Opis - jak napisać?
Opis
w liryce element monologu lirycznego, w epice obok opowiadania najważniejszy element narracji; przedstawia pozazdarzeniowe składniki świata przedstawionego (tło wydarzeń, wygląd postaci, wygląd świata przedstawionego;
Cechy opisu:
statyczność
ukazuje składniki, właściwości i usytuowanie przestrzenne przedmiotu
realizm (wierne odzwierciedlanie rzeczywistości wg realistów) – z perspektywy wszechwiedzącego narratora
subiektywizm – świat widziany oczami bohaterów
Funkcje opisu:
oddziaływanie na wyobraźnię, uplastycznienie świata przedstawionego
organizuje przestrzeń
wprowadza wartości symbolicznych
Rodzaje opisów:
- ze względu na przedmiot opisu
a. opis przedmiotu
przedstawienie przedmiotu (nazwa, przeznaczenie, lokalizacja)
cechy przedmiotu - ważna jest umiejętność rozpoznawania i nazywania kształtu, wielkości, materiału, zapachu, faktury (szorstki, puszysty), dźwięku
ocena (fakultatywna)
b. opis wnętrza
pełne - wymieniasz wszystkie elementy
subiektywne (wybiórcze) – wymieniasz tylko elementy istotne dla Ciebie
c. opis elementów natury
relacje przestrzenne
informacje o wyglądzie
d. opis postaci
opis zewnętrzny - przedstawienie wyglądu (zmierza w kierunku charakterystyki)
opis przeżyć wewnętrznych, psychologiczny - nazywa uczucia
e. opis sytuacji
przedstawienie zespołu okoliczności (bliski opowiadaniu)
f. opis obrazu
tematyka obrazu
form dzieła
- ze względu na kryterium obiektywizmu
a. opis realistyczny (mimetyczny), rzeczowy, obiektywny (naśladuje rzeczywistość)
b. opis artystyczny (kreacjonistyczny), poetycki (podporządkowuje relacje między zjawiskami a ich właściwościami ujęciom lirycznym)
- ze względu na dynamizm
a. dynamiczny
b. statyczny
Jak napisać dobry opis?
Kompletny opis powinien zawierać:
nazwę opisywanego obiektu (przedmiotu, rośliny, zwierzęcia, osoby)
to może być nazwa własna
może to być również nazwa ogólna
wyliczenie części składowych (elementów, z których jest zbudowany)
określenie związków przestrzennych pomiędzy częściami składowymi (czyli jak są względem siebie ułożone)
określenie wszelkich relacji pomiędzy częściami składowymi (np. podobieństwa, różnice itp.)
waloryzację części składowych (ocenę, wartościowanie elementów składowych obiektu)
wyliczenie własności obiektu (cech charakterystycznych)
waloryzację własności obiektu (ocenę, wartościowanie cech obiektu)
Dobry opis
Za dobry opis można uznać taki, który spełniając powyższe warunki pozostaje niepowtarzalny i ciekawy. Aby taki był najlepiej posłużyć się subiektywizacją, czyli pokazać go tak, jak Ty go widzisz. Jakie budzi w Tobie uczucia?
Jak uatrakcyjnić opis?
Przedstaw cały obiekt lub jego elementy w różnych sytuacjach (np. stół: kiedy jesz śniadanie, kiedy mama go ściera, po śniadaniu, w nocy, w trakcie urodzin, kiedy wnoszono go do domu, kiedy go wyrzucano z domu itp.)
Przedstaw cały obiekt lub jego elementy o różnych porach dnia, roku. (rano, w południe, wieczorem, o zmierzchu, w nocy, o świcie; zimą, wiosną, latem, jesienią)
Najczęstsze błędy w opisie:
powtarzanie nazwy obiektu
powtarzanie tej samej budowy zdania
Jak lepiej napisać opis?
Wypisz sobie synonimy, określenia synonimiczne i peryfrazy opisywanego obiektu – unikniesz wówczas powtórzeń w opisie.
Stosuj zaimki wskazujące, gdy w poprzednim zdaniu już użyłeś nazwy obiektu. Uważaj jednak, by przy tej okazji nie popełniać błędu składniowego – sprawdź zawsze czy użyty zaimek nie może dotyczyć innych elementów w zdaniu.
Zrezygnuj z nadużywania czasownika „być: (nie pisz: coś jest takie a takie).
Stosuj różne czasowniki w kolejnych zdaniach.
Staraj się inaczej zaczynać kolejne zdania.
Nie zaczynaj opisu od zdania: „Obiekt jest taki a taki”. Wszyscy to robią.
Najtrudniej jest dobrze zacząć opis:
Zacznij opis od przedstawienia miejsca, gdzie można spotkać opisywany obiekt, osoby, która nosi przedmiot, który jest przedmiotem opisu itp. Jest to ciekawszy początek opisu.
Aby opis nie był byle jaki dobrze jest mieć na niego pomysł.
Gdzie wykorzystać umiejętność pisania dobrych opisów:
opis budowy wiersza (jeśli wzbogacony o funkcje wówczas = interpretacja)
opis walorów artystycznych tekstu
opis elementów świata przedstawionego w monologu, opowiadaniu, opowieści, powieści
bohatera
świata
podmiotu lirycznego
odbiorcy wirtualnego