To są prawie wszystkie orzeczenia zebrane w jednym miejscu.(tezy + uwagi) MIŁEJ NAUKI:-)

Prawo wspólnotowe jako autonomiczny porządek prawny

Nazwa: Van Gend & Loos:

Stan faktyczny: podwyższenie cła.

Tezy orzeczenia:

EWG stanowi nowy porządek prawa międzynarodowego na rzecz którego państwa członkowskie przekazały część swoich suwerennych praw, zaś jego postanowienia wiążą nie tylko państwa członkowskie, ale także ich obywateli. Niezależnie od ustawodawstwa państw członkowskich, prawo wspólnotowe może nie tylko nakładać obowiązki na podmioty indywidualne, ale także może przyznawać im prawa, które stają się częścią ich statusu prawnego. Prawa te powstają nie tylko wtedy, gdy Traktat tak stanowi wprost, ale również na podstawie jasno sformułowanych obowiązków, jakie traktat nakłada na podmioty indywidualne, państwa członkowskie oraz instytucje wspólnoty.

Zgodnie z duchem, systematyka oraz treścią Traktatu, art. 12 [25] TWE należy interpretować w taki sposób, że jest on bezpośrednio skuteczny i tworzy prawa indywidualne, które sądy krajowe mają obowiązek chronić. Notka: Trybunał może stwierdzić czy prawo krajowe jest zgodne, ale nie może go zmienić itp.

Nazwa: Costa & ENEL

Stan faktyczny: Nacjonalizacji wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej przez włoskie prawo.

Tezy orzeczenia:

W odróżnieniu od zwykłych umów międzynarodowych, Traktat ustanawiający EWG powołał do życia własny system prawny, który z dniem wejścia w życie postanowień traktatu, stal się integralna częścią systemu prawnego państw członkowskich i który jego sądy mają obowiązek stosować. Powołując do życia na czas nie określony Wspólnotę, posiadającą własne instytucje, osobowość i zdolność prawną oraz prawo występowania na arenie międzynarodowej, a zwłaszcza poprzez wyposażenie jej w rzeczywiste uprawnienia wynikające z ograniczenia suwerenności przez państwa członkowskie i przekazania kompetencji na rzecz wspólnoty . Ten system prawa wiąże zarówno państwa jak i ich obywateli. Wprowadzenie do systemu prawnego każdego państwa członkowskiego przepisów wydawanych przez wspólnotę, a mówiąc ogólniej litery i ducha Traktatu, uniemożliwia państwom członkowskim przyznanie pierwszeństwa jednostronnym lub późniejszym przepisom przed systemem prawnym przyjętym przez nie na zasadzie wzajemności. Przepisy tego rodzaju nie mogą być sprzeczne z tym systemem prawnym. Prawo wynikające z Traktatu będące niezależnym źródłem prawa, nie może być, ze względu na swój szczególny i wyjątkowy charakter uchylane przez przepisy prawa krajowego bez względu na ich moc, bez pozbawiania go jego charakteru jako prawa wspólnotowego i bez zakwestionowania podstaw prawnych, na których opiera się wspólnota. Dokonany przez państwa członkowskie transfer praw i obowiązków z ich własnych systemów prawnych na rzecz wspólnotowego systemu prawnego prowadzi do trwałego ograniczenia ich praw suwerennych

Zapewnienie skuteczności prawu wspólnotowemu w prawie krajowym

Nazwa: Gabrielle Defrenne v. Sabena:

Stan faktyczny: Stewardesa przeszła w stan spoczynku, odszkodowanie ze poniosła straty z tytułu utraconych zarobków- mężczyźni mogą pracować dłużej.

Tezy orzeczenia:

1. Określona w art. 119 zasada, że mężczyźni i kobiety powinni otrzymywać jednakowe wynagrodzenie, jest jedną z podstawowych zasad Wspólnoty. Można powoływać się na nią przed sądami wewnętrznymi. Sądy mają obowiązek ochrony praw, które ten przepis gwarantuje jednostkom, zwłaszcza w odniesieniu do tych form dyskryminacji, które wywodzą się bezpośrednio z postanowień ustawowych lub zbiorowych umów o prace, jak również w sytuacjach, gdy mężczyźni i kobiety otrzymują różne wynagrodzenie za t? samą pracę wykonywaną w tym samym przedsiębiorstwie lub instytucji usługowej, prywatnej lub publicznej. (...)

3. Na bezpośredni skutek art. 119 nie można powoływać się w przypadkach roszczeń placowych dotyczących okresu poprzedzającego wydanie niniejszego orzeczenia.

4. Także w tych dziedzinach, w których art. 119 nie wywiera bezpośrednich skutków,
przepis ten nie może być interpretowany jako zastrzegający ustawodawcy krajowemu
wyłączną kompetencję realizacji zasady równego wynagrodzenia, jeżeli w zakresie koniecznym dla takiej realizacji skutek ten może być osiągnięty poprzez połączenie prze­pisów wspólnotowych i wewnętrznych.

Uwagi: Zagadnienia bezpośredniej skuteczności i bezpośredniego stosowania prawa wspól­notowego zostały już przedstawione w innym miejscu; podkreślić trzeba, że to orzecze­nie należy do grupy spraw, w których Trybunat nie wprowadził rozróżnienia miedzy tymi pojęciami, traktując je zamiennie.

Istotne są trzy aspekty tego orzeczenia. Po pierwsze, Trybunał uznał tzw. efekt hory­zontalny art. 119 (obecnie 141) Traktatu podkreślając, że można powoływać się nań nie tylko w stosunkach miedzy państwem członkowskim lub organem Wspólnoty a zainte­resowaną osobą fizyczną lub prawną, lecz także w stosunkach miedzy dwoma jednost­kami lub osobami prawnymi (nawet jeżeli przepis ten adresowany jest do państw człon­kowskich). Po drugie- bezpośrednia skuteczność tego przepisu jest ograniczona wyłącznie w odniesieniu do bezpośredniej i jawnej dyskryminacji. Po trzecie wreszcie, Trybunał

ograniczył zakres czasowy dla dochodzenia roszczeń wynikających z dyskryminacji względu na pleć, podkreślając przy tym generalną zasadę, że wyłącznie w kompetencji Trybunału Wspólnot, a nie sądów wewnętrznych, leży określanie zakresu czasowego stosowania prawa wspólnotowego. Stanowi to wyłom w konsekwentnej praktyce Trybunału, zgodnie z którą wykładnia postanowień. Traktatu (w tym określeniu ich bezpośre­dniej skuteczności) wywierała skutki ex tunc (w późniejszym orzecznictwie rozwiązanie, to nie było stosowane- zob. sprawa 61 i 66/79 Ammin. delle Finanze v. Denkavit Italiana i Ammin dell Finanze v. Meridionale Industiria. Salumi S/7, Za. Orz. 1980, odp. s. 1205 i 1237). Wydając orzeczenie w tej mierze Trybunał oparł się na zasadzie pewności prawa, traktując ją jako jedną z ogólnych zasad, stanowiących źródła prawa wspólnotowego. Notka: Wchodzi w życie od momentu ogłoszenia i wtedy można składać wnioski, nie działa wstecz. Bezpośredni skutek traktatów

Nazwa: F. Variola SpA v. Włoski zarząd finansów.

Stan faktyczny: Interpelacja rozporządzeń, o organizacji rynku zbożowego.

Bezpośrednia skuteczność rozporządzeń.

Tezy orzeczenia:

3. Dzięki swej specjalnej naturze i miejscu w systemie źródeł prawa wspólnotowego, rozporządzenie skutkuje natychmiastowo i w konsekwencji działa w len sposób, że nadaje prawa osobom prywatnym, które sądy krajowe mają obowiązek chronić.

Bezpośrednia skuteczność rozporządzeniu oznacza, że jego wejście w życie i stoso­wanie na korzyść lub przeciwko tym, którzy mu podlegają, jest niezależne od wszelkich środków recepcyjnych prawa krajowego.

Postanowienie prawa krajowego reprodukujące treść bezpośrednio skutecznego po­stanowienia prawa wspólnotowego nie może w żaden sposób wpływać na bezpośrednią skuteczność lub jurysdykcje Trybunału wynikającą z Traktatu.

4. W braku ważnego postanowienia stanowiącego inaczej, uchylenie rozporządzenia nie oznacza zniesienia praw prywatnych, które ono stworzyło.

5. Postanowienie prawa krajowego nie może być ustanowione przeciw bezpośredniemu stosowaniu w porządku krajowym państw członkowskich rozporządzeń wspólnotowych i innych postanowień prawa wspólnotowego bez naruszania zasadniczego charakteru norm wspólnotowych i fundamentalnej zasady, że wspólnotowy system prawny jest nadrzędny.

Jest to szczególnie prawdziwe, gdy chodzi o datę, od której norma wspólnotowa rozpoczyna skuteczność i tworzy prawa na korzyść osób prywatnych.

Swoboda państw członkowskich, bez wyraźnego upoważnienia do różnicowania daty, od której norma wspólnotowa wchodzi w życie, jest wyłączona z powodu konieczności zapewnienia jednolitego i równoczesnego stosowania prawa wspólnotowego w całej Wspólnocie.

