Czy człowiek jest kowalem własnego losu?
Z perspektywy minionych lat wydaje mi się, że tak, choć nie od razu i nie zawsze. Wśród czynników kreujących moją osobowość, zasadniczą rolę odgrywał i odgrywa obraz świata, w którym żyję.
Moje pierwsze lata życia, to czasy pierwszego lotu w kosmos, czasy muzyki The Beatles. Były to pewnego rodzaju przełomowe wydarzenia, w dziejach świata, w życiu moim też zaistniały, lecz wtedy niewiele dla mnie jeszcze znaczyły. Moje istnienie podporządkowane było woli rodziców, a więc temu jak Oni widzieli świat, jak go rozumieli, w jakiej postaci go przyjmowali w takiej przekazywali go mi. Dzięki temu już we wczesnym dzieciństwie rozwijały się moje poglądy, przekonania i postawa. W procesie ich powstania poważna rola przypada naśladowaniu najczęściej najbliższych. Sposób widzenia świata i jego obraz przyjmowałam od innych, co zachodziło zwłaszcza w okresie kształtowania się mojej osobowości. Uczyłam się prostych i złożonych zachowań. Ukierunkowaniu uległy również reakcje emocjonalne. Przyswajałam sobie określone sposoby oceniania i zachowania. Proces ten postępował w wyniku ukazywania wzorów w toku świadomego oddziaływania wychowawczego oraz poprzez wpływ przykładów.
Z upływem lat zaczęło dochodzić do głosu moje Ja, które zaczęło buntować się przeciw nakazom i niezrozumiałym jeszcze wtedy wzorcom. Moje JA zaczęło pytać, dlaczego człowiek istnieje tu i teraz, do czego w życiu dąży, dlaczego taką drogą, a nie inną, jakich chwyta się sposobów by zrealizować swoje zamierzenia, czy dąży z uporem do jego realizacji, czy potrafi być krytyczny wobec siebie? Odpowiedzi na te pytania i wiele innych otrzymałam dopiero wtedy, kiedy zrozumiałam sens istnienia. Od tego momentu zaczęłam rozumieć, że moje życie może zależeć nie tylko od innych, ale także a nawet przede wszystkim ode mnie. Dzisiaj niosąc na plecach bagaż swojego życia, analizując popełnione błędy oraz trafne decyzje mogę powiedzieć, że jestem kowalem własnego losu. Wszystkie decyzje podejmowane teraz w moim życiu są moimi własnymi i to ja ponoszę za nie konsekwencje, czy to dobre, czy złe. Wiem, kim chcę być, co chcę osiągnąć i wiem, jaką muszę za to zapłacić cenę.
Każdy „człowiek tłumaczy sobie naturę świata, docieka racji swego istnienia, stara się zrozumieć siebie i innych ludzi, określa swoje miejsce w świecie i społeczeństwie, a także ustala sens i cel swego życia oraz swojej aktywności” /Dębowski i inni1994/ Zwłaszcza wiek młodzieńczy, okres dorastania młodzieży i kształtowania się światopoglądu jako osobistego obrazu świata w umyśle człowieka / wraz z miejscem własnego Ja w tym obrazie/ cechuje dynamika i osobisty charakter aktywności. Świat realny w postaci selektywnego zbioru faktów, obiektów, powiązań daje określony punkt widzenia, który pozwala na określenie orientacji światowo-poglądowej. Bardzo ważnym elementem pozwalającym kierować swoim życiem jest poczucie własnej wartości, które jest jednym z ważniejszych aspektów psychiki człowieka, także kluczem do ludzkiej motywacji. Dzięki niemu mam świadomość, że jestem w stanie zdobyć pożywienie,zbudować sobie dom, przetrwać, rozwijać się, doskonalić i tworzyć. W celu przetrwania muszę używać umysłu. To dzięki niemu człowiek jest w stanie się bronić i dzięki niemu osiągnął niepodzielne panowanie na ziemi. Umysł człowieka jest, więc najważniejszym jego narzędziem przetrwania. Ludzie, którzy nie potrafią używać swojego umysłu mają bardzo niskie poczucie własnej wartości, nie