Problem oragnizacji perceptualnej

(to wszystko jest spoko pokazane na slajdach;))

jest taki slajd zatytułowany: GRUPOWANIE PERCEPTUALNE i są tam takie rysuneczki od A do J podpisane po angielsku, no to teraz troszke o nich (tłumaczenie na polski;))

A- nie ma grupowania

B- grupowanie para za parą (przez bliskość)

C- przez podobieństwo koloru

D- podobieństwo wielkości

E- odobieństwo orientacji

F- zasada wspólnego losu

G- zasada symetrii ( grupowane są elem. symetryczne)

H- grupowanie elementów rownoległych

I- zasada ciągłośći

J- zasada zamkniętości (wyróżniają się figury zmknięte)

to do slajdu, gdzie trzeba znależć pieska wśród plamek;)

Grupowanie i pamięć- grupowanie jest zależne od pamięci. Doświadczenie to wyznacza kierunek poszukiwań kształtów.

Prawidła wyróżniania figur:

- figura wydaje się bliżej obserwatora, gdy posiada kontur wyznaczający jej kształt

- kiedy tło otacza figurę

- względna wielkość i orentacja

- za figure postrzegamy elem. równoległe, symetrzyczne oraz wypukłe

- efekt sensowności- figurą jest to, co wydaje się sensowne

- problem otworów- otowry są widoczne, kiedy istnieje region otaczający, który może być spostrzegany jako fragment tła.

Uzupełnianie wzrokowe:

- teorie "znajomego wyglądu"-- częściowo zakryty obiekt uzupełnia sie do najczęściej spotykanego kształtu zgodnego z widoczną częścią danego obiektu

- teorie prostoty- częściowo zakryty obiekt uzupełnia się do najprostszej figury zgodnej z widoczną częścią danego obiektu

- teorie "ekologiczne"- styk konturów jest tzw. połączeniem T, zasłonięta krawędź jakoś łąćzy się z inną zasłoniętą krawędzią

Teoria ekologiczna Kellmana i Shipleya:

- nieciągłość krawędzi jest warunkiem koniecznym ale nie dostatecznym uzpełniania wzrokowego

- uzupełnienie zależy od tego, czy nieciągłości mogą być ze sobą powiązane

- nowa jednostka perceptualna zostanie utworzona, jeśli uzupełniane krawędzie tworzą zamknięty obszar

- jednostkom są przypisywane pozyche w głębi wg dostępnych inf. na temat głębi

Kontury iluzoryczne (typ uzupełniania wzrokowego):

(no tutaj chyba trza się wspomóc slajdami, bo bez tego troszke ciężko załapać;))

chodzi generalnie o dunandy;)

- symetria i równoegłość duand blokują powstawanie konturów iluzorycznych

- kształt iluzoryczny może być nieznany

- może być indukowany przez zakończenie linii; zakończenia te muszą odpowiadać gładkiej figurze zasłaniającej

Anatomia układu wzrokowego wykład 2.

krótkowzroczność- soczewka jest za silnha w stosunku do długości ok, obraz rysowany za siatkówką

dalekowzroczność- obraz za słabo ogniskowany, wypada za okiem; trudne do wykrycia, gdyż soczewkę można samemu pogrubić (wysiłek akomodacyjny)

z wiekiem soczewka sztywniej i powstaje starczowzroczność- złe widzenie z bliska.

astygmatyzm- w jednym kierunku (np. pionowym) soczewka załamuje prawidłowo, w drugim (np. poziomo) załamuje nieprawidłowo, w każdym oku może być inna nieprawidłowość.

o ostrości widzenia decyduje tez tzw. głębia ostrości- im mniejszy otwór w źrenicy, tym wyraźniejszy obraz, czyli obraz jest lepszy przy wyraźnym świetle.

Siatkówka:

-komórki zwojowe- ich aksony tworzą nerw wzrokowy

-komórki 2biegunowe

-receptory- pręciki i czopki

receptory są jakby istawione tyłem do światła.