Uwagi: Cytowane orzeczenie rozwija konstrukcje art. 189 (obecnie 249) Traktatu, zgodnie z którą „rozporządzenie ma zasięg ogólny. Obowiązuje ono w całości i stosuje się bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich”. Tak więc rozporządzenie staje automatycznie częścią prawa krajowego bez jakiejkolwiek potrzeby ingerencji tego systemu. Z omawianego orzeczenia wynika że, nie wszystkie postanowienia rozporządzenia musza mieć skutek bezpośredni, niektóre bowiem wymagać mogą przyjęcia środków wykonawczych. Trybunał stwierdził jednak ze państwo członkowskie nie może przyjąć krajowych środków wykonawczych, jeśli postanowienie rozporządzenia jest samo w sobie bezpośrednio skuteczne. W późniejszym orzeczeniu, w sprawie 94/77 Zerbone (Zob. Orz 1978 s. 99), Trybunał przyzna, ze państwo członkowskie może ustanowić środki wykonawcze, aby wyjaśnić wątpliwości pojawiające się co do znaczenia postanowienia rozporządzenia, lecz nawet wtedy interpretacja dokonana przez Trybunał jest decydująca.

Nazwa: Yvone Van Duyn vs Home Office (dotyczy teorii skutku bezpośredniego a zwłaszcza różnic bezpośrednich dyrektywy, a orzeczenia)

Stan faktyczny: Holenderce odmówiono zezwolenia na prace ze względu na przynależność do Kościoła Scientologicznego- uznanego przez władze W. Bryt. za społeczno szkodliwą)

Tezy orzeczenia:

Wprowadzenie przez państwa członkowie ograniczeń swobodnego przepływu pracowników ze względu na porządek, bezpieczeństwo, lub ochronne zdrowie publicznego podlega kontroli sądów. Zastrzeżenie zawarte w artykule 48.3 nie stoi na przeszkodzie temu by art. 48 TWE, przyznawał podmiotom Indywidualnym prawo na które można powoływać się przed sądami krajowymi, którym sądy krajowe muszą zapewnić ochronę.

Art. 3.1. Dyrektywy Rady nr 64/221 o koordynacji szczegółowych środków dotyczących przemieszczania się i pobytu obcokrajowców uzasadnionych względami porządku, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego przyznaje podmiotom indywidualnym prawa, które mogą być egzekwowane przed sadami krajowymi państw członkowskich, które są zobowiązane, do zapewnienia ochrony tym prawom. Bezpośredni skutek dyrektyw

Nazwa: Ursula Becker vs. Urząd Finansowy

Stan faktyczny: Ursula Becker prowadziła samodzielną działalność gospodarczą jako doradca podatkowy. Na podstawie przepisów obowiązujących w RFN miała obowiązek płacenia podatku obrotowego. Powołała się na dyrektywę 73/388 która przewidywała możliwość zwolnienia takiej działalności z opodatkowania, ale RFN nie wprowadziła tej dyrektywy w wymaganym terminie, a urząd skarbowy odrzucił obliczenia pani Becker.

Tezy orzeczenia: (Zasada ESTOPPEL)-Zabronione jest czerpanie korzyści z własnego bezprawnego działania.

1) Państwo członkowskie, które w odpowiednim czasie nie podjęło środków wykonawczych przewidzianych przez doktrynę, nie może powoływać się w stosunku do jednostek na zobowiązania których nie wykonało. Jeżeli przedmiot dyrektywy jest określony bezwarunkowo i wystarczająco precyzyjnie.

2) Nawet w przypadku niepodjęcia w terminie środków wykonawczych w doktrynie można powoływać się na jej postanowienia przeciwko przepisom prawa wewnętrznego niezgodnych z nią, lub w takim zakresie w jakim nadaje ono jednostkom nowe uprawnienia.

Orzeczenie to określa skutki dyrektywy przewidującej możliwość wyłączenia pewnych rodzajów działalności spod opodatkowania VAT.

3)Ani ogólna koncepcja dyrektyw, ani zakres swobody jej realizacji pozostawiony państwa nie mogą pozbawiać bezpośredniej skuteczności niektórych postanowień, nawet jeżeli dyrektywa jako całość nie została zrealizowana.

Bezpośredni skutek dyrektyw

Nazwa: Tanja Kreil vs. Republika Federalna Niemiec

Stan Faktyczny: T. Kreil wystąpiła o zatrudnienie jej jako elektronika w armii RFN. Odmówiono jej ponieważ zgodnie z ustawodawstwem kobiety mogą służyć tylko w orkiestrze lub w korpusie sanitarnym.

Art. 2 TWE- „ Zadaniem Wspólnoty jest (...) popieranie w całej Wspólnocie równości mężczyzn i kobiet”

Tezy orzeczenia:

Dyrektywa 76/207/ EWG dotycząca implementacji zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w dostępie do zatrudnienia, szkolenia zawodowego, awansu i warunków pracy. Wyklucza stosowanie przepisów krajowych takich jak istniejące w prawie niemieckim, które co do zasady nie dopuszczają kobiet na stanowiska wojskowe związane z używaniem broni, oraz które gwarantują kobietą dostęp tylko do służby medycznej i muzycznej w wojsku.

Dyrektywa wiąże każde państwo członkowskie, do którego jest kierowana w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków. Bezpośredni skutek dyrektyw

Nazwa: Sabina von Colson i Elisabeth Kamann vs. Kraj federalny północna Nadrenia- westfalia.

Stan faktyczny: Sabina von Colson i Elisabeth Kamann starały się o prace w męskim więzieniu, ale zatrudniono mężczyzn. Zgodnie z prawem niemieckim jedyną sankcją za dyskryminację byłby zwrot kosztów z dojazdem.

Tezy orzeczenia:

1. Aczkolwiek trzeci paragraf artykułu 189 Traktatu pozostawia państwom członkow­skim swobodę wyboru środków niezbędnych dla wykonania dyrektywy, swoboda ta nie narusza zobowiązania nałożonego na wszystkie państwa członkowskie, do których jest adresowana, do przyjęcia w ramach ich prawnego systemu wszystkich niezbędnych środków zapewniających pełną skuteczność dyrektywie, w zgodzie z celami, którym służy. Wynikające z dyrektywy zobowiązanie państw członkowskich do osiągnięcia skutku przez nią zamierzonego oraz obowiązek wynikający z art. 5 Traktatu, do podjęcia wszystkich właściwych środków, o charakterze ogólnym i specjalnym, dla zapewnienia wykonania tego zobowiązania, wiążą wszystkie organy -państw członkowskich, włączając w sprawach leżących w ich jurysdykcji sądy. Wynika z tego, że stosując prawo wewnętrzne, w szczególności postanowienia specjalnie wprowadzone w celu wykonania dyrektywy, sąd krajowy powinien, tak dalece jak jest to możliwe, interpretować prawo wewnętrzne, w świetle treści i celu dyrektywy, aby osiągnąć skutek zamierzony w art. 189(3).

2. Dyrektywa nr 76/207/EWG nie wymaga, aby dyskryminacja ze względy na pleć dotycząca dostępu do zatrudnienia była przedmiotem sankcji w formie zobowiązania nałożonego na pracodawcę, autora dyskryminacji, do zawarcia umowy o prace z dyskryminowanym kandydatem.

Co się tyczy sankcji za ewentualną dyskryminacje, dyrektywa nie zawiera żadnego, bezwarunkowego i wystarczająco precyzyjnego postanowienia, które w braku przyjęcia w przypisanym czasie środków wykonawczych mogłoby być powołane przez jednostkę, aby uzyskać odszkodowanie na podstawie dyrektywy, gdy prawo krajowe nie stanowi o, lub nic zezwala na odszkodowanie.

Chociaż dyrektywa nr 76/207EWG w kwestii nałożenia sankcji za naruszenie zakazu dyskryminacji pozostawia państwom członkowskim swobodę między różnymi rozwiązaniami dogodnymi dla osiągnięcia jej celów, niemniej wymaga, jeśli państwo wy­brało karanie naruszenia zakazu przyznaniem odszkodowania, w celu zapewnienia odszkodowaniu skuteczności i działania zapobiegawczego, aby odszkodowanie było odpowiednie (adekwatne) w stosunku do wyrządzonej szkody, stąd odszkodowanie nie może być czysto nominalne, takie jak np. zwrot kosztów poniesionych w związku z wnioskiem o pracę. Do sądu krajowego należy interpretacja i stosowanie prawa przyjętego dla wykonania dyrektywy w zgodzie z wymogami prawa wspólnotowego, tak dalece jak pozwalają sądowi uprawnienia nadane mu w prawie wewnętrznym.