wierzą w swoje możliwości, a co za tym idzie osiągają niewiele. Bardzo często niskie poczucie własnej wartości posiadają nieśmiałe dzieci, a nawet i dorośli. Ujawnia się to np. strachem przed popełnieniem błędu powiedzenia czegoś, co może wywołać kpinę i śmiech. Obawa ta pochodzi głównie z okresu szkoły, kiedy skutecznie nas w tym ćwiczono („ nie pchaj się na afisz, jeśli nie potrafisz”). Z drugiej strony ludzie, którzy wierzą w możliwości swojego umysłu doskonalą go i osiągają o wiele więcej. Świadomość, że mogę liczyć na swój umysł w trudnych sytuacjach jest niezmiernie ważna przy osiąganiu czegokolwiek. Ludzie, którzy niewiedzą o potędze własnego umysłu automatycznie ustawiają się w pozycji przegranych. Poczucie własnej wartości opiera się na umiejętności realnego oceniania możliwości swojego umysłu i doceniania, zdawania sobie sprawy, jak wiele ten umysł może osiągnąć. Drugim jakby filarem poczucia własnej wartości jest świadomość, że się zasługuje. Ci, którzy wiedzą, że zasługują na szczęście w życiu, wierzą, że zasługują na nagrody za swoje działanie, nagrody te z reguły zdobywają.
Każdy z nas świadomie lub nie jest kowalem swojego losu. Nie istnieją chyba ludzie, którzy nie chcieliby, aby ich życie było szczęśliwe i wartościowe, ale a by takie ono mogło być powinniśmy przeanalizować obraz naszego psychologicznego wnętrza. Aby budować poczucie własnej wartości należy pracować nad jego filarami, którymi są: umiejętność świadomego życia, samoakceptacja, asertywność, celowe życie, prawość.
Umiejętność świadomego życia gwarantuje osiągnięcie pełnego potencjału życia i radość sukcesu. Tylko przez aktywne zainteresowanie światem zewnętrznym i wewnętrznym, tym, co czuję, czego pragnę i w co wierzę można osiągnąć pełnie szczęścia. Świadome życie polega również na dostrzeganiu prawdy. Bywa ona czasami trudna do przeżycia i zaakceptowania, niemniej, jeżeli potrafimy żyć w zgodzie z prawdą tym wyższe jest poczucie własnej wartości. Świadome życie to również umiejętność obiektywnego widzenia własnego siebie. Umiejętność spojrzenia na siebie jakby z zewnątrz.
Drugim ważnym filarem jest samoakceptacja. Jest to umiejętność zaakceptowania siebie takim, jakim się jest. Samoakceptacja dotyczy zarówno myśli, czynów i marzeń jak i wyglądu fizycznego. Samoakceptacja wiąże się także z lubieniem siebie.
Następnym filarem jest odpowiedzialność. Życie odpowiedzialne, to życie w taki sposób, że za wszystkie swoje czyny czujemy się odpowiedzialni i jednocześnie wiemy, że to, co robimy zależy od nas. Odpowiedzialność ta dotyczy również myśli, za to, co myślę, jak działa mój umysł, jak bardzo potrafię panować nad swoimi uczuciami i zachowaniem. To ja jestem odpowiedzialna za osiąganie celów, jakie sobie stawiam, za decyzje, jakie podejmuję, za zachowanie w stosunku do innych ludzi, za jakość kontaktów z bliskimi. To ja jestem odpowiedzialna za to, w co wierzę i jaki wyznaje system wartości. Ja jestem odpowiedzialna za swoje szczęście.
Aby móc kierować swoim losem i życiem człowiek powinien być, asertywny tzn. pewny siebie, ale nie w negatywnym znaczeniu, chodzi tu o pewność, że potrafię, że mam prawo do własnych opinii, własnego życia, mam prawo do tego, aby być traktowaną jak na to zasługuję. Asertywność to również umiejętność przekazania własnej opinii, własnego zdania wtedy, kiedy jest to istotne. Jest to również umiejętność komunikowania swoich potrzeb, pragnień, wartości i przekonań, to także wiara w słuszność tego, co się robi.
