POLSKI - NOTATKI
JAN LECHOŃ - "MOCHNACKI"
Wiersz pt. „Mochnacki” jest pełnym patriotycznych symboli dziełem, znanego pisarza Jana Lechonia.
TEMATEM wiersza jest koncert Maurycego Mochnackiego , działacza politycznego, teoretyka polskiego romantyzmu, pianisty.
Koncert odbył się w Metzu w roku 1832 , gdzie …. Po raz pierwszy wystąpił Mochnacki na koncercie publicznym jako pianista i […] oczarował słuchaczów swoją grą mistrzowską .W wersji Lechonia koncert ten, to wspaniała improwizacja , w której pianista , przeplataja motywy miłosne z sielankową historią i polityką. Mochnacki grając nawiązał do Mazurka Dąbrowskiego, oraz przywołał do tragicznych wydarzeń. Bohater wykazał się mistrzostwem w stworzeniu nastroju niesamowitości , grozy oraz tragizmu
Myślę , że TYTUŁOWY BOHATER WIERSZA – Mochnacki , głęboko przeżywa koncert. Nawiązuje on emocjonalny kontakt z widownią , podejmuje z nią uczciwą grę, improwizuje przekazując własne myśli i uczucia. Jest wyrazicielem uczuć narodu . Mochnacki pięknie grając stapia się ze swoją sztuką.
TREŚCIĄ KONCERTU jest tematyka patriotyczna , Mochnacki przywołuje w niej polskie krajobrazy, jak również wydarzenia historyczne , walki niepodległościowe Polaków – w tym legiony Dąbrowskiego , czy Saragossa.
Treść utworu to również nawiązanie do polskiej tradycji, kultury i obyczajów. Polska szlachecka symbolizowana jest przez kontusz , pas, karabele, podgolone głowy.
W wierszu jest również ALUZJA do powstania listopadowego i jego krwawej klęski.
JAN LECHOŃ - "CYTATA"
Jest to jakby APEL do prawdziwego poety, aby cierpiał razem z ludem a nie czekał na brawa, aby był obok prawdziwego walczącego człowieka zamiast zbierac laury. (liryka apelu). W wierszu występują rymy A B A B,a autor zwraca sie bezposrednio do czytelnika zapomocą pytań.
PODMIOT LIRYCZNY daje poecie bardzo konkretne rady - ma odrzucic falszywa slawe, odrzucic pochlebcow, gdyz w zyciu sa inne wartosci, duzo bardziej wazne, ktorymi nalezy sie kierowac. A slawa, pieniadze, uznanie - to wszystko przemija.
Poza tym na poecie ciąży niejako pewny obowiazek- potrafi on oddzialywac na tlumy, ma użyc swej poezji (inaczej swego oręża, bo jego poezja jest "bronia") i dzieki niej niejako starać sie zbawiac świat. Nawet jeśli niczego nie osiągnie, będzie dumny i bedzie mogl ,tak jak inni, jego poprzednicy- spojrzec przed siebie i z cala pewnoscia rzec: "Żyłem z wami, cierpiałem i płakałem z wami".
Obecnośc przerzutni , pytań retorycznych, porównan, metafor, epitetów.Liryka apelu (podmiot liyczny nakładnia odbiorce do czegos)
MARIA PAWLIKOWSKA - JASNORZEWSKA - "ZANURZCIE MNIE W NIEGO"
Jest to wiersz O TEMATYCE MIŁOSNEJ. Szczególnie chodzi o temat miłości zmysłowej, charakteryzującej się pasją i głębią doznań.
PODMIOTEM LIRYCZNYM jest zakochana kobieta, która chce się oddać temu uczuciu całkowicie, odciąć się od normalnego życia, zapomnieć się.
ODBIORCĄ UTWORU jest każdy czytelnik. Jest to liryka miłosna ponieważ, wiersz wyraża uczucia miłosne oraz bezpośrednia, dowodem na to jest pierwszy zwrot w wierszu: "Zanurzcie mnie w Niego" lub zwroty "on we mnie", "mi do serca".