Obraz rysowany na siatkówce- na plamce żółtej jest on najostrzejszy. Plamka żółta obejmuje bszar 1 stopnia kąta widzenia. Poza tym obszarem wszystko się rozmywa- nasze ostre widzenie jest tylko złudzeniem tworzonym przez ruchy gałek ocznych.

Pręciki- odpowiadają za widzenie nocne, bardzo wrażliwe na światło, prawie w ogóle nie ma ich w obszarze plamki żółtej. Nie potrafią rozróżniać barw, aby podnieść swoją wrażliwość połączone są w grupy.

- w nocy nie widzimy barw

- w nocy widzenie jest rozmyte (pojedyncze receptory nie przekazują inf.)

- z boku lepiej widzimy wnocy (na wprost gorzej)- pręcików na wprost nie ma

Plamka żółta i dołek środkowy- miejsce w którym występuje najwiecej czopków, efektem jest dokładne widzenie.

3 rodzaje czopków:

wrażliwe na kolory: czerwony, zielony, niebieski

Plamka ślepa- miejsce ujścia informacj, 4 razy większa od obszaru ostrego widzenia.

Informacje z lewrj strony siatkowki (prawej strony pola widzenia) biegną do lewego ciałka kolankowatego bocznego i do lewej półkuli. Część informacji zostaje rozdzielona.

Pole recepcyjne- pole siatkówki na które pada światło

Ciała kolankowate boczne:

- szlak wielkokomorkowy

- warstwy drobnokomówrkowe

docierają do nich informacje zobydw oczu

-komórki duże- związane z odbieraniem informacji na temat bodźców szybkozmiennych, nie rozróźniają barw, nie rozpoznają szczegółów

- komórki drobne- powolne w odpowiedzi, reaguja na barwy, przenoszą informacje na temat szczegółów

Kora wzrokowa:

- kom. proste- odpowiadają na obraz umieszczony w polu widzenia (na krawędzi, czyli granice między światłem i cieniem)

- kom. złożone (kompleksowe)- reagują na linie niezależnie od ich położenia w polu, reagują na przemieszczanie się linii w jednym kierunku

- kom. dwuoczne (hiperkompleksowe)- wrażliwe na różnice w obrazach z obu oczu

Milner i Goodeyl- 2 systemy wzrokowe:

- odpowiadający ze percepcję- droga brzuszna do płata skroniowego- rozpoznawanie kształtów

- odpowiadjący za sterowanie wzrokowe, np. kończyn- droga grzbietowa w kierunku płata ciemieniowego czyli kory ruchowej- mówi o miejscu obiektu, dostarcza informacji potrzebnych do sięgnięcia lub wsakazania obiektu.

Widzenie barw.

teoria 3-chromatyczna (Young i Helmholtz)

3 rodzaje czopków o wybiórczej wrażliwości na barwę: niebieską, zieloną, czerwoną.

Jeśli komórka zwojowa jest pobudzana przez czopki wszystkich 3 rodzajów, pełni wtedy rolę detektora światła.

Jesłi jest pobudzana przez czopki 1 lub 2 rodz. wtedy ma miejsce rozróżnianie barw.

reakcje na barwy dopełniające:

- w mechanizmie widzenia uczestniczą tylko małe kom. zwojowe

- ich pola recepcyjne: reakcja ON na oświetlenie części środkowej jedna z barw dopełniających, to reakcja OFF przy oświetleniu cz. obwodowej drugą barwą

- najwięcej jest komórek reagujących na barwy czerwoną i zieloną

pobudzenie występuje w 3 sytuacjach:

- gdy środek pola oświetlony jest czerwona plamką

- gdy całe pole recepcyjne oświetlone jest plamką czerwoną

- gdy środek pola oświetlony plamką białą

gdy całe pole oświetlone jest plamką białą- kom. są niekatywne, gdy zielona- kom. sa zahamowane.

kom. staje się niekatywna gdy jest oświetlona plamką biała ponieważ:

światło białe jest mieszaniną wszystkich barw wchodzących w skład widma słonecznego, pobudza czopki czrewone i zielone zarazem, a pobudzenie przez czopki ze środka pola (czerwone) jest znoszone przez hamujące działanie czopków zielonych.

mieszanie barw:

- addytywne- rzutniki

- substrakcyjne- uzyskujemy światło za pomocą filtrów: jeden przepuszcza fale długie, drugi przepuszcza fale krótkie ( na zasadzie odejmowania)

widzimy światło od 380 do 720 nanometrów

czopki reagują także na jasność i natężenie światła.

