Polskie puszcze, lasy i bory
PUSZCZAN BIAŁA (BISKUPIA)
Puszcza Biała to zwarty kompleks leśny o powierzchni ok. 60.000 ha, gdzie dominują siedliska borów mieszanych z panującą sosną. Miejscami większe powierzchnie zajmują olsy. Niewiele jest tu żyznych lasów liściastych. Obszar ten odznacza się brakiem buka, jodły, jaworu oraz obecnością pojedynczych, naturalnych stanowisk modrzewia i świerka.
W widłach dwóch dużych rzek mazowieckich, Bugu i Narwi, w odległości nieco ponad pięćdziesięciu kilometrów od Warszawy, ogromny kompleks leśny Puszczy Białej o powierzchni ponad 50 tysięcy hektarów. W wieku XI książęta mazowieccy podarowali te lasy biskupom płockim i przez wiele wieków zwano je Puszczą Biskupią.
Usytuowany na wyspie oblanej wodami Narwi niewielki Pułtusk jest stolicą Puszczy. W miasteczku, obfitującym w wartościowe zabytki architektury i sztuki, w którym znajduje się znakomita artystycznie kolegiata, zbudowana przy najdłuższym średniowiecznym rynku w Polsce, w dawnym biskupim zamku obecnie mieści się elegancki hotel „Dom Polonii”,
PUSZCZA ZIELONA (KURPIOWSKA, MYSZYNIECKA)
Dziś puszcza zajmuje obszar 500 km2. Występują tu bory mieszane, sosnowo-świerkowe oraz sosnowe. Domieszkę stanowią dęby, graby, brzozy i osiki. Stosunkowo liczny jest jałowiec pospolity, jarzębina i leszczyna. Na terenach podmokłych dominuje las olszowo-brzozowy.
Kurpiowie Puszczy Zielonej zamieszkują tereny położone między Narwią, a byłą granicą z Prusami Wschodnimi. Wschodnią granicę Kurpiowszczyzny wyznacza rzeka Pisa, zachodnią natomiast rzeka Orzyc. Brak jest zupełnie kopalin i kruszców, poza bursztynem i ubogimi pokładami rudy darniowej.
Do XIV wieku tereny Kurpiowskiej Puszczy Zielonej, podobnie jak cała wschodnia część Mazowsza, należały do najsłabiej zaludnionych ziem ówczesnej Polski. W wyniku kolonizacji zostały zasiedlone przez chłopów książęcych i drobną szlachtę z zachodniego Mazowsza tereny okalające dzisiejszą Puszczę Kurpiowską. W dwa wieki później wychodźcy z tych wsi zaczęli powoli osiadać w puszczy.
Początkowo byli to bartnicy, którzy sezonowo wyruszali do lasu, by pracować przy pszczołach. W wyniku kurczenia się obszaru leśnego, kiedy droga do barci wydłużała się, bartnicy zaczęli na stałe osiadać w swoich dotychczasowych "budach" i "stanach". Obok nich zamieszkali ludzie czerpiący korzyści z gospodarki leśno-wodnej, a więc myśliwi, rudnicy, rybacy, smolarze, dziegciarze, dla których rolnictwo było zajęciem ubocznym
Dziegieć, dawna nazwa smoły, produktu destylacji rozkładowej drewna - głownie brzozowego, ciecz ciemnobrunatna, mieszanina związków fenolowych, węglowodanów i terpenów, stosowana dawniej jako środek leczniczy na schorzenia skóry; W medycynie ludowej używany był jako środek na przeróżne choroby skóry, działał antybakteryjnie i dezynfekująco. Nasycano nim odzież lnianą i wełnianą w obronie przed robactwem, u zwierząt domowych leczono nim dolegliwości racic, kopyt i kości. W postaci gęstszej używany był w połączeniu ze smołą do uszczelniania beczek i innych drewnianych pojemników. Stosowano go jako smar do piast kół, środek impregnujący liny i skóry, klej do mocowania grotów strzał, maź, do której w pastkach (pułapkach) przyklejały się ptaki, a także po prostu jako uniwersalny klej i uszczelniacz. Jako mazidło do smarowania osi kół w wozach dziegieć był niezastąpiony do chwili upowszechnienia się smarów pochodzących z ropy naftowej. Na terenach puszczańskich pędzono dziegieć na dużą skalę. W wyniku destylacji drewna uzyskiwano szeroką gamę różnych produktów. Smoła drzewna, w odróżnieniu od dziegciu, otrzymywana była w wyniku suchej destylacji żywicznej sośniny, z sosnowych korzeni pozyskiwano zaś terpentynę. W kilku krajach Europy południowej i środkowej (Czechy, Słowacja, Słowenia) dziegieć wytwarzany jest nadal jako substancja lecznicza; można ją nabyć po prostu w aptekach.
