencja lekarska polegała na poddaniu się określonej terapii medycznej - było to traktowane jako jedyny sposób odzyskania zdrowia.
W praktyce indywidualna perspektywa - perspektywa pacjenta - postrzegania stanu zdrowia i choroby pozostawała przez długi czas zbieżna z perspektywą profesjonalną - lekarska.
Podejście, w którym zdrowie charakteryzowane jest jako brak choroby stanowi podstawę dla tzw. Biomedycznej definicji zdrowia. Takie podejście może być interpretowane na dwa sposoby:
choroba jest identyfikowana wg jednostek chorobowych wymienionych w Międzynarodowej klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych;
choroba jest traktowana szerzej dzięki odnoszeniu tego podejścia do dynamicznie postrzeganego aktualnego stanu wiedzy nauk medycznych, w którym zwraca się uwagę nie tylko na bezpośrednie , ale także pośrednie czynniki pozytywne i negatywne wpływające na stan zdrowia populacji.
Granie pomiędzy stanem zdrowia i stanem choroby nie są precyzyjne oraz że indywidualne postrzeganie stanu zdrowia i sytuacji zdrowotnej może być odmiennie interpretowane z punktu widzenia ważnych pacjentów.
Definicja zdrowia zawarta w Konstytucji Światowej Organizacji Zdrowia to: „stan pełnego dobrostanu fizycznego, społecznego i psychicznego, a nie tylko brak choroby lub ułomności”.
Zdrowie publiczne jako koncept obejmuje szeroki obszar działań profesjonalnych w niemal wszystkich aspektach zdrowia społeczeństwa. Wpływa na kształt polityki społecznej i zdrowotnej państwa i współdziała ze wszystkimi sektorami społeczno - gospodarczymi, organizacjami społecznymi oraz samymi ludźmi. Kluczowym słowem jest tu „zdrowie”, a słowo „publiczne” podkreśla, że działania mające zapewnić i umocnić zdrowie ludzi oparte są na zorganizowanym wysiłku społeczności, a nie na indywidualnych staraniach i zabiegach. Zdrowie publiczne stanowi połączenie instytucji wielodyscyplinarnej bazy naukowej i działań praktycznych.
Według Wiuslowa: „ Zdrowie publiczne to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, przedłużania życia i promocji zdrowia fizycznego poprzez wysiłek społeczności, higienę środowiska, kontrolę zakażeń, nauczanie zasad higieny indywidualnej, organizację służb medycznych i pielęgniarskich ukierunkowaną na zapobieganie chorobom i wczesną diagnozę, rozwój mechanizmów społecznych zapewniających każdemu indywidualnie warunki życia pozwalające na utrzymanie zdrowia”.
Nowoczesność tej definicji, zdaniem M. Terrisa, polega na tym, że kładąc nacisk na promocję zdrowia i zapobieganie chorobom, wczesne rozpoznanie i leczenie, podkreśla ona organizacji opieki zdrowotnej i przypisuje odpowiedzialność za utrzymanie zdrowia ludzi mechanizmom społecznym . ta definicja została rozszerzona przez Dafoe o walkę z takimi epidemiami jak palenie tytoniu, alkoholizm, lekomania, wypadki i zaburzenia psychiczne. Terris włacza do działań zdrowia publicznego również walkę z bezrobociem, ubóstwem i wszelkiego rodzaju dyskryminacją.
Według G, Shepsa zdrowie publiczne to: „zorganizowany wysiłek społeczeństwa na rzecz ochrony, planowania i przywracania zdrowia ludziom. Programy, świadczenia i instytucje z nim związane ukierunkowane są na zapobieganie chorobom oraz na potrzeby zdrowotne populacji jako całości. Działania z zakresu zdrowia publicznego zmieniają się w miarę rozwoju technologii i wartości społecznych, lecz cele pozostają te same: zmniejszenie chorobowości i liczby przedwczesnych zgonów oraz stanów powodujących cierpienia i niepełnosprawność”.
Nowszą definicję zdrowia publicznego charakteryzuje kompleksowość ujęcia, oparcie na wartościach społecznych oraz wpływ na kształtowanie polityki zdrowotnej. Stopień akceptacji tej definicji zależy od progresji zobowiązania danego państwa do zapewnienia świadczeń zdrowotnych i opieki socjalnej obywatelom bez względu na status materialny.
Rozwój nauki i praktycznych osiągnięć zarówno w medycynie, jak i innych pozamedycznych dziedzinach życia sprawia, iż granice sektora ochrony zdrowia ulegają ewolucji. Zdrowie jednostki i populacji natomiast pozostają we wzajemnych relacjach oraz są determinowane przez szereg czynników różnorodnej natury. Są one podporządkowane wg różnych kryteriów.
LITERATURA:
Wojtczak, „U Źródeł Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego;
Zdrowie Publiczne t. 103, nr.3