Są pewne mieszaniny barw, których nie jesteśmy w stanie odróżnić od siebie, wynika to z tego, że mamy 3 rodzaje czopków.

Anomalie widzenia barwnego:

- trichromaci anomalni- proporcje w dobieraniu 3 barw podstawowych są nieprawidłowe

- dichromaci- każdą barwę mogą złożyć z 2 barw, uszkodzony jest 1 rodzaj czopków.

• protanopia- brakuje czerwonego pigmentu ( nie odróżnianie czerwonego i zielonego)

• dnteranopia- brak pigmentu zielonego (nie odróżnianie czerwoneo i zielonego)

• tritanopia- brak pigmentu niebieskiego (nie odróżnianie niebieskiego i żółtego)

Subiektywne spostrzeganie barw:

- barwa jaskrawa

- barwa nasycona

o kolorze decuduje średnia rozkładu wysyłanych fotownów. Im więcej fotonów wysłanych zostaje, tym jaskrawsze wydaje nam się światło.

Kolor jest tym bardziej nasycony im mniej jest w nim bieli.

barwy pozaspektralne- nie występują w tęczy np. purpury, brązy

doświadczenie Landa:

interesowało fo subiektywne odbieranie barw

Pokazywł bodźce nazywane mondrianowskimi (barwne papierki), prosił o nazywanie koloru przy różnych oświetleniach. Potem oświetlał dany kolor, np. światłem niebieskim i mierzył ile tego światła odbija dany kolor (potem światłem czerwonym i zielonym). Dany kolor umieszczał innej plamie barwnej i nadal oświetlał różnymi kolorami świateł, aby za każdym razem kolor odbijał tyle samo światła, co przy oświetleniu poprzednim. Badanym wydawało sie na koniec, że widzą inny kolor niż na początku.

Szczególna są tutaj same bodźce mondrianowskie. Powodują one, że widzimy barwy takimi, jakie są, a nie jakie odbijają światło.

Obiekt różni się w zależności od tego, jakim światłem oświetlony. Zjawisko stałośi barwy- dzięki naszemu systemowi wzrokowemu barwy widzimy zawze same (system mierzy względną ilość światła czyli kontrast ,pomiędzy danymi obiektami). Tak samo spostrzegamy jasność- w kontekscie otoczenia.

Dzięki zjawisku stałości barwy dichromaci mają tylko nieznaczne problemy w funkcjonowaniu w normalnym świecie.

Kora V4 (płat skroniowy) odpowiada za to zjawisko. Po jej zniszczeniu człowiek przestaje widzieć barwy. Kom. znajdujące sie w tej części kory zachowują się jak w doświadczeniu Landa- różnicują kolory znajdujące się w otoczeniu innych barw)

Widzenie głębi wykład 4

wsazówki jednoonczne w widzeniu głębi

- przesłanianie- zjawisko uzuepłniania wzrokowego

- perspektywa liniowa- linie, które są w rzeczywistości równoległe, na obrazku zbiegają się

- światło, cieniowanie, kształt- one powodują, że raz widzimy cos wypukłym a raz wklęsłym

- cień rzucany na podłoże- cień lokalizuje miejsce przedmiotu w przestrzeni

- ruch obserwatora- np. podczas jazdy samochodem, pociągiem- wrażenie, że przedmioty bliższe poruszają się szybciej

- wysokość nad horyzontem- im obiekt bliżej nas się najduje, tym niżej na horyzoncie go widzimy

- tekstura- zmniejszające się wymiary tych samych obiektów

- względna wielkość- obiekty bardziej oddalone-powstaje ich mniejszy obraz na siatkówce. Aby określić odległość od jakiegoś obiektu, system wzrokowy musi znać wielkość obiektu w rzeczysistości i na siatkówce.