Już w XIX wieku mieszkańcy Puszczy Zielonej byli określani jako "Kurpiowie". Nazwa ta pochodzi od rodzaju noszonego przez nich obuwia, wyrabianego z łyka lipowego. Była to nazwa obraźliwa nadana im przez sąsiadów i zdecydowanie odrzucana przez zainteresowanych, którzy określali siebie jako "Puszczaków".
Wyjątkowość Kurpiów, którzy swoją świadomością polityczną i zachowaniem bardziej przypominali szlachtę niż chłopów, była tylko jedną z wielu przesłanek wyodrębnienia regionu kurpiowskiego. Podstawową jednak przesłanką było zapóźnienie gospodarcze, a co za tym idzie zachowawczość kultury tradycyjnej.
Szczególny charakter równinnemu kurpiowskiemu krajobrazowi nadają wydmy. Piętrzą się na wąskich pasach ziemi między rzekami: Turoślą, Szkwą, Rozogą, Omulwią i Orzycem. Z kilku istniejących niegdyś jezior pozostało śródleśne Jezioro Gogol w gminie Goworowo i przekształcające się w torfowisko Jezioro Serafin (dawniej zwane Krusko) w gminie Łyse.
Poza rzekami i strumieniami istnieje tu wiele małych zbiorników wód stojących: starorzeczy i bagien, zwanych lokalnie "pulwami", "chruścielami" lub "bielami".
MIODOBRANIE KURPIOWSKIE jest największą imprezą folklorystyczną w północno-wschodniej Polsce. Jest to jedyne spotkanie, które opiera się na występach zespołów regionalnych wywodzących się z rzeczywistego kurpiowskiego folkloru, co jest ewenementem w skali europejskiej..
Odbywa się na leśnej polanie w Zawodziu koło Myszyńca. Na całodzienną imprezę składają się: widowisko obrzędowe "Podbieranie miodu", występy artystyczne zespołów regionalnych, wystawy rękodzieła ludowego, kiermasze sztuki ludowej i sprzętu pszczelarskiego. Hodowcy pszczół oferują świeży miód, a gospodynie wypieki z miodem
W dwóch regionach Polski: w Karpatach Zachodnich i w Kurpiowskiej Puszczy Zielonej palmy miewają długość od dwóch do sześciu metrów. Największe i najstrojniejsze palmy wykonuje się w dwóch parafiach: Łyse i Lipniki.
Skansen Kurpiowski im. Adama Chętnika w Nowogrodzie jest jednym z dwóch najstarszych w naszym kraju muzeów na wolnym powietrzu,
Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie ma charakter parku etnograficznego. Nie odtwarza układów przestrzennych wsi, a tylko prezentuje tradycyjne budownictwo drewniane
PUSZCZA DARŻLUBSKA
położona jest na północ od granic Wejherowa i doliny Redy. Tworzy zwarty kompleks leśny o łącznej powierzchni 15 908 ha, porastający wzgórza lekko falistej moreny dennej Kępy Puckiej.
obecnie Puszcza Darżlubska to w 90% lasy będące częścią nadleśnictwa Wejherowo.
