- Większości ludzi za symbol indyjskiej kultury uważa Tadż Mahal, tymczasem jest on pomnikiem kultury islamskiej. Było to indyjskie mauzoleum wzniesione przez cesarza na cześć młodo zmarłej żony, obecnie jeden z siedmiu cudów świata.
- Ślady indyjskiej kultury i religii dostrzec możemy na przestrzeni minionych 5 tysięcy lat.
- Hinduizm - nie jest religią w normalnym znaczeniu tego słowa, ciężko więć porównać go do innych największych religii świata. Hinduizm jest całokształtem indyjskiego sposobu życia. Nie ma jednej konkretnej doktryny ani rytuału wspólnych dla całego hinduizmu, a sprawy najistotniejsze dla jednej grupy nie muszą w ogóle być istotnymi dla innej. Jest to religia pozbawiona założyciela, której charakter ukształtowała historia.
- Typowe poglądy głoszą, że Hindusi są przesadnie pochłonięci religią i systemem kastowym, są wegetarianami i nie krzywdzą istot żyjących, oddają cześć krowie, a sama religia występuje jedynie na terenie Indii. Wszystkie te poglądy nie wzięły się z nikąd, jednak jak w przypadku całego Hinduizmu nie są to kwestie przestrzegane bezwględnie i przez wszystkich, a w szczególności nie występują bez wyraźniejszej przyczyny.
- Zaczynając od stosunku Hindusów do samej religii, jest to sytuacja zgoła odmienna od chociażby najlepiej znanemu większości z nas stosunkowi katolików do własnej wiary. Hindusi bowiem nie traktują religii jako czegoś zewnętrznego wobec ich życia, jako powinności narzuconej im z zewnątrz. Dla każdego Hindusa religia jest przenikająca, a ponieważ życie jest niepodzielną całością, samej religii nie można rozpatrywać jako osobnego problemu.
- Struktura społeczeństwa w ramach systemu kastowego w odniesieniu do religii, oparta jest na wierzeniu, że nasza obecna pozycja społeczna jest nagrodą, bądź karą za uczynki w poprzednich żywotach. W hinduizmie pozaindyjskim (o którym za chwile) pojęcie kast jednak całkowicie zanika. Także w Indiach niektóre siły dążą do jego całkowitego zniesienia. Kastowość nie jest więc w hinduizmie elementem koniecznym.
- Co do kwestii wegetarianizmu oraz kultu krowy, są to sprawy które da się wyjaśnić najprościej. O ile w Hinduizmie istotnie występuje ogólnie pojęta niechęć do zabijania istot żyjących, najistotniejszym aspektem w obu sprawach okazuje się ekonomia. Większości Hindusów zwyczajnie nie było stać na luksusowy towar jakim było mięso. Kult krowy wywodzić się może natomiast z faktu, że mleko jak i produkty pochodne były na tyle cenne, że ubój ich jedynej dawczyni był co najmniej kwestionowalny.
- Ostatecznie, jak udało mi się już wspomnieć, ograniczenie Hinduizmu do samych Indii byłoby zbytnim uogólnieniem z dwóch powodów. Po pierwsze w Indiach występowały także inne religie, a po drugie w wyniku migracji ludności, występuje on między innymi we wschodniej Afryce, a w mocno zmienionych formach także w społeczeństwie zachodnim.
- Wymienione wcześniej definicje to głównie kryteria zewnętrzne, tymczasem do wewnętrznych zaliczyć należy: uznanie autorytetu Wedy, przestrzeganie reguł kastowych oraz wiara w wieczną jaźń (atman) przechodzącą stały cykl wcieleń (sansara).
- Doktryny atamanu i sansary czyli wiary w cykle wcieleń są dla większości szkół filozofii hinduskiej bardzo istotne, samo wyznawanie ich nie czynie jeszcze z nikogo Hindusa. Podobnie brak wiary w nie, niczego jeszcze nie przekreśla.
Wedy - czyli tak zwane święte księgi hinduizmu, stanowiły całość uwczesnej wiedzy człowieka o świecie ludzi i bogów. Uznawanie ich autorytetu, głównie jednak symbolicznie, jest przyrównywane do uznawania siebie za Hindusa. Sama treść porównywanej do Pisma Świętego, Wedy, jest jednak większości Hindusów nie znana. Wynika to w znacznej mierze z faktu, że przez wiele lat członkom najniższych kast i wszystkim kobietom zabraniano go czytać.