Uwagi:

Orzeczenie w sprawie Von Colson rozwija konstrukcje obowiązku państwa do transponowania dyrektywy do prawa krajowego poprzez uznanie, że sądy należą do orga­nów państwa, do których skierowany jest obowiązek zawarty w art. 189 (obecnie 249) („dyrektywa jest wiążąca, jeśli chodzi o zamierzony skutek dla każdego państwa człon­kowskiego, do którego jest skierowana, zostawiając jednak władzom krajowym wybór w celu wypełnienia zobowiązań wynikających z niniejszego Traktatu. W ten sposób sąd krajowy, w sprawach znajdujących się w jurysdykcji, jest zobowiązany do zapewnienia skuteczności dyrektywie. Dyrektywa może pozostawić państwu swobodę np. w kwestii nałożenia sankcji za naruszenie jej postanowień, państwo może wybierać miedzy różnymi rozwiązaniami dogodnymi dla osiągnięcia celów dyrektywy. Ten brak bezwarunkowego i precyzyjnego zobowiązania oznacza, że np. dyrektywa 76/207 nie ma skutku bezpośredniego, gdy chodzi o sankcje za dyskryminacje. Niemniej, sądy krajowe powinny interpretować prawo krajowe „świetle treści i celu" dyrektywy, nawet jeśli jej postanowienia nie skutkują bezpośrednio. Trybunał wydaje się jednak kwalifikować zobowiązanie spoczywające na sądzie krajowym: „Do sądu krajowego należy interpretacja i stosowania prawa przyjętego dla wykonania dyrektywy w zgodzie z wymogami prawa wspólnotowego, tak dalece jak pozwalają sądowi uprawnienia nadane mu w prawie krajowym". W późniejszych orzeczeniach Try­bunat porzucił tę kwalifikację (np. Marleasing). Nie jest jasne, jak daleko może posunąć się sąd krajowy, odchodząc od prawa krajowego, aby osiągnąć cele skutkujących bezpośrednio postanowień dyrektywy, w sprawie Von Colson Trybunał przyznał, że Niemcy niebyły zobowiązane do wybrania odszkodowania jako sankcji za dyskryminacje jeśli jednak państwo wybrało „karanie" naruszenia zakazu przyznaniem odszkodowania, sankcja musi być efektywna - musi (działać zapobiegawczo, a odszkodowanie powinno być adekwatne w stosunku do wyrządzonej szkody. Nie wystarcza np. zwrot kosztów podróży w związku ze złożeniem swojego wniosku. Sąd krajowy musi tak interpretować prawo krajowe, aby zapewnić, odszkodowaniu efektywność. A jeśli zapewnienie efektywności nie skutkującej bezpośrednio dyrektywie będzie wymagało znacznego odejścia od prawa wewnętrznego? Czy nie zbyt dużo władzy przekazuje się sądom krajowym (w istocie uprawnienia legislacyjne), i to kompetencji pozostającej poza możliwością weryfikacji przez Trybunał Europejski (Trybunał nie może interpretować prawa wewnętrznego),czy pomocy ze strony Trybunału? Orzeczenie z tych zresztą powodów jest krytykowane. Krytycy podnoszą, że włączenie sądów krajowych w zakres koncepcji „państwa członkowskiego” dla celów art.189 jest niebezpieczne, a także konstytucyjnie niewłaściwe, transponowanie bowiem dyrektywy do prawa krajowego powinno być zadanie, władzy wykonawczej i ustawodawczej, a nie sądowniczej.

Pośredni skutek dyrektyw.

Nazwa: Administracja Finansów Państwowych vs. Simmenthal

Stan faktyczny: Firma sprowadziła z Francji do Włoch wołowinę. Poniosła koszty weterynarza i zdrowotne. Chodzi o ograniczenie swobody przepływu towarów.

Tezy orzeczenia:

Bezpośrednie obowiązywanie prawa wspólnotowego oznacza, że jego postanowienia

posiadają pełną moc jednolicie we wszystkich państwach członkowskich, począwszy od l momentu wejścia w życie przez cały okras ważności. Bezpośrednio obowiązujące przepi­sy stanowią źródło praw i obowiązków dla wszystkich, których one dotyczą; bez względu na to, czy chodzi o państwa członkowskie, czy też o poszczególne osoby. Skuteczność dotyczy również każdego sądu, którego zadanie jako organu państwa członkowskiego polega na ochronie praw, przyznawanych jednostkom przez prawo wspólnotowe. 3. Zgodnie z zasadą prymatu prawa wspólnotowego postanowienia traktatów i bezpo­średnio obowiązujące akty prawne organów Wspólnot wywierają w wewnętrznym po­rządku prawnym nie tylko skutek taki. że poprzez samo swe wejście w życie uniemożliwiają stosowanie każdego przepisu prawa wewnętrznego z nimi sprzecznego, lecz także

- skoro te postanowienia i akty prawne stanowią hierarchicznie wyższą część składową porządku prawnego obowiązującego na terytorium każdego państwa członkowskiego

- powodują, że wejście w życie nowej normy prawa wewnętrznego jest niemożliwe w takim zakresie, w jakim byłaby ona sprzeczna z normami wspólnotowymi.

Jeżeli aktom prawnym w dziedzinie, na którą rozciąga się kompetencja prawotwórcza Wspólnoty, lub też innym niezgodnym z postanowieniami prawa wspólnotowego, przyznana zostałaby prawna skuteczność, prowadziłoby to do zanegowaniu efektywności zobowiązań zaciągniętych przez państwa członkowskie na podstawie traktatu, co z kolei oznaczałoby postawienie pod znakiem zapytania podstaw wspólnoty. Sąd państwowy, który w ramach swej właściwości ma stosować prawo wspólnotowe, jest zobowiązany do dbałości o pełną skuteczność tych norm, co przejawia się również w konieczności nie stosowania każdego, również późniejszego postanowienia prawa wewnętrznego bez konieczności wnioskowania lub czekania na uchylenie danej normy w trybie ustawodawczym lub w jakimkolwiek innym postępowaniu przewidzianym przez prawo konst.

Uwagi:

Orzeczenie w sprawie Simmenthal stanowi najpełniejszą analizę skutków prawnych niezgodności prawa wewnętrznego z prawem wspólnotowym. Trybunał potwierdzi na wstępie konstrukcję prawa wspólnotowego przyjętą w sprawach Costa & ENEL oraz Vait Wilhelm, opartą na zasadach nowego jakościowo porządku prawnego, efektywności oraz jednolitości stosowania. Następnie zajął się konsekwencjami sprzeczności prawa wewnę­trznego z prawem wspólnotowym. Spośród rozwiązań proponowanych, przez doktrynę Trybunał przyjął zasadę niestosowania przez sąd wewnętrzny aktu prawnego sprzecznego z normą wspólnotową, bez orzekania w przedmiocie jego ważności (podczas gdy niektó­rzy autorzy sugerowali uznanie normy wewnętrznej sprzecznej ze wspólnotową za nie­ważną). Wynika to z przyjętego generalnie założenia, że kwestie decydowania o uchyleniu normy prawa wewnętrznego są domeną prawa konstytucyjnego poszczególnych państw, natomiast prawo wspólnotowe może jedynie wskazać metody realizacji celów Wspólnoty i konieczne po temu środki. Stąd wyrok skierowany jest nie do ustawodawcy, lecz do organu stosującego prawo (w ten sposób potwierdzona została również zasada sądowej ochrony praw przysługujących jednostkom na podstawie prawa wspólnotowego). Wyrok w sprawie Simmenthal podkreśla wreszcie wyłączenie zasady „lex posterior derogat legi priori” odniesieniu do zbiegu prawa wspólnotowego i prawa wewnętrznego.

Nazwa: Erich Ciola v. Land Vorarlberg.

Stan faktyczny: Wynajem łodzi. Swobodny przepływ usług.

Tezy orzeczenia:

Art. 59 TWE powinien być interpretowany jako uniemożliwiający państwu członkowskiemu zakazania właścicielowi bazy łódek pod groźbą kary, wynajmu miejsc pod określony limit właścicielom łodzi, którzy są mieszkańcami państw członkowskich.

Zakaz ten, który jest niezgodny ze swoboda świadczenia usług, został wprowadzony przed przystąpieniem państwa członkowskiego do UE nie poprzez przepisy generalno-abstrakcyjne, lecz na podstawie indywidualnej decyzji administracyjnej, mającej charakter ostateczny, powinien zostać pominięty gdy ocenia się legalność grzywny nałożonej za nie wywiązanie się z tego zakazu po dacie przystąpienia.

UWAGI: W omawianym orzeczeniu Trybunał wyjaśnił wątpliwości związanych ze stosowaniem zasady prymatu prawa wspólnotowego w odniesieniu do norm krajowych, ale zawartych aktach indywidualnych i konkretnych, jak będącą przedmiotem sprawy ostateczna decyzja administracyjna. Odnosząc się do wcześniejszego orzecznictwa, Trybunał nie miał wątpliwości, że pierwszeństwo prawa wspólnotowego obowiązuje w stosunku do wszystkich norm prawa krajowego nie dających się z nim pogodzić, niezależnie od tego, czy ich źródłem są akty władzy legislacyjnej, czy administracyjnej, czy normy mają charakter generalny i abstrakcyjny, czy indywidualny i konkretny. Uznał też, iż nie można ograniczyć i uzależnić zakresu ochrony wynikającej dla jednostek z zasad bezpośredniego skutku i prymatu prawa wspólnotowego od tego jaki charakter ma nie zgodna z nim norma prawa krajowego.

Nazwa: Franz Grad v. Urząd finansowy Traunstein.

Stan faktyczny: Przewóz konserw, nałożono podatek drogowy.