W skład ich drzewostanu wchodzą przede wszystkim: buk, sosna, świerk, dąb i olsza. Obszary moreny dennej porasta żyzna i kwaśna buczyna niżowa oraz grądy, natomiast teren równiny sandrowej pokrywa bór sosnowy. Należy również nadmienić, iż puszcza jest najbardziej wysuniętym na północ tego typu kompleksem leśnym w Europie
W obrębie lasów Puszczy, liczne są także niewielkie malownicze wsie często z cennymi zabytkami architektonicznymi. Jedną z nich jest Darżlubie, która jest też jedną z najstarszych miejscowości w tym regionie. Wieś ta, była przez kilka stuleci posiadłością Cystersów oliwskich. Do zakonu Cystersów należała również wieś Mechowo, w której znaleźć można niewielkie jaskinie pseudokrasowe wytworzone w piaskach wodnolodowcowych zwane „Grotami Mechowskimi”.
PUSZCZA PISKA
Zajmuje ok.70 tys. ha; położona w pobliżu miast: Pisz, Ruciane - Nida, Biała Piska, Orzysz, zachowała wiele ze swej pierwotnej dzikości. Liczne bagna oraz mokradła, zatopione w niej niczym perły jeziora, meandrujące rzeki, różnorodność gatunków roślin i zwierząt tworzą niepowtarzalny urok leśnej krainy.
Na jeziorze Łuknajno znajduje się największe w Europie skupisko łabędzie.
W najbogatszym przyrodniczo fragmencie Puszczy utworzono Mazurski Park Krajobrazowy.
Sosna na terenie Puszczy Piskiej znajduje swoje optimum rozwoju.
W Puszczy znajduje się ośrodek badawczy Polskiej Akademii Nauk w którym hoduje się koniki polskie w warunkach naturalnych.
PUSZCZA ROMINCKA
Pochodzenie nazwy „Puszcza Romincka" nie jest całkowicie wyjaśnione. Jedna z wersji odwołuje się do dawnej nazwy rzeki Błędzianki - ROMINTY. Druga do pogańskiego miejsca kultu - „ROMOWE".
Puszcza jest częścią Pojezierza Litewskiego, jej powierzchnia wynosi 36 tys. ha, podzielona jest granicą polsko - rosyjską. Po stronie rosyjskiej Puszcza zajmuje około 23,5 tys. ha, a po stronie polskiej około 15,5 tys. ha.
To zwarty kompleks leśny o ciekawej i unikalnej faunie i florze, przypominający swym wyglądem tajgę. Taki charakter nadaje Puszczy występujące tu świerczyny oraz bór świerkowo - sosnowy. Niegdyś Puszcza była porośnięta lasem liściastym jednak ciągły wyrąb tych drzew spowodował zmianę charakteru drzewostanu.
Puszcza wytwarza charakterystyczny mikroklimat. To między innymi dzięki jej obecności w Gołdapi i jej okolicach jest najczystsze powietrze w Polsce. W 2001 roku Gołdap uzyskała status uzdrowiska.
Turystyczną atrakcją na obrzeżach puszczy są słynne mosty kolejowe w Stańczykach, nazywane „akweduktami północy"
PUSZCZA BORECKA
Puszcza Borecka jest częścią dawnej Puszczy Galindzkiej (VII w. p.n.e.). Jej nazwa pochodzi od nazwiska braci Borkowskich, którzy w XVI w zalożyli wieś Borki. W końcu wieku XVII uformowane zostały przez osadniczą ludność granice puszczy, które utrzymały się do dzisiejszego dnia.
Powierzchnia wynosi ok. 22 tys. ha. 16 tys. ha to powierzchnia pokryta lasami głównie świerkowymi.
Wizytówką puszczy jest żubr, który żyje tu na wolności w liczbie około 50-60 sztuk. Kilka osobników jest na stałe zamkniętych w specjalnej zagrodzie i można je podziwiać z tarasu widokowego.
PUSZCZA WKSZAŃSKA
Całkowita powierzchnia wynosi około 1550 km2, z czego po stronie polskiej znajduje się tylko 337 km2. Nazwa puszczy wywodzi się od plemienia Wkrzan zamieszkującego kiedyś te tereny.
W drzewostanie puszczy przeważają bory sosnowe i sosnowo-bukowe.
W drzewostanie puszczy przeważają bory sosnowe i sosnowo-bukowe, na siedliskach żyźniejszych buczyny. W wilgotnych obniżeniach olszyny z domieszką brzozy. Na wody powierzchniowe Puszczy Wkrzańskiej składają się niewielkie cieki i zbiorniki wodne. W puszczy znajduje się unikatowy w świecie, wpisany na listę międzynarodowej Konwencji Ramsar, rezerwat ptactwa wodnego i błotnego "Świdwie".