- perspektywa powietrzna- rozmycie szczegółów znajdujących się w dali (zaniebieszczenie obiektów)-> światło różnie się rozprasza, efekt ten zależy od zanieczyszczenia powietrza.

wskazówki dwuoczne w widzeniu głębi

- konwergencja- ma niewielki udział w widzeniu głębi. "Nachylenie" gałek ocznych, aby obraz daleki znajdował się w punkcie najlepszego widzenia na sziatkówce (wykorzystywanie mięśni gałek ocznych)

- paralaksa- daje żywe widzenie głębi. Polega na widzeniu czego innego jednym okiem a czego innego okiem drugim (każde oko widzi nieco inny obraz)

- horopter- punkty korespondujące dla danego miejsca fiksacji

- fuzja (=stereopsja)- obszar fuzji- mimo tego, że odbieramy dwa różne obrazy, to nie dwoją się one. Fuzja to składanie tych obrazów w obraz 3-wymiarowy. Obszar w którym ona występuje jest ograniczony, dlatego czasem obiekty wydają się nam czasem rozdwojone.

Wheatstone pokazał w XIX wieku, że nasz układ wzrokowy potrafi tworzyć głebię z pałskich obarazów- zbudował stereoskop.

Nie wiadomo było jednak, czy do stworzenia głębi układ wzrokowy potrzebuje zarazem wskazówek jedno i dwuocznych. Wyjaśnił to Bela Julesz wymyślając stereogramy. Wyeliminowane zostały w ten sposób wsazówki jednooczne, bez których możliwe okazało się zjawisko stereospji. Wskazówki jednooczne nie są jednak niepotrzebne, wspomagają widzenie głebi.

Problem korespondencji --> labolatoria

maksymalna odległość widzenia głebi to 50 m., dalej wykorzystujemy tylko wskazówki jednooczne i na ich podstawie tworzymy złudzenia.

Prawa stałości i złudzenia

Kąt widzenia zależy od tego, jak daleko obiekt się znajduje.

Zjawisko stałości wielkości- mimo iż wielkość siatkowkowa wraz z odległością maleje to i tak wiemy, że jakieś przedmioty są jednakowej wielkości.

Poczucia stałości wielkości nie mają ludzie niewidomi od urodzenia, którzy nagle odzyskali wzrok.

Im więcej elementow znajduje się w otoczeniu tym łatwiej okreslić wielkość przedmiotu (brany jest pod uwage kąt widzenia).

złudzenie Ponzo - labolatoria

złudzenie Heronga- labolatoria

złudzenie Zollnera- labolatoria

złudzenie Millera- Lyera- labolatoria

Stałość wielkości- teoria Gibsona

System wzrokowy potrafi obliczyć odległość od obiektu i uwzględnić ją w obliczeniach faktycznej wielkości obiektu na podstawie faktury (założeniem dodatkowym jest to, że faktura pokryta jest elementami tej samej wielkości)

ograniczenia teorii:

- obiekty muszą być porównywane na tle tej samej faktury

- elementy tekstury muszą być podobnej wielkości

- obiekty musza leżeć na płaszczyźnie tekstury, w przeciwnym razie zasłaniają mniej lub więcej tekstury w zależności od odległości.

Pokój Amesa

(tego w notatkach nie ma, wiec trza poszukać;P)

złudzenie księżycowe:

gdy księżyc wychodzi zza horyzontu jest potężny, wychodząc na nieboskłon maleje.

Jest to błędne subiektywne spostrzeganie wynikające z praw percepcji. Złudzenie to powstaje, ponieważ wydaje się nam, że niebo nad nami jest spłąszczone (horyzont wydaje się nam dalej niż zenit)

Informacje na temat odległości do obiektu są obliczane na podstawie gradientu faktury. Gdy księżyc znajduje się na horyzoncie fakturą są drzewa, domu itp. Wzenicie faktury nie ma.

