Nuka o organizacji 19.04.2011
Modele nowoczesnego przedsiębiorstwa:
Przedsiębiorstwo sieciowe
Organizacja wirtualna
Organizacja fraktalna
Organizacja ucząca się
Organizacja inteligentna
Przedsiębiorstwo sieciowe:
*układ współdziałania niezależnych pod względem organizacyjno-prawnym organizacji powiązanych kapitałowo bądź też nie, lecz zawsze oparty na potencjale synergicznym podmiotów sieci w jednym obszarze funkcjonowania bądź ich większej liczbie oraz na współpracy szerszej niż jednorazowa wymiana
*np. alianse strategiczne, wspólne przedsięwzięcia badawczo-rozwojowe, grona przemysłowe
Organizacja wirtualna-od strony technicznej jest wynikiem daleko posuniętego outsourcingu i rozbudowanych powiązań sieciowych.
*organizacja wirtualna jest związkiem niezależnych organizacji gospodarczych tworzonym na zasadzie dobrowolności. Organizacja wirtualna jest powoływana w celu wykorzystania konkretnej okazji rynkowej, więc z założenia czas jej trwania jest ograniczony.
*cztery grupy charakterystycznych cech organizacji wirtualnych:
-cechy konstytuujące
-atrybuty fizyczne
-dodatkowe specyficzne cechy
-korzyści
Organizacja fraktalna:
*charakteryzuje się ona podejściem integrującym, w związku z czym na pierwszy plan wysuwa się wielowymiarowość tego podmiotu, który jest zdolny automatycznie dostosowywać się do zmian zachodzących w otoczeniu
*charakterystyczne cechy to: samoorganizacja, samo podobieństwo, witalność i dynamika, samo optymalizacja, nawigowanie
Organizacja ucząca się:
*jest to organizacja zwiększająca swoją elastyczność, ciągle się transformująca i adaptująca do zmian w otoczeniu
*akcentuje się proces permanentnego uczenia się wszystkich jej członków oraz wiedzę jako kluczowy zasób organizacji
*założenia organizacji uczącej się:
-uczenie powinno mieć charakter ciągły i świadomy
-proces uczenia powinien obejmować wszystkich uczestników organizacji, przy czym główny nacisk trzeba położyć na uczenie się zespołowe
-motywowanie do uczenia się
Organizacja inteligentna:
*głównym elementem konkurencyjności jest kapitał intelektualny
*wyższa forma organizacji uczącej się, co oznacza, że nie może być mowy o przedsiębiorstwie inteligentnym jeśli wcześniej nie funkcjonowało ono w formie organizacji uczącej się
*cechy:
-odrzucenie tradycyjnych struktur organizacji
-zorientowanie na szybkie zaspokojenie potrzeb klientów
-wirtualność
-zarządzanie przez zmiany podstawowych założeń, norm i reguł działania
-system wczesnego ostrzegania pozwalający na szybkie dostosowywanie się do zmian wewnętrznych i zewnętrznych
-istnienie i pielęgnowanie kultury odmiennych zdań
-partnerskie układy między pracownikami, dostawcami, klientami
-bogactwo kapitału intelektualnego, kreatywność i innowacyjność
-wysoki poziom przedsiębiorczości wewnętrznej
-myślenie systemowe i samoorganizacja
WIELOPODMIOTOWE STRUKTURY GOSPODARCZE
-Kooperacja
-Koncentracja
Korzyści:
-zwiększenie zysków dzięki wykorzystaniu w skali globalnej wyróżniających kompetencji przedsiębiorstwa
-możliwości osiągnięcia korzyści z optymalnej lokalizacji działalności firm w skali światowej, poprzez umiejscowienie jej tam, gdzie może być wykonywana najefektywniej
-efekty doświadczenia, polegające na obniżeniu się kosztu jednostkowego produkcji w miarę
kumulowania się ilości wytworzonych produktów dzięki uczeniu się
Kooperacja-dobrowolna współpraca samodzielnych przedsiębiorstw, oparta najczęściej na umowach, podejmowana w celu uzyskania określonych korzyści gospodarczych. Może ona występować w różnych formach organizacyjnych:
Kartel-poziome powiązanie przedsiębiorstw na podstawie umownej, mające na celu prowadzenie wspólnej polityki rynkowej (kartele, które mają na uwadze wspólną politykę cen są w zasadzie zabronione)
Konsorcjum-powiązania przedsiębiorstw, które powstaje w celu przeprowadzenia projektu, zadania
Związek przedsiębiorstw-organizacja reprezentująca wspólne interesy zrzeszonych firm (np. stosunku do władz państwowych), pełniąca także zadania koordynujące i informacyjne w stosunku do zrzeszonych przedsiębiorstw
Powiązania umowne w kanałach dystrybucji, np. umowy o przedstawicielstwo handlowe, franchising
Koncentracja-w przeciwieństwie do kooperacji oznacza połączenie ze sobą przedsiębiorstw w sensie kapitałowym. Wśród zrzeszeń przedsiębiorstw utworzonych na zasadzie koncentracji można wymienić koncern, holding, trust i fuzję.