Różnice między decyzją a rozporządzeniem

Uwagi: Rozstrzygniecie w sprawie Grad stanowi najpełniejszą analizę decyzji jako źródła wspólnotowego. Zgodnie z aut. 189 (obecnie 249j) Traktatu EWG i 161 Traktatu Euratom decyzje są aktami wiążącymi adresatów we wszystkich elementach. Różnica miedzy decyzją i rozporządzeniem polega na kręgu adresatów który w przypadku tego pierwszego aktu jest indywidualnie określony. Z kolei wiążący charakter pozwala na rozróżnienie, decyzji aktów nie mających charakteru źródeł prawa (opinii i zaleceń). Wątpliwości wzbu­dzało bezpośrednie obowiązywanie i skuteczność dyrektyw kierowanych do państw człon­kowskich. Art. 189 Traktatu Rzymskiego przewiduje bezpośrednią skuteczność wyłącznie w odniesieniu do rozporządzeń natomiast milczy odnośnie do skutków prawnych decyzji. Z formuły tego przepisu Trybunał wyciągnął wniosek, że decyzje są wiążące dla adresatów oznacza jednak że nie mogą wiązać innych adresatów. Podstawą tego rozumowania Trybunału jest zasada tzw. Effet utile (celu zwiększenia efektywności prawa wspólnotowego byłoby wskazane, by poszczególne podmioty mogły powoływać się przed sądami na wiążące akty prawne Wspólnot). Oceniając skutki prawne decyzji należy każdorazowo badać jej charakter, cel i zawarte w niej zobowiązania, aby móc określić jej ewentualną bezpośrednią skuteczność. Warunki tejże są określone w sposób analogiczny do bezpośrednio skutecznych przepisów traktatów założycielskich (Trybunał wypowie­dział się odnośnie do tej kwestii w orzeczeniu w sprawie \^fan Gend en Loos¹, por. wyżej s. 33): sformułowanie decyzji musi mieć charakter bezwarunkowy, imperatywny i jednoznaczny. Warunkiem ważności decyzji jest odpowiedni tryb jej wydania, uprzednia konsultacja określona przez przepisy traktatu EWG oraz uzasadnienie (por. sprawa 6/54 Holandia v. Wysoka władza, Zob. Orz 1954-55, s. 201)

Nazwa: Foster i inni vs. British Gas ( przedsiębiorstwo prywatne)

Stan faktyczny: Powódki chciały pracować po przekroczeniu wieku emerytalnego. Dyrektywa 5- równe traktowanie kobiet i mężczyzn w odniesieniu do warunków pracy. Pytanie dotyczyło tego czy można powoływać się na postanowienia dyrektyw przeciwko państwu działającemu jako podmiot pr. prywatnego.

Tezy orzeczenia:

Bezwarunkowe i wystarczająco precyzyjne postanowienia dyrektyw mogą być powoływane przeciwko organizacjom lub ciałom, które podlegają władzy lub kontroli państwa, lub posiadają specjalne kompetencje wychodzące poza zakres uprawnień wynikających ze zwykłych norm. W każdym przypadku mogą być one powoływane przeciwko ciału niezależnie od jego formy prawnej, które stało się odpowiedzialne, na podstawie środka przyjętego przez państwo, za wykonywanie zadań służby publicznej pod kontrolą państwa i wyposażone zostało w tym celu w specjalne uprawnienia wykraczające poza te, które wynikają ze zwykłych norm stosowanych w stosunkach między jednostkami.

Nazwa: Marshall vs. Urząd Opieki Zdrowotnej

Stan faktyczny: Powódka chciała pracować po przekroczeniu wieku emerytalnego. Czy zwolnienie ze względu na wiek stanowi akt dyskryminacji? Czy można powołać się na dyrektywę jeśli zachodzi różnica pomiędzy dyrektywą a ustawą?

Tezy orzeczenia:

Dyrektywa nie może nakładać na jednostkę obowiązek, zatem nie może stanowić podstawy roszczeń przeciwko jednostce. Powołane przez jednostkę dyrektywy przeciwko państwu możliwe jest nie zależnie od tego, czy państwo działało jako władza publiczna lub prawodawca (państwo nie może czerpać korzyści z własnego niewykonania zobowiązania wspólnotowego). Ilekroć postanowienia dyrektyw okazują się wystarczająco precyzyjne i bezwarunkowe (dyrektywa o skutku bezpośrednim), jednostka może je powoływać przeciwko państwu, jeśli państwo to nie wykonało dyrektywy w prawie krajowym w wyznaczonym czasie lub gdy niepoprawnie wykonano dyrektywę. Sąd krajowy nie może stosować prawa wewnętrznego niezgodnego z treścią dyrektywy.

Dyrektywy nie mogą wywoływać horyzontalnego skutku bezpośredniego

Nazwa: Publio Ministero vs. RATTI

Stan faktyczny: Spółka RATTI wprowadziła etykiety niezgodne z ustawami krajowymi, ale zgodne z dyrektywami Wspólnot zanim Włochy zdążyły implementować te dyrektywy. ( termin ich wprowadzenia już minął)

Tezy orzeczenia:

Państwo członkowskie, które nie przyjęło środków wymaganych dla wykonania dyrektywy we wskazanym w dyrektywie czasie, nie może powoływać przeciwko jednostkom własnego niewykonania obowiązku określonego w dyrektywnie.

Po upływie okresu, wskazanego dla wykonania dyrektyw państwo członkowskie nie może stosować do osoby swojego prawa wewnętrznego nawet jeśli jest ono opatrzone sankcja karną- jeśli nie było dostosowane do dyrektywy.

Do czasu aż nie upłynie czas wskazany dla państwa członkowskiego dla inkorporowania postanowień dyrektywy do ich prawa wewnętrznego dyrektywa nie można skutkować bezpośrednio- skutek powstał po upływie wskazanego terminu, jeśli państwo nie wywiązało się z zobowiązań.

Ponieważ dyrektywa z samej swojej natury nakłada obowiązek tylko na państwa członkowskie jednostka nie może powoływać się na zasadę „uprawnionego oczekiwania” przed upływem terminu wskazanego dla jej wykonania.

Nazwa: Orsolina Leonesio vs. Ministerstwo Rolnictwa i Leśnictwa Rep. Włoskiej

Stan faktyczny: Powódka O. Leonesio twierdziła, że spełniła wszystkie warunki rozporządzenia od których zależy przyznanie premii z tytułu uboju krów mlecznych. Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich-> Adresatem ich norm są nie tylko wszystkie państwa członkowskie, ale i jednostki (osoby fizyczne i prawne) S k u t e k r o z p o r z ą d z e ń

Tezy orzeczenia:

Rozporządzenie wspólnotowe ma skutek bezpośredni i jako taki może nadawać jednostkom prawa indywidualne, które sądy krajowe zobowiązane są chronić. Wierzytelności przeciwko Państwu, przyznane takim rozporządzeniem, przyznają, kiedy spełnione są warunki przewidziane tym rozporządzeniem, bez możliwości podporządkowania ich wykonania , na poziomie krajowym, przepisom wykonawczym innym niż te, które mogłyby być wymagane przez to rozporządzenie.

Kiedy wszystkie warunki przewidziane rozporządzeniami nr 1975/__ i 2195/69 zostały spełnione, rozporządzenia te przyznają rolnikom prawo do wypłaty przez państwa członkowskie premii z tytułu uboju, które sąd krajowy jest zobowiązany chronić, i które mogły być wykonywane w każdym przypadku z końcem okresu 2-óch miesięcy następującego po ustanowieniu dowodu uboju przewidzianego przez art. 10 rozporządzenia nr 2195/69.

Od tego czasu, wspomniane wyżej rozporządzenia nadaje rolnikom prawo domagania się wypłat premii, a Państwo członkowskie nie może podnosić argumentów opartych na swoim ustawodawstwie lub praktykach administracyjnych, by sprzeciwić się takiej wypłacie. Jednolite stosowanie rozporządzeń w całej wspólnocie.

Nazwa: Muncz i CLA S.A. vs. Frumar LTD i Redbrige Produce Marketing LTD

Stan Faktyczny: Muncz I spółka uprawiali winogrona w Hiszpanii, odmianę „superior seedles” i wprowadzili je na rynek W. Brytanii. Frumar LTD Sprzedawali winogrona pod nazwą „White seedles, Sult, Conyn” a Muncz twierdził ze jest to odmiana „superior seedles” a także ich oznaczenie jest sprzeczne z prawem wspólnotowym. Sąd odrzucił ich roszczenie.

Teza orzeczenia:

Zgodnie z art. 249 TWE z akapitu 2 rozporządzenia maja zasięg ogólny, wiążą w całości i są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Rozporządzenie- skutkuje również w stosunkach horyzontalnych. Dyrektywy- tylko w stosunkach wertykalnych.

Rozporządzenia przyznają prawa jednostka, które sady krajowe maja obowiązek chronić, co wynika z ich natury prawnej i miejsca w systemie źródeł prawa wspólnotowego. Sady krajowe, których zadaniem jest stosowanie przepisów prawa wspólnotowego w obszarach ich jurysdykcji, musza zapewnić ich pełną skuteczność.

Pełna skuteczność zasad dotyczących norm jakości i w szczególności rzeczywisty skutek zobowiązania ustanowiony w rozporządzeniu nr 2200/96 oznacza, ze musi być umożliwione stosowanie tego zobowiązania za pomocą środków procedury cywilnej wszczynanej przez podmiot gosp. przeciwko konsumentowi. Możliwość wszczynania takich procedur wzmacnia faktyczne funkcjonowanie wspólnotowych reguł co do norm jakości.