Nastrój wiersza jest pełen nadziei, wiersz ma charakter prośby co świadczy o tym, że miłość podmiotu jest nie spełniona ale możliwa do spełnienia. Z wiersza wręcz bije pragnienie bycia z drugą osobą.
MARIA PAWLIKOWSKA - JASNORZEWSKA - "MIŁOŚĆ"
TEMATYKA UTWORU miłosna, o czym informuje czytelnika już sam tytuł.
Podmiot liryczny to kobieta tęskniąca, rozłączona z ukochanym. Adresatem jest mężczyzna. Wygląd zewnętrzny podmiotu lirycznego: blada, śpiąca, milcząca – ta tęsknota ją wyniszcza, cierpi. Jest bezradna, walczy z własnymi uczuciami, próbuje bagatelizować rozstanie (słowo: może i powtórzenie trochę), stara się pomniejszyć swe cierpienie.
Powietrze jest metaforą mężczyzny, czyli był on dla niej całym życiem, rozłączenie ją zabija, bo nie może bez niego żyć. Wyraża ogrom, bezmiar tęsknoty i nieumiejętność życia w samotności.
Pointa: „lecz widać można żyć bez powietrza!” – służy uwzniośleniu czegoś, co prozaiczne, bo rozstanie jest banalne, powszechnie występujące, a powietrze czymś naturalnym, czego nie zauważamy. Wyraźnie widać, że podmiot liryczny traktuje opisywanego mężczyznę jako coś nie do zastąpienia, niezbędnego do życia.
Występuje lirka bezpośrednia, a dokładniej liryka wyznania.
MARIA PAWLIKOWSKA - JASNORZEWSKA - "FOTOGRAFIA"
W „Fotografii” w zaledwie kilku wersach zostały określone uczucia, które przeżywa człowiek po odejściu ukochanej osoby.
Podmiot liryczny, można go utożsamiać z autorką wiersza, to osoba, którą opuścił ktoś bliski. Czas spędzony razem był dla podmiotu lirycznego najpiękniejszy i najszczęśliwszy w życiu. W tych paru słowach poetka zawarła tyle emocji..tych których nie chcą odejść nawet jeśli minęło wiele czasu od odejścia 'szczęścia'.
KONSTANTY ILDEFONS GAŁCZYŃSKI - "O NASZYM GOSPODARSTWIE"
Zwykła, codzienna sytuacja jedzenia kolacji została wzbogacona tematyką baśniową. Wśród przedmiotów realnych - dzbanek, musztarda - pojawia się fantastyczna postać siwobrodego skrzata z halabardą. Wiersz rozpoczyna się i kończy apostrofą (wezwaniem) do Konstantego i Natalii, czyli Gałczyńskiego i jego żony, ulubione kolory poety - srebrny i zielony - dodają scence optymizmu i spokoju. Te uczucia wraz z akceptacją i wzruszeniem dominują w subtelnym, nastrojowym utworze.
Krótki sześciowersowy wiersz - obrazek napisany jest trzynastozgłoskowcem. Pogodny nastrój utworu podkreślają zdrobnienia „skrzacik”, „dzbanuszek”.
KONSTANTY ILDEFONS GAŁCZYŃSKI - "KONIEC ŚWIATA"
„Koniec świata” o prowokacyjnym podtytule „Wizja Świętego Ildefonsa czyli satyra na wszechświat".
Poemat podzielony jest na strofy o nieregularnej ilości wersów o zróżnicowanych miarach. Występują rymy nieregularne, język t poematu to przede wszystkim połączenie słownictwa potocznego ze specjalistycznym, naukowym. Odnajdziemy tu wiele wyliczeń, dialogów włączonych w tok narracji, epitetów oraz aluzji.
