Przylaszczka pospolita Hepatica nobilis Schreb, wiosna(1)

Przylaszczka to niewielka bylina, osiągająca kilkanaście centymetrów wysokości. Trójklapowe, całobrzegie liście o tępych odcinkach tworzą przyziemną rozetkę. Kto raz zobaczył te charakterystyczne liście, już nigdy nie pomyli naszej bohaterki z żadną inną rośliną! Ich kształt przypomina płaty wątroby i im właśnie przylaszczka zawdzięcza swoją łacińską nazwę (hepar - wątroba). W dodatku liście te są zimozielone - i m.in. dlatego przylaszczka jest zalecana do obsadzania półcienistych stanowisk w parkach i ogrodach.

Jednak to, co budzi naszą nadzieję na piękną, ciepła wiosnę, to nieśmiało pojawiające się bardzo niebieskie (zwykle) lub różowe albo białe (sporadycznie) kwiaty. Ich niezróżnicowany okwiat składa się zwykle z 6 listków okwiatu, ale może ich być nawet 10. Cały kwiat osadzony jest na króciutkiej szypułce i podparty trzema przysadkami, stanowiącymi "imitację" kielicha.

Daty i fakty
Przylaszczka kwitnie od marca do maja. I nie jest to przypadek! Wymaga ona bowiem do kwitnienia dużo światła i odpowiedniego nagrzania gleby - takiego, jakie możliwe jest tylko przed pojawieniem się liści na drzewach.

Lubi gleby wapienne. Na takich właśnie glebach występuje na rozległych obszarach europejskiego i północnoamerykańskiego niżu w lasach, zwykle bukowych. Jest gatunkiem charakterystycznym dla lasów z klasy Querco-Fagetea, przy czym przywiązanie do żyznych, wapiennych gleb sprawia, że najłatwiej spotkać ją można na zboczach grądów i buczyn.

W polskiej literaturze botanicznej przylaszczka podawana jest jako częsta na całym niżu. I faktycznie - są miejsca, gdzie występuje licznie. Jednak zwykle trzeba się sporo nachodzić i trzeba znaleźć ładny kawałek starego lasu liściastego, żeby ją spotkać. Przekształcanie siedlisk i coraz rzadsze występowanie przylaszczek, którego powodem bywa także zrywanie kwiatów, spowodowało, że przylaszczka od roku 2004 podlega ścisłej ochronie gatunkowej.