Rozporządzenie nr 2200/96 jest zatem interpretowane w tym znaczeniu ze zgodność z postanowieniami co do norm jakości stosowanych do owoców i warzyw muszą nadawać się do wykonania przez środki procedury cywilnej wszczynanej przez podmiot gospodarczy przeciwko konkurentowi.

Toczące się przed sadami państwowymi procesy miedzy, konkurującymi przedsiębiorcami mogą w szczegolnosci przyczynić się do zapewnienia rzetelności wymiany handlowej i przejrzystości rynku we wspólnocie.

Omówione orzeczenie potwierdza zasadę bezpośredniego skutku rozporządzeń, również w stosunkach horyzontalnych miedzy podmiotami prywatnymi. Trybunał stwierdził, że jednostki mogą wywodzić indywidualne uprawnienia do żądania przez inne podmioty prywatne ( np. konkurujące przedsiębiorstwa) Zapewnienie efektywnego korzystania z tych uprawnień należy również do sądów krajowych.

Nazwa: Prokurator Królewski vs. Benoit i Gustave Dassonville.

Stan faktyczny: Papiery na autentyczność whisky (z W. Bryt. Nie będącej wtedy członkiem wspólnoty) nie miał dokumentu i władze Belgii dopatrzyły się naruszenia dekretu. Oskarżeni podnieśli zarzut sprzeczności dekretu z prawem wspólnoty, Ukryta bariera dla handlu wewnątrzwspólnotowego. Analogiczny do ograniczenia ilościowego (dekret ten)

Tezy orzeczenia:

Wszystkie przepisy państw członkowskich dotyczące obrotu, które mogą utrudniać handel wewnatrzwspólnotowy pośrednio czy bezpośrednio, rzeczywiście czy choćby tylko potencjalnie- musza być uznane za środki o skutkach podobnych do ograniczeń ilościowych.

2) W braku systemu wspólnotowych reguł gwarantujących konsumentom autentyczność wskazanego miejsca pochodzenia towarów, państwa członkowskie mogą podejmować działania zmierzające do zapobiegania nieuczciwym praktykom w tym zakresie pod warunkiem, że takie środki są rozsądne nie stanowią instrumentu arbitralnej dyskryminacji lub ukrytej bariery handlu pomiędzy państwami członkowskimi. W konsekwencji za środek o skutku podobnym do ograniczenia ilościowego należy uznać wymóg państwa odnośnie do przedstawiania certyfikatu autentyczności towaru gdy, uzyskanie z kraju pochodzenia towaru takiego certyfikatu przez kolejnego importera do danego państwa członkowskiego jest trudniejsze niż uzyskacie takiego certyfikatu przez bezpośredniego importera, który wprowadził ten towar do wolnego obrotu we Wspólnocie w innym państwie członkowskim. Swobody rynku wewnętrznego

Nazwa: Rewe-Zentral AG vs. Bundesmonopolverwaltung fur Branntwein (cassis de dijon).

Stan fakyczny: Likier który nie miał 25%, ograniczenie swobody przepływu towarów.

Tezy orzeczenia:

1. Ponieważ art. 37 [31] TWE dotyczy państwowych monopoli handlowych, przepis ten nie znajduje zastosowania do przepisów krajowych, które nie dotyczą wykonywania przez monopol państwowy jego szczególnej funkcji - przyznanego mu prawa wyłączność - lecz dotyczą w sposób ogólny produkcji i sprzedaży napojów alkoholowych, bez wzglądu na to czy napoje te objęte są tego rodzaju monopolem czy nie.

2. W braku wspólnych przepisów dotyczących produkcji i sprzedaży danego produktu, należy zaakceptować przeszkody w handlu wewnątrzwspólnotowym - wynikające z różnic w przepisach prawnych poszczególnych państw - o ile przepisy te są niezbędne ze wzglądu na wymogi konieczne dotyczące, w szczególności zapewnienia efektywności nadzoru podatkowego, ochrony zdrowia publicznego, rzetelności transakcji handlowych oraz ochrony konsumentów.

3. Ustalenie przez państwo członkowskie minimalnej zawartości alkoholu w napojach alkoholowych przeznaczonych do konsumpcji, objęte jest wynikającym z art. 30 [28] TWE zakazem wprowadzania środków o skutku podobnym do ograniczeń ilościowych importu w zakresie, w jakim wymóg ten dotyczy importu napojów alkoholowych, które są wytwarzane i wprowadzone do obrotu w sposób zgodny z prawem w innym państwie członkowskim.

Nazwa: Postępowanie karne przeciwko Bernard Keck i Danielowi Mithourand.

Stan faktyczny: Sprzedawali towary poniżej ceny ich nabycia, we Francji było to zakazane, podnieśli zarzut że jest to niezgodne z regułami swobodnego przepływu towarów.

Tezy orzeczenia:

Jakikolwiek środek, który w sposób pośredni lub bezpośredni, rzeczywisty lub choćby potencjalny utrudnia handel wewnątrz wspólnotowy, stanowi środek o skutku analogicznym do ograniczenia ilościowego zakazanego w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi przez art. 30 TWE. Ta definicja obejmuje ograniczenia swobodnego przepływu towarów, które wynikają ze stosowania przez państwa - wobec braku harmonizacji prawa w tym zakresie - do towarów legalnie produkowanych i sprzedawanych w innych państwach członkowskich,, przepisów dotyczących wymogów, którym towary te mają odpowiadać (np. odnośnie do oznaczenia, formy, wielkości, kompozycji, wyglądu, etykiet, opakowań). Dzieje się tak także wówczas, gdy przepisy te odnoszą się bez różnicy do wszystkich towarów, chyba że stosowanie tych przepisów usprawiedliwiają przesłanki z zakresu ochrony interesu pu­blicznego, które korzystają z pierwszeństwa przed wymogami swobodnego przepływu towarów. Dla odróżnienia, stosowanie do towarów z innych państw członkowskich przepisów krajowych ograniczających lub wykluczających pewne formy sprzedaży nie utrudnia z reguły obrotu pomiędzy państwami członkowskimi, o ile przepisy te odnoszą się do wszystkich podmiotów działających na terytorium danego państwa i wpływają jednakowo - tak z prawnego, jak i faktycznego punktu widzenia, na sprzedaż towarów krajowych i sprowadzanych z innych państw członkowskich. O ile warunki te zostaną spełnione, samo zastosowanie tych przepisów do sprzedaży towarów z innych państw członkow­skich spełniających wymogi przez nie określone z reguły nie będzie zapobiegać dostępowi tych towarów do rynku ani utrudniać tego dostępu w stopniu większym niż ma to miejsce w stosunku do towarów krajowych. Takie przepisy zatem nie naruszają art. 30 TWE. Wynika z tego, że art. 30 TWE nie ma zastosowania do przepisu państwa człon­kowskiego zakazującego dokonywania sprzedaży ze stratą.

Nazwa: Postępowanie karne przeciwko Kolpinghuis Nijmegen B.V- granice skutku bezpośredniego i pośredniego dyrektyw.

Stan faktyczny: Przedsiębiorstwo Kolpinghuis prowadziło kawiarnię w której sprzedawano wódę wodociągową z dodatkiem CO2 jako wodę mineralną. Zabraniało tego prawo miejscowe jak i dyrektywa Rady.

Tezy orzeczenia:

Stosując prawo krajowe, w szczególności postanowienia przyjęte w celu wykonania dyrektywy, sądy krajowe mają obowiązek interpretować to prawo w świetle litery, celu dyrektywy, aby osiągnąć rezultat określony w 3 paragrafie art. 189TWE

Obowiązek ten ograniczają ogólne zasady prawa, które tworzą cześć prawa wspólnotowego, w szczególności zasady pewności prawa nieretroaktywnego działania prawa.

Dyrektywa nie może sama z siebie, niezależnie od prawa krajowego przyjętego do jej wdrożenia przez państwo członkowskie stanowić podstaw odpowiedzialności karnej lub zaostrzać odpowiedzialności karnej osób naruszających jej przepisy. Skutku pośredniego nie można stosować przeciwko jednostkom.

Nazwa: Sprawy połączone: Brasserie du Pecheur S.A. vs. RFN, Królowa vs. Sekretarz Stanu do spraw Transportu, Factorame Ltd. i inni.

Stan faktyczny: Firma Brasserie poniosła znaczne szkody wskutek utrzymania przez władze RFN zakazu sprzedaży piwa nie spełniającego wymogów. Ustawodawstwo niemieckie zostało uznane przez ETS za niezgodne z art. 30 TWE. Firma zażądała wypłaty odszkodowania. Druga sprawa dotyczy roszczeń armatorów statków, którym odmówiono rejestracji pod banderą brytyjską i połowu ryb. Właściciele statków zażądali odszkodowania. Pytanie dotyczyło tego, czy jednostki mogą domagać się od państw członkowskich naprawienia szkód wyrządzonych w wyniku stosowania przepisów ustaw krajowych, które następnie zostały uznane za niezgodne z przepisami wspólnotowymi?

Art. 28TWE- swoboda przepływu towarów i art. 43- swoboda zakładania przedsiębiorstw-> bezpośrednio skuteczne

Tezy orzeczenia:

Zasada zgodnie z którą państwa członkowskie są zobowiązane do naprawienia szkody wyrządzonej jednostkom w wyniku przypisanego im naruszenia prawa wspólnotowego, nie może zostać wyłączana, jeżeli naruszenie dotyczy bezpośrednio stosowanych przepisów prawa wspólnotowego.

