Endoprotezoplastyka stawu - rehabilitacja pooperacyjna.

YoungTherapist, Warszawa 2007

Endoprotezoplastka stawu jest to zabieg chirurgiczny polegający na wymianie części lub całości stawu naturalnego na protezę, która umożliwia polepszenie funkcji danego segmentu ciała. Najczęstsze miejsca wszczepiania endoprotez to staw biodrowy, kolanowy, ramienny, nadgarstkowy oraz stawy śródręczno-paliczkowe i międzypaliczkowe ręki.

Najczęstszym powodem, dla którego podejmuje się decyzję o założeniu endoprotezy to: choroba zwyrodnieniowa stawu, reumatoidalne zapalenie stawów, zmiany wrodzone wykluczające inne postępowanie lub bardzo poważne uszkodzenie strukturalne (uraz), które nie podlega innym zabiegom.

Endoprotezoplastyka wiąże się z wymianą części lub całości stawu. Należy pamiętać, że endoproteza nie jest idealnym odwzorowaniem stawu, co powoduje pewne ograniczenia. Tak jak każdy element jakiegoś mechanizmu, endoproteza poddaje się procesowi zużywania, dlatego właśnie tak istotny jest dokładny i szeroki instruktaż pacjenta. Naturalny staw ma możliwości pewnej samonaprawy, natomiast endoproteza nie. Podczas zabiegu - w zależności od jego rodzaju i rozległości - usuwa się powierzchnie stawowe, części kostne, torebkę stawową, więzadła, a więc usuwa się struktury które są unerwione i dzięki którym zdrowy staw jest przez nas kontrolowany. Brak tych struktur powoduje, że dane ogniwo mechaniczne, jakim jest staw staje się mniej odporne na jakiekolwiek bodźce i obciążenia, a także powoduje bardzo duże ograniczenie możliwości kontroli sensomotorycznej owego stawu. Kontrola sensomotoryczna jest to mechanizm, który opiera się na pozyskiwaniu informacji czuciowych (proprioceptywnych) przez układ nerwowy ze struktur takich jak powierzchnie stawowe, więzadła, torebka stawowa, ścięgna, mięśnie oraz powięzi. Jak już wspomniano - część tych struktur podczas operacji zostaje usuniętych i zastąpionych elementami sztucznymi, które nie będą unerwione, a więc nie będą wysyłały tych wszystkich istotnych informacji. Tak, więc staw prócz osłabienia mechanicznego, będzie także osłabiony funkcjonalnie.

Rehabilitacja pooperacyjna polegać będzie przede wszystkim na uzyskaniu jak najlepszej funkcji stawu, a więc: zakresu ruchomości, siły i stabilności.

Uzyskanie odpowiedniego zakresu ruchomości stawu ma na celu ochronę endoprotezy oraz możliwość wykonywania ruchów, które potrzebne są do czynności życiowych pacjenta (chód, pisanie, otwieranie drzwi). Z zakresem ruchomości wiąże się także odzyskanie elastyczności tkanek miękkich, które podczas okresu choroby i po samej operacji są bardzo ograniczone.

Odzyskanie siły jest podstawą do przenoszenia obciążeń. Zbudowanie odpowiedniej siły pozwala pracę nad ustabilizowaniem stawu, czyli zapewnieniem mu mechanizmów kontroli. Stabilność stawu można w prosty sposób podzielić na stabilność bierną i czynną. Stabilizacja bierna polega na ograniczeniach strukturalnych. W przepadku endoprotezy jest to jej kształt, mechanizm działania i prawidłowe jej zamocowanie. Stabilizacja czynna polega głównie na współdziałaniu układu nerwowego i mięśniowego. Wspomniano, że unerwienie stawu jest mocno osłabione, dlatego fizjoterapia skupia się na nauczeniu innych struktur owych zadań. Zjawisko to nazywa się kompensacją sterowaną - czyli zastępowanie utraconej funkcji poprzez inne. Fizjoterapia steruje procesem kompensacji tak, aby zaszła ona jak najkorzystniej i nie powodowała problemów w innych okolicach ciała.

Karol Szapel

YoungTherapist - Fizjoterapia i Terapia Manualna

Gabinet: Kontakt:

Przychodnia Medycyny Rodzinnej kom.: [phone]

ul. Wrocławska 7a Warszawa-Bemowo e-mail: [e-mail]

rejestracja: 022 638 51 10 www.youngtherapist.pl

---