Najwcześniejsza z istniejących jeszcze form hinduizmu utrwalona jest w czterech Wedach. Powstawały one na przestrzeni dość długiego, nie dającego się dokładnie określić odcinka czasu, a spisywane były w formie rytualnych hymnów. Najstarszą sanhitą (czyli księgą) jest Rygwenda, dająca się datować na 1200 rok przed Chrystusem., kolejne trzy to Samaweda, Jadżurweda i Atharwaweda.
Wedy nie demonstrują żadnego ustalonego panteonu. Rygweda uznaje 33 bogów związanych z niebem, ziemią i wodami, ale wspomina także o innych. Kult wedyjski nie uznawał wizerunków bogów, a rytuały czczenia bogów, w uproszczonej formie sprowadzały się do obrządków w zaciszu domowym, a specjalne tereny do obrządków ważniejszych - słup ofiarny upodabniał się do "drzewa kosmicznego". Podstawowymi składnikami ofiary były ogień i soma - sok pewnej rośliny, mający również pewne właściwości halucynogenne - wykorzystywany przez czcicieli jako napój ;)
Rygweda dzieli się na 10 ksiąg, z których trzon stanowią środkowe. Według tradycji każda z ksiąg została skomponowana przez członków tej samej rodziny, stosujących ten sam wzór grupowania hymnów do bogów w porządku malejącej ważności, poczynając od dwóch najważniejszych Agni i Indry.
Głównym atrybutem bogów wedyjskich jest ich władza nad życiem ludzi, wartości moralne mają mniejsze znaczenie. Bogowie reprezentują główne siły natury takie jak ogień, burzę, czy słońce, życzliwie reagują na ofiary. Jedynie Rudrę kojarzy się ciągle z zagładą. Wszystkie klęski naturalne zaś, powodowane są przez potężnych antybogów takich jak Wrytra, których ujarzmienie jest pierwszą troską bogów.
Najpopularniejszym bóstwem poetów Rygwendy był Indra (jedna czwarta hymnów skierowana jest do niego). Jest on dominującym bóstwem regionu środkowego rozciągającego się między Ziemią a Niebiem, których niektóre hymny uznają za jego rodziców. Wieczne rozdzielenie nieba i ziemi, może być powodem odkrycia przez Indrę somy, której picie spowodowało jego wzrost do niebotycznych rozmiarów. W zdecydowanie większym stopniu niż innych bogów, określa się go w sensie antropomorficznym: mówi się dużo o jego wysokim wzroście i sile cielesnej, w potężnych ramionach trzyma zaś swój oręż - piorun.
Pierwszy mit związany z Indrą dotyczy jego walki ze smokiem Wrytrą, który tamuje wody i zagradza niebo. Zabijając swoim piorunem smoka, uwalnia wody, wywołuje słońce i daje nowy początek dręczonym suszą terenom Ariów, czyniąc z nich miejsce zdolne do zapoczątkowania nowej cywilizacji.
"Oto wam głoszę Indry wielkie czyny, Jakich dokonał on Piorunoręki,
Uśmiercił smoka, oswobodził wody, Góry rozszczepił do samego wnętrza!
Poraził smoka, co w górach miał leże, Twasztar mu piorun huczący wyciosał,
Jak krowy, co z rykiem do cieląt się spieszą, Tak wartkie wody pobiegły do morza."
Inną, bardziej odległą, ale niewykluczone, że kiedyś dominującą nad Indrą w panteonie jest postać Waruny, z którym łączy się często postać Mitry, do tego stopnia, że hymny łączące obu bogów wspólnie występują częściej, niż te traktujące ich z osobna. Waruna nosi miano króla rządzącego niebem i ziemią, którego gniew budzi lęk i wymierza kary, potrafi też okazywać łaskę, ma do swojej dyspozycji sidła, w które oplatuje złoczyńców. Oba bóstwa nadzorują przestrzeganie prawdy przez ludzi, posługując się wszędzie szpiegami, zwłaszcza zaś korzystając ze swojego oka - słońca.