W bezksiężycową noc wydaje się, że odległy obiekt na horyzoncie jest dalej niż w zenicie

Kiedy obserwator ogląda "sztuczny księżyc" poprzez przesłonę, która zasłania grunt, złudzenie księżycowe zanika.

Rozwój procesów poznawczych.

Uwagi, pamięć i myślenie

Podstawowe znaczenie dla rozwoju procesów poznawczych dziecka ma uwaga. Dzięki uwadze możliwe jest zarówno uzyskanie potrzebnych informacji, jak i ich przetworzenie oraz zapamiętanie. Dokonuje się to za pośrednictwem;

• ukierunkowanego przeglądu eksponowanych bodźców

• eliminacji bodźców zbędnych

• zahamowania działań impulsywnych

• selekcji i kontroli reakcji właściwych

Do 5 roku życia uwaga dziecka ma charakter mimowolny; dziecko skupia ją na wyrazistych cechach nowego bodźca, oraz na bodźcach atrakcyjnych.

Zmiana w zakresie uwagi pojawia się między 5, a 7 rokiem życia, kiedy uwaga zaczyna być kontrolowana przez wewnętrzne reguły poznawcze, np. strategię selektywnego poszukiwania.

W miarę dojrzewania dzieci stają się coraz bardziej systematyczne, bardziej elastyczne i coraz mniej egocentryczne. Ich uwaga mimowolna staje się coraz bardziej zależna od celu oraz struktury czynności poznawczej.

Dzieci mogą różnić się stopniem koncentracji uwagi i umiejętnością skupiania uwagi dowolnej. Stopień umiejętności dowolnego skupiania uwagi ma bezpośrednie odzwierciedlenie w postępach w nauce. Obserwacja zachowania tych uczniów, którzy maja słabe wyniki pokazuje, że;

• poświęcają oni zadaniu nieodpowiednią ilość czasu

• nie stosują strategii umysłowych

• w zbyt słabym stopniu mobilizują się aby uzyskać powodzenie

W okresie późnego dzieciństwa następuje dalszy rozwój pamięci. Pamięć, do tej pory raczej mechaniczna, zaczyna się przekształcać w pamięć w coraz większym stopniu logiczną.

Powszechne u dzieci w okresie średniego dzieciństwa nastawienie na dosłowne zapamiętanie wyuczonego materiału, zaczyna ulegać zmianom. Dzieci szkolne coraz częściej starają się zapamiętać treść tego czego się uczą.

Wykorzystują przy tym rozmaite strategie pamięciowe.

W miarę upływu lat, a także zależnie od rodzaju materiału, zmienia się repertuar stosowanych przez dzieci strategii pamięciowych. Do momentu rozpoczęcia nauki szkolnej dzieci skłonne są polegać na strategiach niewerbalnych, takich jak wskazywanie palcem.

Między 6-7, a 10 rokiem życia dzieci stosują następujące strategie:

• wyliczanie i powtarzanie, semantyczne organizowanie, tworzenie wskazówek, opracowanie.

Dzieci w 10 roku życia regularnie stosują hierarchiczną kategoryzację, aby skutecznie nauczyć się i później operować bardziej złożonymi wiadomościami.

Pod koniec młodszego wieku szkolnego dzieci przy wyborze strategii pamięciowej kierują się m. in. ilością czasu i wysiłku potrzebnego do nauczenia się danego materiału.

Wraz z wiekiem dzieci wypracowują strategie coraz bardziej złożone i coraz lepiej dostosowane do danego zadania.

Zdolność do stosowania coraz lepszych strategii zapamiętywania wiąże się ze zmianami w zakresie myślenia.

Późne dzieciństwo to okres, w którym zgodnie z poglądem Piageta następuje przejście od stadium myślenia przedoperacyjnego do stadium operacji konkretnych. Np. operacje na pojęciach fizycznych, matematycznych oraz pojęciach społecznych.

Jednym z najważniejszych osiągnięć tego okresu jest pojawienie się myślenia logicznego, pozwalającego na przeprowadzenie wnioskowania o charakterze przyczynowo-skutkowym.