PUSZCZA BUKOWA
Puszcza Bukowa jest zwartym kompleksem leśnym porastającym Wzgórza Bukowe. Rozciąga się na długości około 15 km i szerokości około 6 km. Od zachodu i północy graniczy z dzielnicami Szczecina, zaś od południa i wschodu z rozległymi obszarami Niziny Szczecińskiej.
Niezwykle urozmaicona budowa geologiczna terenu oraz jego ukształtowanie mają decydujący wpływ na sieć wód powierzchniowych. Składają się na nią liczne potoki, jeziora oraz liczne niewielkie oczka wodne i torfowiska śródleśne. Do najbardziej interesujących jezior należą: Glinno i Binowskie.
Głębokość jeziora, powstałego w wyniku zalania wodą wyrobiska kopalni kredy, dochodzi do 16 m. Wspaniała szmaragdowa barwa wody spowodowana jest dużym nasyceniem węglanem wapnia oraz odbiciem światła od kredowego podłoża. Na szczególną uwagę zasługuje również jezioro Szmaragdowe.
W płd-wsch części Puszczy Bukowej, w pobliżu wsi Glinna znajduje się ogród dendrologiczny, zawierający wiele ciekawych okazów z terenu Puszczy i całego świata.
PUSZCZA GOLENIOWSKA
Na wschód od jeziora Dąbie i Zalewu Szczecińskiego rozciąga się Równina Goleniowska. Dominującym podłożem całego rozległego obszaru jest piasek, licznie występują różnorodne wydmy. W lasach przeważają drzewa iglaste, głównie sosna. Sieć rzeczną regionu tworzy głównie Ina.]
PUSZCZA PIASKOWA
Puszcza Piaskowa ciągnąca się na zachód od Chojny aż po Dolinę Odry z wyjątkowym rezerwatem stepowym w Bielinku.
Rezerwat Bielinek - leśno-stepowy o powierzchni 75,5 ha, utworzony w celu zachowania zespołów leśno-stepowych na stromych zboczach doliny Odry.
PUSZCZA ŚWIĘTOKRZYSKA (Jodłowa)
Puszcza Świętokrzyska leży na pograniczu dawnych woj. radomskiego i kieleckiego. W woj. radomskim występuje tylko w okolicach Skarżyska i Szydłowca. W jej drzewostanie przeważają sosny. Rosną tu także jodły, modrzewie oraz drzewa liściaste
PUSZCZA BOLIMOWSKA
Lasy Puszczy Bolimowskiej usytuowane są nieopodal Skierniewic w dolinie Rawki - małej, malowniczo płynącej rzeki, wchodzącej w skład rezerwatu o tej samej nazwie, obejmującego rzeczkę i jej rozgałęzienia, starorzecza oraz kilka jej dopływów.
Nazwę swą puszcza zawdzięcza Bolimowowi - miejscowości położonej na północnym jej skraju. Bolimów to stara osada, posiadająca w średniowieczu prawa miejskie (od 1370 roku). Z Bolimowa wyruszali na łowy do pobliskiej puszczy książęta i królowie polscy.
Około XVI wieku na terenie Puszczy Bolemowskiej, Jaktorowskiej, Wiskitskiej, Korabiowskiej i Miedniewskiej pojawili się budnicy - ludzie wolni, zajmujący się wyrębem i przerobem drzewa. Wyrabiali między innymi węgiel drzewny, potaż, garbniki, smołę i popiół. Mieszkali w prymitywnych półziemiankach zwanych budami.
Widomymi śladami ich pobytu w Puszczy Bolimowskiej są rozległe, śródleśne polany a także zachowane w nazwach wielu pobliskich miejscowości słowo „budy”. Przyczynili się w znacznej mierze do wykarczowania wspomnianych obszarów leśnych.
Arkadia - Do specyficznych a jednocześnie niezwykle cennych założeń parkowych w skali kraju należy park romantyczno-sentymentalny w Arkadii. W parku znajdują się: Świątynia Diany, Domek Gotycki, Jaskinia Sybilli, Dom Murgrabiego z Łukiem Kamiennym, Przybytek Arcykapłana, Akwedukt Rzymski i in.