Możliwość powoływania się przed sądem krajowym na bezpośrednio stosowane przepisy prawa wspólnotowego stanowi tylko gwarancję minimum i sama w sobie nie wystarczy do zapewnienia pełnego i całkowitego stosowania prawa wspólnotowego.

Państwa członkowskie mają obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej jednostkom w wyniku naruszenia przez nie prawa wspólnotowego. Ma zastosowanie w przypadku, gdy naruszenie takie wynika z działania legislatywy narodowej.

Nazwa: Eugen Schmidberger; Internationale Transporte und Planziige vs. Republika Austrii.

Stan faktyczny: Powód w postępowaniu, że ograniczenie swobody przewozu nie może być uzasadnione wykonywaniem swobód i praw człowieka przez organizatorów demonstracji. Powoła się na obowiązek utrzymania przejazdu głównymi trasami. Rząd Austrii wskazał że demonstracja była zgodna z prawem.

Tezy orzeczenia:

1. Ze względu na fundamentalną role, jaką odgrywa swoboda przepływu towarów w systemie Wspólnoty, w szczególności zaś w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego, spoczywający na każdym państwie Członkowskim obowiązek zagwarantowania swobodnego przepływu produktów na jego terytorium przez podjecie wszelkich koniecznych i właś­ciwych środków dla zapobieżenia jakimkolwiek przeszkodom mogącym powstać w wy­niku działań jednostek, istnieje niezależnie od tego, czy takie działania zakłócają, import, eksport, czy też zwykły tranzyt towarów, (p. teza 60) ,

2. Fakt nie zabronienia przez kompetentne władze Państwa Członkowskiego organizacji manifestacji, która spowodowała kompletną blokadę przez określony czas ważnego szlaku komunikacyjnego miedzy Państwami Członkowskimi, nie jest niezgodny z art. 30 i 34 TWE (obecnie, w zmienionym brzmieniu 28 i 29 TWE) w związku z jego art. 5 (obecnie art. 10), o ile to ograniczenie wewnątrz wspólnotowego przepływu towarów da się uzasadnić uprawnionym interesem publicznym ze względu na ochronę praw pod­stawowych, w tym przypadku - swobody wypowiedzi i gromadzenia .się osób manifestujących, do jakiej jest zobowiązana zarówno Wspólnota, jak i Państwa Członkowskie. Jeśli idzie o takie uzasadnienie, to należy rozważyć wchodzące w grę interesy, kon­kretnie zaś swobodę przepływu towarów, która może, pod pewnymi warunkami, być ograniczona z powodów wymienionych w art. 36 Traktatu (obecnie, w zmienionym brzmieniu, art. 30 TWE) lub ze względu na ważny interes społeczny - z jednej strony i swobodę wypowiedzi oraz gromadzenia się, które również mogą być przedmiotem pew­nych ograniczeń usprawiedliwionych względami społecznymi - z drugiej, oraz stwier­dzić, mając na uwadze całość okoliczności każdego przypadku z osobna, czy owe interesy zostały właściwie zrównoważone.

Właściwe władze mają w tym zakresie szerokie możliwości ocenne. Niemniej Trybunał powinien zweryfikować, czy ograniczenia w wymianie wewnątrz wspólnotowej są proporcjonalne do uprawnionego celu ograniczenia, konkretnie w rozpatrywanej sprawie - ochrony praw podstawowych.

Nazwa: Campus Oil Ltd. I inni v. Minister Przemysłu i Energii i inni.

Stan faktyczny: Irlandia wprowadziła kontrole zaopatrzenia i dystrybucji paliw. Importerzy produktów naftowych musieli zaspokajać część swoich potrzeb w tej rafinerii.

Tezy orzeczenia:

1) Zawarty w artykule 30 TWE zakaz wszelkich środków o skutkach podobnych do ograniczeń ilościowych w imporcie odnosi się do wszelkich środków, które mogą, pośrednio lub bezpośrednio, rzeczywiści tylko potencjalnie ograniczyć handel wewnątrz wspólnotowy.

2) Artykuł 90(2) TWE - określający zakres podporządkowania regułom Traktatu przedsiębiorstw, którym powierzono świadczenie usług w ogólnym interesie gospodarczym - nie upoważnia państw członkowskich do podejmowania działań ograniczających import z innych państw członkowskich z naruszeniem artykułu 30 TWE.

4) Przepisy krajowe zobowiązujące wszystkich importerów do zaspokajania pewnej części ich zapotrzebowania na produkty naftowe z rafinerii położonej na terytorium tego państwa stanowi środek o skutku podobnym do ograniczeń ilościowych.

5) Odwołanie się do artykułu 36TWE nie jest możliwe wówczas, gdy przepisy wspólnotowe zawierają już środki służące ochronie interesów wskazanych w tym artykule. Krajowe przepisy ograniczające handel wewnątrzwspólnotowy nie mogą zatem być usprawiedliwione, chyba że środki podjęte przez Wspólnotę chronią interesy państw członkowskich w sposób niewystarczający.

6) Celem artykułu 36 TWE nie jest zarezerwowanie jakichkolwiek materii dla wyłącznej kompetencji państw członkowskich, artykuł ten jedynie zezwala, by prawo krajowe mogło odstąpić od zasady swobodnego przepływu towarów w zakresie usprawiedliwionym dążeniem do osiągnięcia celów określonych w tym przepisie.

Artykuł 36 TWE jako wyjątek od fundamentalnej zasady traktatu musi być interpretowany tak, by jego zakres nie był rozszerzany w stosunku do tego, co jest niezbędne dla ochrony interesów, którym przepis ten ma służyć , zaś działania podejmowane na podstawie tego przepisu nie mogą tworzyć w sposób nieproporcjonalny wobec zamierzonych celów przeszkód dla importu z innych państw członkowskich.

Państwo członkowskie, które jest w całości lub prawie całości uzależnione od importu produktów naftowych, może ze względów bezpieczeństwa publicznego w rozumieniu art. 36 TWE zobowiązać importerów do pokrywania części zapotrzebowania na produkty naftowe w rafinerii usytuowanej w tym państwie i po cenach ustalonych przez właściwego ministra na podstawie kosztów ponoszonych przy funkcjonowaniu rafinerii, jeśli produkty tej rafinerii nie mogą być sprzedane na rynku po konkurencyjnych cenach. Ilość produktów naftowych objętych takim systemem nie może przekraczać minimalnej ilości wymaganej dla zachowania bezpieczeństwa zaopatrzenia państwa, lub rozmiarów produkcji niezbędnych dla zachowania zdolności produkcyjnej rafinerii na wypadek kryzysu i umożliwienia jej rafinacji ropy, co do której dostarczenia państwo członkowskie zawarło długoterminowe umowy.

Nazwa: Deborah Lawrie- Blum v. Kraj Badenia-Wirtembergia.

Stan faktyczny: Nie chciano zatrudnić powódki (na staż), ponieważ nie była obywatelem RFN, a zgodnie z prawem landu Badenia-Wirtembergia, nauczyciel jest urzędnikiem służby cywilnej i musi posiadać obywatelstwo niemieckie, chyba że minister MSW uczyni ustępstwo ze względu na dobro służby. (zdała I egzamin, a II można zdawać po roku stażu)

Tezy orzeczenia:

1. Termin „pracownik” w art. 48 ma wspólnotowe znaczenie. Powinien być definiowa­ny zgodnie z obiektywnymi kryteriami, które charakteryzują stosunek pracy odwołując się do praw i obowiązków osoby, o którą chodzi. Podstawową cechą stosunku pracy jest świadczenie przez osobę pracy o pewnej wartości ekonomicznej dla lub pod kierownic­twem innej osoby w zamian za wynagrodzenie. Sfera, w której praca jest świadczona, oraz charakter stosunku prawnego miedzy pracodawcą a pracownikiem pozostają bez znaczenia dla stosowania art. 48

Z tego powodu aplikant nauczycielski, który pod kierownictwem i nadzorem władz szkolnych odbywa staż przygotowujący go do zawodu nauczyciela, podczas którego świadczy pracę polegającą na prowadzeniu lekcji i otrzymuje za to wynagrodzenie, musi być uważany za pracownika w znaczeniu art. 48(1) Traktatu o utworzeniu EWG, bez względu na nature prawną stosunku zatrudnienia.

Wyrażenie „zatrudnienie w służbie publicznej" w rozumieniu art. 48(4), które wyłączone jest z zakresu art. 48(1), (2) i (3), musi być rozumiane jako oznaczające stanowiska, związane z bezpośrednim lub pośrednim uczestniczeniem w wykonywaniu kompetencji nadanych prawem publicznym oraz sprawowaniem funkcji, których celem jest ochrona ogólnych interesów państwa lub innych władz publicznych, które z tego powodu wymagają specjalnego stosunku posłuszeństwa w odniesieniu do państwa ze strony osób je sprawujących

i wzajemności praw i obowiązków, które tworzą podstawy więzów obywatelstwa. Stanowiska wyłączone ograniczają się do tych, które ze względu na zdania i odpowiedzialność z nimi związaną, zdolne są zamanifestować cechy specyficznych działań służby publicznej w dziedzinach wyżej opisanych. Okres praktyki nauczycielskiej nie wchodzi w zakres tego postanowienia.

