Ekologia wykład z 09.01.2010

Użytkowanie środowiska: podatność na sterowanie, zależy ono od uwarunkowań klimatycznych, społecznych, technicznych, kulturowych.

Czynniki decydujące o stopniu obciążenia środowiska:

-niedostosowanie danego rodzaju działalności do warunków przyrodniczych

-nieracjonalne użytkowanie zasobów

-stosowanie niedoskonałych ekologicznie technik

-wytwarzanie produktów , których użytkowanie zagraża środowisku

-usuwanie do środowiska odpadów produkcyjnych i bytowych

Antropotechnogeniczne obciążenie środowiska:

-zajmowanie terenów pod budowę przemysłową i infrastrukturę

-elementy środowiska jako katalizatory

-środowisko jako miejsce imisji odpadów

W odniesieniu do przemysłu:

-przekształacanie środowiska w czasie wydobycia kopalin

-niedostateczne przetwarzanie pozyskanych surowców

-„szerokie otwarcie” cykli produkcyjnych

-wyjaławianie gleb

-likwidacja użytków ekologicznych

-niewłaściwe stosowanie nawozów sztucznych co skutkuje zanieczyszczeniem wód, degradacją gleb

-gromadzenie znacznych ilości odpadów przemysłowych

Kształtowanie środowiska - „wielkie błędy” :

• Niewłaściwe gospodarowanie glebami prerii w U.S.A. i stepów w Rosji

• Obniżenie poziomu Morza Aralskiego przez niewłaściwe wykorzystanie wód rzek Amu-darii i Syr-darii

• Osuszanie bagien Polesia

• Tamy piętrzące na Nilu i Nigru

Straty powstałe w wyniku działalności gospodarczej można podzielić na:

-straty spowodowane obniżeniem stopnia samo reprodukcji środowiska

-straty w majątku narodowym na skutek uszkodzenia lub zniszczenie dóbr trwałych

-zmniejszenie możliwości wytwórczych w zanieczyszczonym środowisku

-straty wynikające z korzystania ze skażonych elementów środowiska

-straty wynikające z pogorszenia warunków zdrowotnych i warunków życia ludności

Proces kształtowania się świadomości ekologicznej społeczeństwa:

Stan normalny środowiska - gdy obciążenie środowiska nie przekracza jego pojemności, a w istniejących podstawowych ekosystemach następuje normalny przepływ energii i materii. Możliwe jest antropogenne wprowadzenie nowych ogniw obiegu materii i energii.

Stan zagrożenia równowagi ekologicznej - jest skutkiem występowania pewnych anomalii w funkcji ogniw obiegu materii i energii. Ekosystemy nie tracą swego charakteru, ale tracą odporność i elastyczność. Środowisko może wywierać niekorzystny wpływ na człowieka lub utrudniać zaspokajanie niektórych jego potrzeb (np. rekreacyjnych).

Stan kryzysowy środowiska - wyst. przy znacznych obciążeniach utrzymywanych na granicy pojemności, obciążenie utrzymywane przez dłuższy czas może doprowadzić do katastrofy ekologicznej. W tym stanie środowisko spełnia tylko niektóre swoje funkcje. Środowisko takie wpływa niekorzystnie na człowieka i gospodarkę całego regionu.

Stan katastroficzny środowiska - występuje gdy ekosystemy przestają spełniać swoje funkcje i stają się nieprzydatne. Znika ich zdolność do odtwarzania zasobów przyrodniczych. Środowisko takie wpływa negatywnie na zdrowie człowieka i wytwarza zakłócenia w działalności gospodarczej.

Skutki antropogennego obciążenia środowiska mogą być odwracalne (w wyniku ustania zanieczyszczenia i samoregulacji) i nie odwracalne, czyli:

-niedopuszczalne, tj. prowadzące do nieodwracalnych zmian w ekosystemach

-czasowo dopuszczalne, tj. wymagające szybkiego usunięcia

-dopuszczalne w ramach czasowej opłacalności (gdy przeciwdziałanie jest nieefektywne)

V klas naturalności krajobrazu:

-naturalne

Wyłącznie spontaniczna flora i fauna, przy jednoczesnym braku wpływu ludzkiego na rozwój roślinności i gleby

-subnaturalne

Fauna i flora w znacznym stopniu spontaniczna, przy jednoczesnej słabej antropogennej modyfikacji roślinności i gleb (wydmy, torfowiska)

-seminaturalne

Fauna i flora spontaniczna, przy jednoczesnym silnym wpływie antropogennym na roślinność i gleby (ubogie łąki i wrzosowiskie)

-rolnicze

Fauna i flora w znacznym stopniu zorganizowana i kontrolowana przez człowieka, przy jednoczesnym bardzo silnym oddziaływaniu antropogennym na gleby i roślinność (obszary polne, lasy i łąki gospodarcze)

-zurbanizowane

Bardzo zubożała fauna i flora wprowadzona przez człowieka, gleby sztuczne zaplanowane z nierodzimego substratu i pielęgnowane specjalnymi metodami (kompleksy miejskiee, przemysłowe, tereny sportowe)

4 reakcje ekosystemów i krajobrazów w obrębie oddziaływań destrukcyjnych:

• Degradacja, czyli przesunięcie systemu na niższy poziom tremodynamiczno-informacyjny

• Degeneracja, czyli rozpad zależności wewnętrznych pomiędzy składnikami ekosystemu

• Dysfunkcja, czyli zmiana sposobu przepływu materii i energii bez wyraźnych zmian struktury

• Dekompozycja, czyli zmiany struktury, składu i relacji pomiędzy elementami składowymi systemu. Może być wynikiem degeneracji i dysfunkcji.

Optymalne funkcjonowanie człowieka:

1)występowanie roślin zielonych, które są podstawą życia na Ziemi

2)różnorodność genetyczna organizmów żywych (nisze ekologiczne występujące na jakiejś przestrzeni)

3)różnorodność kultury warunkująca istnienie człowieka w odmiennych warunkach występujących na Ziemi, które pod jego wpływem ulegają przekształceniom

Nadmierna eksploatacja surowców mineralnych powoduje zniszczenia wielu terenów i zmiany w ich funkcjonowaniu. Szczególnie narażone są regiony, gdzie powstały wielkie okręgi przemysłowe, bazujące na wydobyciu i kopalinach, co prowadzi do załamania równowagi przyrodniczej, a nawet katastrof ekologicznych.

Zmniejszanie się zasobów słodkich wód podziemnych i powierzchniowych w wyniku ich nadmiernego poboru tworzą się leje depresyjne. Wody są zanieczyszczane ściekami, pestycydami, odpadami toksycznymi.

---