Najcenniejszym zabytkiem położonym w granicach Bolimowskiego Parku Krajobrazowego jest zespół pałacowo-parkowy w Nieborowie
PUSZCZA NIEPOŁOMICKA
Puszcza Niepołomicka zajmuje teren, położony w widłach Wisły i Raby (od jej strony zachodniej). Składa się z oddzielnych kompleksów, niegdyś stanowiących jedną całość.
Łączna powierzchnia Puszczy Niepołomickiej wynosi około 115 km², w tym blisko 110 km² powierzchni leśnej, co stawia ją na 7 miejscu wśród lasów nizinnych w Polsce.
Jest to jednak zaledwie tylko szczątek pierwotnej Puszczy, która ciągnęła się od okolicy Grzegórzek pod Krakowem, po istniejącą do dziś Puszczę Sandomierską.
Uważa się powszchnie, że określenie "Puszcza Niepołomicka" pochodzi od staropolskiego słowa "niepołomny", które oznaczało coś, co jest trudne do złamania, do zniszczenia.
W Poszynie istnieje izolowany od otoczenia Ośrodek Hodowli Żubrów.
PUSZCZA SOLSKA
Puszcza Solska to duży kompleks leśny rozciągający się mniej więcej wzdłuż południowej granicy Roztocza. Puszcza Solska to najbardziej na wschód wysunięty fragment potężnego pasma leśnego ciągnącego się niemal od Wisły, aż do wschodniej granicy RP.
Na południowej jej krawędzi liczne przełomy rzek Tanew i Sopot zwane szumami, szypotami lub sopotami właśnie. Wschodni fragment Puszczy od 1988 roku jest Parkiem Krajobrazowym Puszczy Solskiej. Dominuje w niej sosna (bory sosnowe) a także występują : buk, brzoza, dąb, klon i osika.
Głównym walorem przyrody ożywionej Parku nie są drzewostany, gdyż dominują tu na ogół dość młode monokultury sosnowe, lecz bardzo liczne śródleśne torfowiska, bagna i bory bagienne ciągnące się wzdłuż całego Parku w jego południowej i zachodniej części.
PUSZCZA KNYSZYŃSKA
W przeszłości stanowiła strefę graniczną pomiędzy Polską a Litwą i dzięki temu oparła się kolonizacji rolniczej, będąc za to wybornym miejscem prowadzenia - czasami bardzo intensywnej - gospodarki leśnej.
Przez kilkaset lat pozyskiwano w Puszczy drewno na cele opałowe, wytapiano smołę, dziegieć i potaż. Wycinano, sławną w świecie, sosnę supraską na maszty okrętów dla wielu Ich Królewskich Mości.
Z drewna puszczańskiego korzystali bednarze, kołodzieje, szkutnicy i zwykli gospodarze wyrabiając łyko na zwykłe łapcie do chodzenia. Jednak pomimo intensywnej gospodarki leśnej zachowały się jeszcze w Puszczy do współczesnych nam czasów fragmenty lasów naturalnych.
Cennym elementem krajobrazu Puszczy są mokradła zajmujące prawie 22% jej powierzchni, występujące na mało zmienionych terenach leśnych i reprezentujące przyrodę w stanie zbliżonym do pierwotnego. Osobliwością Puszczy są liczne (ok. 440) źródliska. Bogata jest także sieć rzek i strumieni.
PUSZCZA NOTECKA
Puszcza Notecka nazywana także Nadnotecką lub Notecko-Warciańską obejmuje zwarty kompleks leśny o powierzchni ok. 130 tys. ha, długości ok. 100 km i szerokości dochodzącej do 20 km. Gleby Puszczy zostały utworzone z piasków polodowcowych, stąd przeważają ubogie siedliska borowe. Skład gatunkowy drzewostanów jest mało zróżnicowany, gdyż przeważa sosna zwyczajna, która zajmuje aż 95% udziału.
Do XIV wieku, pomiędzy Skwierzyną a Pałukami, na powierzchni ponad 500 tys. ha rozciągała się prawie bezludna puszcza z nieprzebytymi bagnami i wydmami.
