Nauczycielskie Publikacje Edukacyjne http://www.zeszyt.pl

Opublikuj swoje artykuły w ramach naszego archiwum korzystając z elektronicznego systemu rejestracji publikacji. Stała współpraca z NPE procentuje - możesz bezpłatnie korzystać z własnego serwisu internetowego i komercyjnego konta pocztowego. Publikacje w NPE są bezpłatne. Wystawiamy zaświadczenia o publikacji.

**********

mgr Marta Paszkiewicz

Zespół Szkół im. Bohaterów Września 1939 Roku

w Iławie

Książka i czasopismo jako podstawowe źródło informacji

Scenariusz zajęć ze ścieżki „Edukacja czytelnicza i medialna”

Klasa: II liceum i technikum

Czas trwania: 1 jednostka lekcyjna (45 min.)

Zajęcia odbywają się w bibliotece szkolnej.

Temat: Książka i czasopismo jako podstawowe źródło informacji.

Cele:

Poziom wiadomości:

- uczeń zna elementy budowy książki (na przykładzie książki popularnonaukowej),

- uczeń zna rodzaje czasopism, współczesne wydawnictwa i serie wydawnicze,

- uczeń zna wartość książki i czasopisma jako efektów twórczej działalności człowieka,

Poziom umiejętności:

- uczeń potrafi korzystać z książki, jej aparatu naukowego,

- uczeń rozróżnia rodzaje gazet i czasopism,

- uczeń potrafi znaleźć potrzebne informacje w gazecie i czasopiśmie, umie wyszukać stałe działy,

- uczeń sprawnie posługuje się różnymi typami wydawnictw,

Metody: wykład, pokaz, pogadanka

Środki dydaktyczne: plansza ilustrująca podział wydawnictw, plansza „Budowa książki popularnonaukowej”, egzemplarze gazet, czasopism, książek.

Literatura:

1. Andrzejewska Jadwiga: Bibliotekarstwo szkolne: teoria i praktyka. T.2

2. „Encyklopedia wiedzy o książce”

3. „Encyklopedia wiedzy o prasie”

5. Słownik terminów literackich: Pod red. Janusza Sławińskiego

6. Biblioteka w szkole 1992, nr 10, s. 20

Tok lekcji

1. Krótka pogadanka - potrzeba rozróżnienia typów dokumentów współczesnych, ich rola w nauce i życiu.

2. Zapoznanie z różnymi typami wydawnictw:

- zwarte - wydawnictwa ukazujące się jako całość lub wydawane sukcesywnie w kolejnych woluminach, przy przewidzianym z góry zakończeniu. Należą tu książki i broszury (do 64 stron).

- ciągłe - wydawnictwo o nie przewidzianym z góry zakończeniu, ukazujące się w określonych lub nie określonych odstępach czasu, częściami opatrzonymi wspólnym tytułem i zwykle oznaczonymi numerycznie lub chronologicznie (numery, zeszyty, tomy, roczniki). Należą tu:

1. wydawnictwa periodyczne - gazety, czasopisma

2. wydawnictwa seryjne

3. wydawnictwa zbiorowe

WYDAWNICTWA

ZWARTE CIĄGŁE

książki broszury periodyczne zbiorowe

kalendarze seryjne

informatory gazety czasopisma

(wydawane okresowo)

3. Struktura treściowa książki na podstawie książki popularnonaukowej:

1. Przypomnienie wiadomości o budowie książki (oprawa, karta tytułowa, część główna, spis treści),

2. Rozdanie różnych rodzajów książek popularnonaukowych,

3. Analiza zawartości treściowej książki popularnonaukowej,

4. Zapoznanie z planszą „Budowa książki popularnonaukowej”,

Lp.	Część składowa książki popularnonaukowej	Co zawiera	Gdzie się mieści
1.	TYTULATURA	autor tytuł podtytuł wydawnictwo	na początku książki
2.	CZĘŚĆ WPROWADZAJĄCA	wstęp słowo od autora przedmowa	za tytulaturą ( kartą tytułową)
3.	CZĘŚĆ GŁÓWNA	treść książki
4.	APARAT NAUKOWY	spis treści indeksy przypisy słowniczek bibliografia aneks	na końcu książki (przypisy mogą być u dołu strony, spis treści na początku książki)
5.	POZATEKSTOWE ŹRÓDŁA INFORMACJI	ilustracje mapy zdjęcia tablice	w części głównej lub za aparatem naukowym

5. Próba zdefiniowania poszczególnych części składowych książki popularnonaukowej:

• tytulatura - tytuł wraz z dodatkowymi informacjami umożliwiającymi identyfikację książki,

• część wprowadzająca - teksty, które pozwolą na wstępne zapoznanie się z charakterem książki,

• część główna - treść książki, rozdziały,

• aparat naukowy - dodatki, które pomagają szybko dotrzeć do interesujących nas w tej chwili informacji,

• pozatekstowe źródła informacji - elementy ubarwiające, ilustrujące treść pisaną.

4. Podział gazet i czasopism:

1. Rozróżnienie gazety i czasopisma:

• gazeta - wydawnictwo periodyczne ukazujące się zazwyczaj codziennie, czasem nawet dwukrotnie w ciągu dnia, a co najmniej raz w tygodniu, zawierające informacje o wydarzeniach aktualnych, interesujących możliwie najszerszy ogół czytelników,

• czasopismo - wydawnictwo periodyczne ukazujące się nie częściej niż raz w tygodniu,

2. Rodzaje czasopism:

• ze względu na treść:

• popularnonaukowe,

• kulturalno-oświatowe,

• techniczne,

• turystyczne,

• urzędowe,

• satyryczne,

• filmowe,

• ze względu na adresatów:

- dziecięce,

• młodzieżowe,

• dla dorosłych,

• kobiece,

• fachowe,

• ze względu na częstotliwość wydawania:

• tygodnik,

• miesięcznik,

• kwartalnik,

• półrocznik,

• rocznik.

3. Układ treści gazety i czasopisma:

• tytulatura - miejsce na pierwszej stronie, zawiera tytuł, podtytuł, określenie częstotliwości ukazywania się, numer bieżący w danym roku, niekiedy kolejny od pierwszego roku wydania,

• stopka - (metryka) - informacje o składzie, organizacji i adresie redakcji, wydawcy, o nakładzie, warunkach prenumeraty, wyodrębniona graficznie, umieszczona zwykle u dołu ostatniej kolumny.

• stałe działy,

• teksty (gatunki dziennikarskie).

4. Różnice między gazetą a czasopismem:

GAZETA	CZASOPISMO
ukazuje się częściej niż raz w tygodniu zawiera wiadomości ogólne, bieżące, aktualne ze świata, kraju, regionu są lokalne i ogólnopolskie adresat masowy	ukazuje się raz w tygodniu lub rzadziej zawiera treść uniwersalną o ograniczonej aktualności naukowe, popularnonaukowe, literackie, zawodowe, urzędowe adresat określony (dostosowane do potrzeb odbiorcy) spis treści

5. Charakterystyka wybranych serii wydawniczych i publikacji naukowych.

6. Podsumowanie: przypomnienie i zebranie w całość najważniejszych wiadomości z lekcji.

© Marta Paszkiewicz

---