Charakterystyczne dla narracji tego poematu są niewielkie dygresji, związane są one przede wszystkim z wplątaną w tok relacji wewnętrzną wizją.
Poemat ten wpisuje się doskonale w tendencje, jakie panowały w ówczesnej literaturze. Lata trzydzieste przyniosły modę na katastrofizm i Gałczyński podjął temat. Nie ośmiesza on jednak samej katastrofy, ale tych, którzy się nią zajmują, którzy mają do niej jakiś stosunek. I to jest najważniejszy wniosek płynący z poematu: żyjemy w intelektualnym śmietniku, który do niczego nie prowadzi, dlatego należy ośmieszać sprawy poważne. Ważny może się tu okazać pojawiający się na początku katastrofy motyw rozbitego lustra, zniekształcającego, ośmieszającego ludzką twarz.
To społeczeństwo zobaczone przez poetę: żałosne i bezsilne. Nie jest to obraz przez niego stworzony, to wizja, coś, co samo do niego przyszło, prawda, która została mu objawiona. Nie powinniśmy traktować tego utwory wyłącznie jako dowcipu.
KONSTANTY ILDEFONS GAŁCZYŃSKI - "SERWUS MADONNA"
Utwór został przerobiony z wiersza miłosnego na religijny.
Tytuł utworu prowokuje nieoczekiwanym zderzeniem potocznego przywitania: „Serwus”, które jest właściwe koleżeńskim stosunkom, z podniosłym wezwaniem, przypisanym Matce Boskiej, „madonna”, dodatkowo zdeprecjonowanym pisownią z malej litery. Jest to zapowiedź nieco dziwnej w swym tonie pieśni religijne.
Mamy tu do czynienia z liryką bezpośrednią, podmiot liryczny utworu to poeta-cygan, często porównywany do Françoisa Villona, najwybitniejszego liryka późnego średniowiecza francuskiego.
Ten poeta mówiący, że jest jednym z wielu, przeświadczony o bezsennsowności zabiegania o cokolwiek wskazuje jednak na swoją świętość. To nie Madonna ze świętych obrazków, ale osobista muza poety, przybrana w złociste kaczeńce, zamiast w koronę z gwiazd dwunastu. Madonna skojarzona jest z dzieciństwem i czystością, to ślad tęsknoty za ideałem. W wierszu tym, podobnie jak w „Kryzysie w branży szarlatanów”, Gałczyński dowartościowuje postaci z peryferii społeczeństwa. Szarlatani, poeci, łobuzy są, jacy są, trochę dziwni, niebezpieczni, ale stanowią istotną część świata, o którą też trzeba się zatroszczyć.
Wezwanie do Madonny nadaje temu utworowi charakter inwokacyjny, można go uznać za realizację gatunkową hymnu. Tą tezę potwierdza kunsztowna budowa wiersza. Składa się on z pięciu strof, w każdej po trzech wersach trzynastozgłoskowych następuje werset pięciozgłoskowy, w postaci refrenicznego zawołanie „serwus, madonna”. Ten specyficzny refren, będący powtórzeniem tytułu, można też porównać do wezwań litanijnych. Występują rymy przeplatane, głównie dokładne, ale znajdą się również przykłady asonansów. Wiersz jest silnie zrytmizowany, widać dążność do sylabotonizmu, co eksponuje pieśniowość, melodyjność utworu.
Mimo tego że wiersz jest wezwaniem do Madonny, to jego głównym tematem jest sztuka i artysta. Podmiot liryczny już w pierwszym wersie dokonuje rozróżnienia „ja” – „inni”, wyraźnie staje w opozycji do tych, co piszą księgi i dbają o sławę.
GRANICA
*CZAS I MIEJSCE AKCJI
Akcja powieści rozgrywa się w czasach współczesnych pisarce, w pierwszej połowie lat 30., w prowincjonalnym mieście oraz w Warszawie, gdzie wyjeżdża Elżbieta. W utworze pojawiają się także nazwy innych miejscowości, np. Boleborza - miejsca urodzenia Zenona.