Nazwa: J. Reyners v. Państwo Belgijskie

Stan Faktyczny: Powód chciał zostać adwokatem w Belgii, ale nie posiadał obywatelstwa, uczył się i studiował w Belgii.

Teza orzeczenia:

1. Zasada traktowania narodowego jest jedną z podstawowych zasad prawnych Wspólnoty. Jako odesłanie do zespołu wszystkich norm prawnych regulujących sytuację, prwną własnych obywateli państwa przyjmującego, ze swej natury pozwala ona na bezpo­średnie rozciągniecie tych przepisów na obywateli wszystkich państw członkowskich. Ponieważ zasada ta określa upływ okresu przejściowego jako moment powstania swobody przedsiębiorczości (zakładania firm), art. 52 nakłada zobowiązanie, którego treść jest jasno określona i którego wykonanie może być ułatwione przez wydanie programo­wo ustalonych, stopniowych środków, ale nie jest od niego zależne.

Od upływu okresu przejściowego art. 52 TWE jest bezpośrednio skuteczny, nawet jeżeli w określonych dziedzinach nie zostały wydane dyrektywy przewidziane w art. 54(2) i 57(1)

2. Ze względu na podstawowe znaczenie zasad swobody przedsiębiorczości i traktowa­nia narodowego w systemie Traktatu, wyjątki dopuszczone przez art. 55( 1) nie powinny wykraczać poza cel, dla którego zostały wprowadzone.

Przewidziany w art. 55( l) TWE wyjątek od zasady swobody przedsiębiorczości obej­muje te rodzaje działalności wymienionej w art. 52, które wiążą się bezpośrednio i szczególnie z udziałem w sprawowaniu władzy publicznej; nie zalicza się do nich wolnych zawodów, jak zawód adwokata, którego działalność polega na udzielaniu porad i pomo­cy prawnej, a także na reprezentowaniu i obronie klienta przed sądem, nawet jeżeli ustawa wyraźnie zastrzega te funkcje dla adwokata.

Nazwa: Holandia v. Ann Florence Reed

Stan faktyczny: Brytyjka była w nieformalnym związku z Brytyjczykiem mieszkającym i pracującym w Holandii. Nie dostała pracy, ale złożyła prośbę o zezwolenie na pobyt w Holandii na podstawie faktu że mieszka z partnerem posiadającym prawo stałego pobytu.

Teza orzeczenia:

Artykuł 10(1) rozporządzenia nr 1612/86 nie może być interpretowane jako oznaczający , że osoba towarzysząca, pozostająca w stałym związku z pracownikiem, który jest obywatelem państwa członkowskiego i jest zatrudniany na terytorium innego państwa członkowskiego musi być w pewnych okolicznościach kontrolowana jako jego „małżonek” dla celów tego postanowienia.

2) Możliwość otrzymania pozwolenia na pobyt przez pracownika migrującego dla towarzyszącej mu osoby, która nie jest jego małżonkiem, w sytuacji gdy osoba towarzysząca nie jest obywatelem goszczącego państwa członkowskiego, może wspomóc jego integracje w tym państwie i w ten sposób przyczynić się do osiągnięcia swobodnego przepływu pracowników, w konsekwencji, możliwość ta musi być uważana z wchodzącą w zakres koncepcji korzyści socjalnej dla celów art. 7(2) rozporządzenia 1612/8

Z tego powodu należy wnioskować, że państwo członkowskie, które przyznaje taką korzyść socjalną swoim obywatelom, nie może odmówić przyznania jej pracownikom, którzy są obywatelami innego państwa członkowskie, w przeciwnym razie może zostać obwinione o dyskryminację ze względu na obywatelstwo, sprzeczną z artykułami 7 i 48 Traktatu.

Nazwa: Rush Portuguesa Lda v. Krajowy urząd do spraw Imigracji

Stan faktyczny: Rząd francuski zakwestionował legalność pobytu portugalskich pracowników we Francji przy budowie TGV, nakładając na firmę opłaty.

Teza orzeczenia: Art. 59 i 60 TWE oraz art. 215 i 216 umowy o akcesji Portugalii muszą być interpretowane w ten sposób, że przedsiębiorstwa portugalskie świadczące usługi budowlane i w sektorze robót publicznych w innym państwie członkowskim może przenosić się wraz z pracownikami sprowadzanymi z Portugalii na czas prowadzenia robót. W takim przypadku władze państwa, na którego terytorium prace mają być prowadzone, nie może nałożyć na świadczącego usługi warunki rekrutacji siły roboczej na miejscu albo obowiązku uzyskania pozwolenia na pracę dla pracowników portugalskich. Jednakże 'wła­dze te mogą sprawdzać, czy dane przedsiębiorstwo nie obchodzi postanowień art. 216 aktu akcesji pod przykrywką świadczenia usług.

Nazwa: Aldona Jany i inni v. Sekretarz Stanu ds. Sprawiedliwości

Stan faktyczny: Obywatelki czeskie i polskie, pracowały w Amsterdamie jako prostytutki. W 1996 Władze holenderskie odmówiły uznania je za osoby prowadzące działalność na zasadzie samozatrudnienia (choć w Amsterdamie, na podst. Przepisów miejscowych, prostytucja „okienna i uliczna” jest legalna i traktowana jako działalność gospodarcza) i odrzuciły wnioski o zgodę na pobyt w Holandii.

Tezy orzeczenia:

Artykuł 44 par.3 układu stowarzyszeniowego między Wspólnotami a Polską, który przewiduje dla Państw Członkowskich zakaz traktowania dyskryminacyjnego ze względu na narodowość osób polskich w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, należy tak interpretować, że w zakresie zastosowania układu ustanawia ścisłą i bezwa­runkową zasadę, wystarczająco operacyjną, by mogła być zastosowana przez sąd państwowy i która może w związku z tym określać sytuację prawną jednostek. Efekt bezpo­średni tej zasady, którego istnienie należy uznać, skutkuje prawem powołania się na nią przez osoby polskie przed sądami w przyjmującym Państwie Członkowskim, niezależ­nie od tego, że jego organy władzy pozostają kompetentne do zastosowania wobec tych osób prawa państwowego dotyczącego przyjęcia, pobytu i działalności gospodarczej zgodnie z art. 58 par. l przywołanego układu(p. teza 28, zd. 1)

2. Z prawa podejmowania działalności gospodarczej w takim kształcie, jaki określa art. 44 par. 3 układu stowarzyszeniowego między Wspólnotami a Polską, wynika, że należy przyznać prawa przyjęcia i pobytu, jak też inne, z tamtych wynikające, osobom polskim, które pragną wykonywać działalność o charakterze przemysłowym, handlowym, rzemieślniczym lub wolny zawód w którymś Państwie Członkowskim. Jednak, jak wynika z art. 58 par. l układu, owe prawa przyjęcia i pobytu nie są uprawnieniami absolutnymi i ich wykonywanie może być ograniczone, jak to ma miejsce w rozpatrywanej sprawie, przez prawo przyjmującego Państwa Członkowskiego dotyczące przyjęcia, pobytu i działalności gospodarczej osób polskich. (p. teza 28, zd. 2)

3. Artykuł 44 par. 3 i art. 58 par. 1 układu stowarzyszeniowego między Wspólnotami a Polską, które mówią odpowiednio: o zakazie traktowania dyskryminacyjnego ze względu na narodowość osób polskich w zakresie prowadzenia, działalności gospodarczej oraz kompetencji organów władzy przyjmującego Państwa Członkowskiego do zastosowa­nia przepisów państwowych dotyczących przyjęcia, pobytu i działalności z zastrzeże­niem, że nie mogą one uniemożliwiać ani nadmiernie utrudniać osobom polskim wyko­nywania uprawnień przyznanym im przez art. 44 par. 3 czytane w powiązaniu ze sobą nie sprzeciwiają się, co do zasady, wynikającemu z prawa państwowego systemu kontroli uprzedniej, który uzależnia wydanie przez organ właściwy w sprawach imigracyjnych zgody na wjazd i pobyt od wykazania przez wnioskującego, że rzeczywiście za­mierza on zacząć działalność niezależnego pracownika, nie będącego zarazem zatrudnionym na cudzy rachunek ani ubiegać się o pomoc społeczną i że posiada przy wjeździe środki finansowe dające racjonalnie szansę na powodzenie przedsięwzięcia: [p. teza 3, zd. 3)

4. Art. 44 par. 4lit. a) i) układu stowarzyszeniowego między Wspólnotami a Polską należy interpretować tak, że pojęcie “prowadzenia działalności gospodarczej na zasadzie samozatrudnienia” użyte w przepisie ma takie samo znaczenie i taki sam zakres jak „działalność prowadzenia na własny rachunek” pojawiająca się w art.52 Traktatu (obecnie, w zmienionym brzmieniu, art. 43TWE)

Nie wynika bowiem w żaden sposób z kontekstu i celu owego układu, by miał on dawać „prowadzeniu działalności gospodarczej na zasadzie samozatrudnienia” inne znaczenie od ich zwykłego znaczenia określającego działalność gospodarczą wykonywaną przez osobę poza jakimikolwiek więzami podległości co do warunków pracy oraz wynagrodzenia i na własną odpowiedzialność. (p.tezy 37 i 50, zd 4)

5. Zachowanie Państwa Członkowskiego wobec własnych osób nie może być uznawane za rzeczywiste zagrożenie dla porządku publicznego w kontekście układu stowarzyszeniowego między Wspólnotami a Polską.

