ta powoduje systematyczny wzrost frustracji i stresu , co przy braku możliwości uwolnienia się od nich prowadzi do zachowań irracjonalnych i patologicznych. Kumulowanie frustracji i stresu powoduje tendencje do zachowań agresywnych, które skazany wyładowuje na sprzętach /wyposażeniu/ wspótosadzonych i personelu ZK. Powoduje to, że błahe z pozoru zdarzenie może stać się przyczyną tragedii i buntu, bójki czy pobicia — choć sprawca tych czynów /gdyby nie stres i frustracja związane z pobytem w ZK/ nigdy w innych okolicznościach nie popełniłby ich. Lekceważenie czynników kryminogennych jak wyżej powoduje, że bez żadnych zewnętrznych oznak czy sygnałów , osadzenie zazwyczaj spokojni dopuszczają się przestępstw, wykroczeń przeciwko przepisom regulującym tryb wykonywania pozbawienia wolności np. czyny samobójcze, agresja, autoagresja itp.

57. Jakie zachowania przestępcze i negatywne mogą podejmować osadzeni pod wpływem stresu i frustracji ?

samobójstwa

samoagresja

agresja werbalna

bójki, pobicia

znęcanie się nad współosadzonymi

ucieczki

napaści na funkcjonariuszy

ubliżanie

czynne zbiorowe wystąpienia, nieposłuszeństwo, arogancja.

58. Podaj przykłady sytuacji wpływających na pogłębienie (złagodzenie) frustracji i stresu w tym również ze strony funkcjonariuszy (np. wychowawcy, psychologa, terapeuty)? Sytuacje pogłębiające stres i frustrację:

brak kontaktu z najbliższymi

niezaspokojone oczekiwania/przepustka, nagrody, kary, zatrudnienie-jego brak

brak możliwości pomocy rodzinie

złe rozmieszczenie w celach, oddziałach itp.

Zwiększone rygory kary przy zwiększonej izolacji od świata zewnętrznego

Lekceważenie problemów osadzonego przez personel /wychowawca, psycholog, terapeuta/

Brak docenienia wysiłków osadzonego w procesie resocjalizacji

Przedmiotowe traktowanie osadzonego i jego problemów

Składanie deklaracji i obietnic bez pokrycia

Wypominanie publiczne /w obecności innych/ podstawy skazania

Aroganckie postępowanie z osadzonymi

Utrudnianie kontaktów ze światem zewnętrznym

Dyskryminacja np. przy nagradzaniu, dostępie do atrakcyjnych zajęć, zatrudnienia itp.

59. Przedstaw genezę zjawiska podkultury więziennej oraz wyjaśnij jakie zachowania negatywne i przestępcze mów podejmować osadzeni pod wpływem tego czynnika ? Kara pozbawienia wolności utrudnia, czasami uniemożliwia zaspokajanie niektórych potrzeb człowieka np. kontaktów seksualnych, dostępu do różnych przedmiotów, produktów spożywczych, utrzymywania więzi z różnymi osobami itp.

Fakt izolacji więziennej powoduje powstanie nowych potrzeb człowieka np. zabezpieczenie się przed agresją współosadzonych, uzyskanie atrakcyjnych funkcji, co może stworzyć uprzywilejowane warunki odbywania kary, zdobycie pracy, środków na tzw. wypiskę. Zaspokojenie wszystkich tych potrzeb czasami jest niemożliwe. Administracja narzuca osadzonym przewidziane prawem zasady funkcjonowania. Oficjalny system funkcjonowania ZK jest w sprzeczności do dążenia osadzonych do zaspokajania ich potrzeb. Osadzeni dążą do obejścia oficjalnych przepisów tworząc obok nich tzw. II życie. To wykształca własne zasady postępowania osadzonych, które są sprzeczne z tymi, które prezentuje administracja. Podstawowe przyczyny powstania podkultury i jej charakterem uważa się niefunkcjonalność w więzieniu systemu dyscyplinamo-izolacyjnego w odniesieniu do resocjalizacji, deprywacyjny charakter kary pozbawienia wolności w stosunku do potrzeb osadzonych. Podkultura nie jest zjawiskiem typowym tylko dla więźnia, lecz ma miejsce zawsze tam, gdzie grupy ludzkie podlegają jakimś rygorom np. wojsko, szkoły, zakłady pracy itp. W więzieniu rygory są najbardziej dotkliwe, stąd zjawisko podkultury jest powszechne. Oprócz deprywacji potrzeb na powstanie w więzieniu podkultury

19