*SYMBOLIKA TYTUŁU
Tytuł powieści, należy traktować w sensie metaforycznym. Ma on swoje szersze i różnorodne znaczenia, zamykając w sobie problematykę moralności, obyczajowości, barier społecznych; teorii filozoficznych oraz psychologicznych.
Tytułowa granica może być rozumiana w sensie metaforycznym na kilka sposobów. Po pierwsze, jest to metafora granicy społecznej, po drugie zaś metafora granicy moralnej.
GRANICA SPOŁECZNA:
Symbolikę społecznej granicy odnajdujemy w kamienicy Kolichowskiej.
Co dla jednych jest podłogą, to dla innych jest sufitem.
W powieści odnaleźć możemy warstwy społeczne, oddzielone właśnie symboliczną granicą. Trzy z nich to arystokracja, bogaci mieszczanie oraz członkowie sfer rządowych. Liczą się dla nich tylko ich własne interesy, są filantropami na pokaz. Kolejną warstwę tworzą mieszanie – a reprezentuje ją na przykład Elżbieta, Zenon i Kolichowska. Stwarzali oni pozory sprawiedliwości, uczciwości, w gruncie rzeczy będąc egoistami oraz karierowiczami. Ostatnią warstwę społeczną tworzy proletariat. Z tej grupy wywodziła się m.in. Justyna i jej matka. To ludzie biedni, głodni, chorzy, uzależnieni od innych, wyższych warstw.
Poszczególne grupy społeczne dzieli granica niemożliwa do pokonania.
GRANICA MORALNA:
Oznacza ona granicę, którą stopniowo przekracza się w swych działaniach i moralnych wyborach. W przypadku Zenona był to romans z Justyną czy decyzja o konieczności usunięcia ciąży. Zenon stopniowo, każdego dnia, rozszerzał swoją moralną granicę. Jest to granica moralnej odporności i odpowiedzialności.
Granica może być jednak rozumiana także w aspekcie psychologicznym i filozoficznym.
GRANICA PSYCHOLOGICZNA stawia przed nami pytanie o kres możliwości poznania siebie, innych i świata.
GRANICA FILOZFICZNA to pytanie o poznanie rzeczywistości przez człowieka, o odróżnianie tego, co obiektywne od tego, co subiektywne Jest to też granica dzieląca nasze postrzeganie nas samych oraz nasz obraz w oczach innych.
Jest również granicą odporności psychicznej człowieka. Jej przekroczenie oznacza, że człowiek zatraca własną tożsamość i przestaje być sobą.
SZERSZY OPIS :
http://gr.ostatnidzwonek.pl/a-12.html
http://granica.klp.pl/a-8550.html
...............
GRANICA - OPRACOWANIE -
http://granica.klp.pl/ser-84.html
http://gr.ostatnidzwonek.pl/
FERDYDURKE - OPRACOWANIE -
http://ferdydurke.klp.pl/
http://fe.ostatnidzwonek.pl/
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
WIERSZ WOLNY - rodzaj wiersza, w którym podział na wersy i ich długość, są wynikiem jednorazowej, swobodnej decyzji autora. Za jednego z twórców dwudziestowiecznego wiersza wolnego w literaturze polskiej uznaje się Juliana Przybosia.
WIERSZ INTONACYJNO-ZDANIOWY - każdy wers jest osobnym zdaniem lub samodzielną składniowo cząstką zdania. Ukształtował się w średniowieczu.
WIERSZ SYLABICZNY - wiersz mający równą liczbe sylab w wersie. Stosowany przez m.in. przez Jana Kochanowskiego.
WIERSZ SYLABOTONICZNY - równa liczba sylab w wersie, regularny rozkład akcentów w wersie. (A.Asnyk)
WIERSZ WOLNY - typ wiersza o swobodnej budowie rytmicznej, w którym nie obowiązują żadne schematy.