Zastosowanie ograniczeń ze względu na porządek publiczny przewidzianych w art. 53. tego układu podane jest, więc w odniesieniu do osób polskich zmierzających wykonywać działalność niezależną w rozumieniu układu na terenie przyjmującego państwa członkowskiego warunkowi, by państwo to przyjęło efektywne środki kontrolowania i w ten sam sposób ograniczało działalność tego samego rodzaju wykonywana przez osoby własne.

(p. teza 61)

6. Art. 44 Układu stowarzyszeniowego między Wspólnotami a Polska, który określa normy w dziedzinie podejmowania działalności gospodarczej, należy interpretować tak, że prostytucja należy do działalności gospodarczej wykonywanej niezależnie, o jakiej mówi ten przepis, jeśli zostanie wykazane, że jest wykonywana przez świadczącego usługę:

- poza jakimikolwiek więzami podległości co do wyboru tej działalności, warunków pracy i wynagrodzenia

- na własną odpowiedzialność

- w zamian za wynagrodzenie, które jest mu wypłacane bezpośrednio i w całości.

Do sądu państwowego należy każdorazowo weryfikacja, przy wzięciu pod uwagę przedstawionych mu elementów dowodowych, czy dane warunki zostały spełnione. (p. teza 71, zd 5)

Nazwa: Ian Wiliam Cowan v. Skarb Publiczny

Stan faktyczny: Anglik został napadnięty we Francji, napastników nie ujęto. Ustawodawstwo francuskie przewiduje wypłatę odszkodowania ze Skarbu państwa, warunkiem jest posiadanie obywatelstwa lub karty stałego pobytu. Powoływał się na art. 7 EWG.

Tezy orzeczenia:

Zakaz dyskryminacji sformułowany zwłaszcza w art. 7 Traktatu EWG musi być interpretowany w taki sposób, że w odniesieniu do osób, których swoboda podróżowania do danego państwa członkowskiego, w szczególności w charakterze odbiorcy usług, jest gwarantowana przez prawo wspólnotowe, państwo nie może uzależniać przyznania odszkodowania za szkodę fizyczną spowodowaną w tym państwie od warunku posiadania zgody na pobyt lub posiadania obywatelstwa państwa związanego z danym państwem członkowskim umową opartą na zasadzie wzajemności.

Nazwa: Centros Ltd. v. Erhvers-og Selbskasstyrelsen

Stan faktyczny: Małżeństwo z Danii założyło spółkę Z.O.O w Anglii, nie wymagało to kapitału początkowego, za kilka miesięcy chcieli zarejestrować tę spółkę jako filie, organy angielskie odmówiły bo w istocie chodziło o zarejestrowanie głównej siedziby spółki.

Tezy orzeczenia:

Jest naruszeniem art. 52 i 58 TWE takie działanie państwa członkowskiego, które polega na odmowie zarejestrowania filii spółki założonej zgodnie z przepisami innego państwa członkowskiego i mającej w tym państwie zarejestrowaną, siedzibę, nawet jeżeli nie prowadzi w nim żadnej działalności, jeżeli zadaniem filii ma być umożliwione danej spółce prowadzenia działalności w państwie, w którym filia ma hyc założona, a w którym nie spełnia warunków wymaganych dla utworzenia spółki, które są w tym państwie bardziej restryktywne w odniesieniu do wymogu minimalnego kapitału akcyjnego. Wykładnia ta, jednakże, nie zabrania władzom zainteresowanego państwa członkowskiego przyjęcia właściwych środków w celu ochrony przed oszustwem lub jego penalizacji czy to w odniesieniu do samej spółki - we współpracy z państwem członkowskim, którym została utworzona - czy to w stosunku do wspólników, jeżeli zostanie ustalone, że w rzeczywistości próbują oni poprzez utworzenie spółki uniknąć wywiązania się ze zobowiązań wobec prywatnych lub publicznych wierzycieli, działających na terytorium zainteresowanego państwa członkowskiego.

Nazwa: Królowa v. Skarb JKM oraz Poborcy Podatków Wewnętrznych, ex parte Daily Mail.

Stan faktyczny: Firma Daily Mail z siedzibą w Londynie, chciała przenieść swą siedzibę do Holandii, po obserwacji podatków. Mogła to zrobić bez likwidacji firmy za zgodą ministra finansów, po pewnym czasie wnieśli sprawę do sądu, że mogą się przenieść bez zgody ministra na podstawie art. 52 TWE

Tezy orzeczeń:

1. Traktat stoi na stanowisku, że różnice ustawodawstw dotyczące powiązań miedzy firmami założonymi na podstawie danego systemu prawa oraz - w razie potrzeby - sposobów przeniesienia siedziby, statutowej lub rzeczywistej, tej firmy do innego państwa członkowskiego, nie są regulowane przepisami o swobodzie przedsiębiorczości, lecz że powinny zostać uregulowane przez akty ustawowe lub konwencje, które dotąd nie zostały wydane. W tych warunkach art. 52 i 58 TWE powinny być interpretowane w taki sposób, że nie dają one na gruncie obowiązującego prawa wspólnotowego firmie założonej zgodnie z prawem jednego państwa członkowskiego żadnego prawa do przeniesienia siedziby władz do innego państwa członkowskiego.

2. Dyrektywa 73/1 4 8 w sprawie zniesienia ograniczeń poruszania się i pobytu obywateli państw członkowskich wewnątrz Wspólnoty w celu wykonywania swobody przedsiębiorczości i świadczenia usług dotyczy, zgodnie ze swą nazwą i tekstem, jedynie osób fizycznych, a jej przepisy - ze względu na ich zawartość - nie mogą być stosowane przez analogie do osób prawnych. Już z tego względu dyrektywa 73/148 powinna być interpretowana w ten sposób, że nie nadaje ona przedsiębiorstwu prawa przeniesienia siedziby władz do innego państwa członkowskiego.

Nazwa: Trybunał Apelacyjny ds. Imigracyjnych (Imigration appeal Tribunal) ex parte Gustaff Desiderius Antonissen.

Stan faktyczny: Obywatel belgijski przybył do W. Bryt. W 1984 do 1987 to jest do czasu kiedy został skazany przez sąd angielski za posiadanie kokainy, pracy jeszcze nie znalazł. W listopadzie 1987 władze angielskie podjęły decyzje o jego deportacji zgodnie z ustawą imigracyjną, upoważniającą sekretarza stanu do wydalenia obywatela obcego państwa, jeśli uważa on, że deportacja „sprzyjać będzie dobru publicznemu”.

Tezy orzeczenia:

Swobodny przepływ pracowników zawarty w art. 48 Traktatu, pociąga za sobą prawo obywateli państw członkowskich swobodnego poruszania się w obrębie terytorium innych państw członkowskich i pozostawania tam w celu poszukiwania pracy. Okres, w czasie którego osoba poszukująca pracy może pozostawać na terytorium innego państwa członkowskiego, może zostać ograniczony, jednakże, aby zapewnić art. 48 efektywność, okres ten powinien być rozsądny, tak aby zainteresowane osoby mogły oszacować oferty pracy odpowiadające ich kwalifikacja zawodowym i przedsięwziąć, gdy jest to właściwe, konieczne kroki, by zostać zatrudnionym.

Wobec braku postanowień wspólnotowych wyznaczających limity czasowe, nie jest sprzeczne z prawem wspólnotowym wskazanie w ustawodawstwie krajowym, że obywatel innego państwa członkowskiego, który przybył w poszukiwaniu pracy, może zostać wezwany do opuszczenia terytorium tego państwa (z zastrzeżeniem zaskarżenia decyzji), jeśli po upływie 6 m-cy od przybycia nie udało mu się znaleźć zatrudnienia, chyba że dostarczy dowód, że kontynuuje poszukiwania pracy i ma rzeczywiste szanse być zatrudnionym.

Nazwa: Roland Rutilli v. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

Tezy orzeczenia:

Wyrażenie „zastrzeżeniem ograniczeń usprawiedliwionych ze względu na porządek publiczny” zawarte w art. 48 dotyczy nie tylko prawa przyjętego przez każde z państw członkowskich w celu ograniczenia w obrębie swojego terytorium swobody poruszania się i osiedlania obywateli innych państw członkowskich, lecz także indywidualnych decyzji podejmowanych w procesie stosowania tego prawa.

Prawo obywatela któregokolwiek z państw członkowskich do wjazdu na terytorium innego państwa członkowskiego, przebywania tam i poruszania się nie może być ograniczane, chyba ze jego obecność lub postępowanie stwarza rzeczywiste i wystarczająco poważne zagrożenie dla porządku publicznego

4. Ocena, czy środki mające na celu ochronę porządku publicznego są usprawiedliwione, powinna uwzględniać wszystkie normy prawa wspólnotowego, których celem jest z jednej strony, ograniczenie pod tym względem dyskrecjonalnych uprawnień państw członkowskich oraz z drugiej strony zapewnienie ochrony praw osób, w stosunku do których zastosowano środki restrykcyjne.