Należy posiadać swoje zasady, których nie łamie się, żyć w zgodzie ze swoim obrazem świata i systemem wartości, czyli być człowiekiem prawym i uczciwym. Każde życie ma jakiś cel, umysł człowieka zbudowany jest w ten sposób, że musi mieć wytyczone cele i musi pracować nad ich osiągnięciem. Jeśli nie ma celów przestaje funkcjonować poprawnie. Celowe życie jest jednym z filarów, na których opiera się poczucie własnej wartości. Jeżeli stawiam sobie jakiś cel i osiągam go to poczucie mojej wartości rośnie. Powoduje to, że wytyczam sobie kolejny cel może ściślejszy i wartościowszy, a w miarę jak je osiągam łatwiej mi stawiać sobie kolejne.
Tak, więc całe życie wytyczamy sobie cele mniejsze i większe. Każdy człowiek posiada życiową misję, ale nie każdy zdaje sobie z tego sprawę i unika swojego powołania bądź to z lęku przed wysiłkiem bądź z niewiedzy. Szansę na szczęśliwe życie mają ci, którzy wcześniej sobie to uświadomili i odnaleźli ją. Każdy z nas ma jakieś unikalne wartości, które tylko czekają, aby je odkryć.Każdy szczęśliwy człowiek zaczyna w tej czy innej formie od odkrycia siebie i swojego prawdziwego, wspaniałego, wielkiego i pięknego Ja. Dopiero z odkrycia siebie, wynika działanie i posiadanie. Często usiłujemy żyć wspak tzn. mieć więcej rzeczy lub pieniędzy po to żeby robić więcej rzeczy, na które mamy ochotę żebyśmy mogli być szczęśliwsi. W rzeczywistości jest odwrotnie. Najpierw musimy być, kim naprawdę jesteśmy, potem robić, co trzeba, aby mieć to, co się chce.
Być kowalem swojego losu, to poprzez umiejętność kierowania swoim życiem osiągać cele których efektem jest sukces. Często jesteśmy zajęci osiąganiem celów, które nie w pełni są nasze. Zostaliśmy jakby zaprogramowani przez rodziców, nauczycieli i otoczenie do realizowania ich celów i wydaje nam się że życie polega na spełnianiu czyichś oczekiwań. Często nawet nie zastanawiamy się, jakie naprawdę są nasze cele. Drugą przyczyną dla której ludzie nie osiągają własnych celów, a co za tym idzie, nie wykorzystują swojego pełnego potencjału, jest przekonanie, że sukces zależy od szczęścia i losu, a nie od nich samych. Wynikiem tego przekonania jest oczekiwanie przypadkowych nagród od życia, tego co nam zostanie przez los przydzielone, zamiast tego, co nam się należy za nasze pieniądze wysiłku i pracy. Trzecią przyczyną nie osiągania sukcesu jest nie zdawanie sobie sprawy, że polega on na stałym stawianiu sobie i osiąganiu celów. Każdy z nas ma wrodzony mechanizm osiągania celów. Jeśli tylko cel jest wyraźnie wytyczony, mamy w swoich programach zdolność stałego korygowania podejmowanych działań, tak aby doprowadziły do tego celu. Jest jeden warunek - cel musi istnieć i być wyraźny bo jeśli się nie wie dokąd się idzie, to trzeba bardzo uważać, bo można tam nie trafić.
W rzeczywistości najczęściej przyczyną niepowodzenia jest głównie obawa przed nim, ale nie ma sukcesu bez niepowodzeń jest ono także niezbędnym elementem sukcesu. Niepowodzenia pozwalają iść nam do przodu. Dobrze jest po każdym niepowodzeniu ale i sukcesie , odpowiedzieć sobie na pytania co zrobiłam dobrze ? co następnym razem zrobiłabym lepiej.
Nie sposób nie zgodzić się z twierdzeniem iż „Człowiek jest kowalem swojego losu”, gdyż każdy człowiek na wszystkich etapach życia choć w różny sposób wpływa na swoje życie.