Myślenie przyczynowo-skutkowe możliwe jest dzięki zdolności do decentracji poznawczej (polega ona na umiejętności ujmowania cech rzeczywistości z różnych punktów widzenia), do tworzenia sekwencji (słownych, ruchowych, myślowych).

Późne dzieciństwo to moment rozwoju zdolności do dokonywania różnych klasyfikacji w tym, tworzenie klas kategorii pojęciowych oraz rozwoju pól semantycznych.

W tym okresie stopniowo doskonalą się sprawności związane z używaniem pojęć abstrakcyjnych.

Rozwój rozumowania moralnego.

Wraz z rozwojem poznawczym wzrasta u dziecka zdolność do rozumowania moralnego, tj. analizowania i oceniania zdarzeń i sytuacji w kontekście nakazów oraz norm społecznych.

Model rozwoju moralnego J. Piageta.

J. Piaget (1967) uważa, że dzieci uczęszczające do szkoły w okresie późnego dzieciństwa znajdują się najpierw w tzw. stadium realizmu moralnego (5-t r.ż), a następnie przechodzą przez stadium relatywizmu moralnego, które trwa do około 8-11 r.ż. Realizm moralny w rozumieniu dziecka oznacza, iż reguły społeczne są przez nie traktowane jako realnie istniejące, jak prawa fizyczne nie podlegające dyskusjom, ani zmianom.

Konsekwencją takiego kategorycznego myślenia jest wiara w immanentną sprawiedliwość, tzn. przekonanie, że złamaniu czy naruszeniu reguł zawsze towarzyszy następstwo o charakterze kary. Inną charakterystyczną właściwością tego stadium jest posługiwanie się przez dziecko kryterium odpowiedzialności obiektywnej, (tzn. uzależnienie moralnej oceny od skutków nie zaś intencji.

W stadium moralnego relatywizmu obserwujemy stopniowe traktowanie reguł społecznych jako umów, stworzonych przez ludzi. Stopniowo dzieci dostrzegają, że stosowanie normy może czasem być zależne od sytuacji i dopuszczają np. kłamstwo w szlachetnych celach.

Około 10-11 r. ż. dzieci zaczynają coraz częściej przejawiać tzw. moralność autonomiczną. Ten rodzaj moralności nakazuje postępować zgodnie z przez siebie wyznaczonymi normami, bez względu na okoliczności, ponieważ postępowanie to uważa się za słuszne. Okres ten zwykle nazywa się okresem moralnego pryncypializmu.

Stadia w rozwoju moralnym wg L. Kohlberga.

W modelu rozumowania moralnego L. Kohlberga (1976) dzieci poniżej 9 r. ż. przejawiają moralność przedkonwencjonalną. W tym wieku za słuszne uważa się to zachowanie, które odpowiada własnym potrzebom i interesom jednostki. Jest to stadium II.

Wraz z konsolidowaniem się operacji konkretnych dzieci zaczynają osiągać stadium III na poziomie moralności konwencjonalnej. W stadium tym dziecko potrafi przejąć punkt widzenia członka grupy społecznej, z którą pozostaje ono w bezpośrednich interakcjach.

Niektóre dzieci pod koniec późnego dzieciństwa osiągają w rozumowaniu moralnym stadium IV, w którym dominuje perspektywa „prawa i porządku społecznego” W stadium tym moralność jest rozpatrywana z punktu widzenia społecznego.

Tezy Kohlberga i Piageta odnoszą się przede wszystkim do rozwoju intelektualnych możliwości w zakresie wnioskowania i oceniania moralnego, a nie do rzeczywistych przejawów rozwoju moralnego dzieci.

Ważne jest u dzieci rozwijanie świadomości istnienia i sensu norm moralnych, a także trenowania refleksji nad postępowaniem własnym oraz innych osób w sytuacjach dylematu normatywnego. Ważna jest również stymulacja rozwoju moralnego, szczególnie w przypadkach dysharmonii między rozwojem intelektualnym, a zdolnościami dziecka do wartościowania etycznego.

---