Fuzja - operacja łączenia dwóch lub więcej przedsiębiorstw, bądź przejęcie jednych przedsiębiorstw przez inne, w wyniku którego powstaje nowy podmiot
Koncern jest to ekonomiczna forma organizacji skupiającej przedsiębiorstwa o odrębnej osobowości prawnej należące do jednego właściciela; koncern powstaje na skutek koncentracji kapitału, w wyniku fuzji (łączenia) firm, dokonywanej zazwyczaj w drodze zakupu akcji lub udziałów innych firm
Holding-organizacja grupująca za pomocą mniej lub bardziej wyraźnych powiązań różne samodzielne pod względem prawnym podmioty gospodarcze, przy czym jeden z podmiotów ma w tym powiązaniu pozycję dominującą i podporządkowuje sobie pozostałe
Trust-jest to forma monopolu, w którym przedsiębiorstwa tworzą oligopol, powstająca na drodze łączenia się samodzielnych dotąd przedsiębiorstw tej samej branży. Dotychczasowi ich właściciele stają się udziałowcami powstającego trustu, na którego czele stoi zarząd kierujący produkcją i zbytem, wyznaczający ceny, określający podział zysków.
Koncentracja -> sieci handlowe
Trzy grupy rodzajowe sieci handlowych:
Sieci filialne - należące do przedsiębiorstw lub ich grup (koncernów), będące wyrazem koncentracji kapitałowej
Sieci zintegrowane - wokół centrów dystrybucyjnych lub centrów usług logistycznych, występujące w przedsiębiorstwach zintegrowanych poziomo (detaliczne grupy zakupowe)lub pionowo (dobrowolne łańcuchy hurtowe, integrujące hurtowników i detalistów), będące przejawem koncentracji organizacyjno-technicznej
Sieci franchisingowe- jako przejaw koncentracji i integracji organizacyjnej
Nadzór korporacyjny nad organizacjami
Nadzór korporacyjny jest definiowany przez OECD (organizacja współpracy gospodarczej i rozwoju)
jako system, za pomocą którego organizacje gospodarcze są zarządzane i kontrolowane. System ten określa podział praw i odpowiedzialności między różne grupy interesów zaangażowane w działalność podmiotu oraz określa reguły ustalające jej cele, sposoby ich osiągania oraz monitorowanie wyników działania organizacji.
Nadzór korporacyjny ->nadzór właścicielski -> obiekt będący przedmiotem nadzoru
Cztery modelowe systemy kontroli i nadzoru nad przedsiębiorstwem:
Model anglosaski, charakteryzujący się dużą aktywnością i znaczeniem rynku kapitałowego jako zewnętrznego rynku kontroli (przejęć) przedsiębiorstw
Model germański, akcentujący duże znaczenie i wpływ inwestorów instytucjonalnych (głównie banków) oraz zakładający udział pracowników w kontroli i nadzorze nad działalnością korporacji
Model łaciński, charakteryzujący się stosowaniem rozwiązań między modelem anglosaskim a germańskim, odnosi się raczej do Francji, gdzie został dokładnie przeanalizowany
Model japoński, akcentujący tradycję oraz powiązania między korporacjami a udziałowcami