Dopiero ożywiona działalność, zarówno świeckich jak i duchownych właścicieli spowodowała ożywienie gospodarcze i rozczłonkowanie tego jednolitego kompleksu
leśnego
PUSZCZA KOZINIECKA
Położenie Parku na granicy Mazowsza i Małopolski oraz w widłach pradolin rzek Wisły i Radomki wpłynęło na dużą różnorodność form ukształtowania terenu oraz bogactwo świata roślin i zwierząt. Równinny krajobraz polodowcowy urozmaicają malownicze pradoliny rzek Radomki i Zagożdżonki oraz wzniesienia wydmowe z charakterystycznymi zabagnieniami zwanymi w miejscowej gwarze “ługami”.
PUSZCZA STROMECKA
Kolejna mazowiecka puszcza leży między Wisłą a Pilicą. Obecnie jest ona mocno przekształcona. W XVI wieku dominowały tu gatunki liściaste. Dziś przeważają ubogie sośniny. Warto dodać, że na jej terenie leżą Studzianki, od lat '60 - Pancerne.
PUSZCZA AUGUSTOWSKA
to jedyny tak wielki kompleks leśny Suwalszczyzny, zachowany po dawnych puszczach jaćwieskich. Rozciąga się on od doliny górnej Biebrzy na całą Równinę Augustowską, po południowe krawędzie Pojezierza Wschodniosuwalskiego (Sejneńszczyznę). Łączna powierzchnia Puszczy wynosi około 160 tys. ha, z czego do Polski należy 114,4 tys. ha, a reszta do Litwy i Białorusi.
Tędy prowadzą niemal wszystkie szlaki kajakowe Suwalszczyzny - rzekami Czarną Hańczą, Rospudą, Marychą, Blizną oraz Kanałem Augustowskim. Roślinność Puszczy Augustowskiej, odznacza się dominowaniem mszystych lasów iglastych sosnowo-świerkowych i obecnością dużych powierzchni torfowisk.
PUSZCZA BYDGOSKA
Duży kompleks lasów, przede wszystkim sosnowych, obejmujący tereny pomiędzy Toruniem a Bydgoszczą, na zachód od Wisły. Lasy porastają pofałdowane moreny denne; najwyższym "szczytem" jest Szwedzka Góra - 98m n.p.m. Niestety w ostatnich latach część lasów w okolicy Suchatówki i Cierpic (bliżej Torunia) została zniszczona przez pożar.
Puszczańską rzeczką przepływającą przez osadę Jarki jest Zielona Struga - dopływ Wisły. Do niedawna obfitowała w pstrągi i nadal jest dość czysta. Ulubionym miejscem wypoczynku bydgoszczan jest położony pośród borów Zalew Koronowski, będący także centrum turystyki wodnej.
PUSZCZA DRAWSKA
Puszcza Drawska jest największym zwartym kompleksem leśnym nad Drawą. Ciągnie się po obu stronach rzeki od jeziora Lubie do jej ujścia do Noteci. W ekosystemach leśnych panują siedliska borowe, a w drzewostanach głównym gatunkiem jest sosna. Charakterystyczne dla puszczy są typowe pomorskie buczyny. Zachowały się one dobrze w dolinie Drawy i na zachód od niej.
PUSZCZA LUBUSKA
Puszcza Rzepińska nazywana jest także Puszczą Lubuską lub Borami Lubuskimi. Nazwa puszczy Rzepińskiej utworzona została przez geografów i nie ma uzasadnienia historycznego. Ze względu na to, że ten znaczny kompleks leśny położony jest na Ziemi Lubuskiej, należałoby utrzymać nazwę - Puszcza Lubuska.
Puszcza Lubuska, zajmująca wielki obszar między Odrą, gdzie rzeka ta odchyla się dużym meandrem ku zachodowi, a Wartą i Obrą, usytuowana jest na Pojezierzu Wielkopolskim
Teren Puszczy obfituje w liczne jeziora powstałe w południowo usytuowanych rynnach, przecinających cały obszar. Najpiękniejsza i najbardziej znana jest rynna jezior łagowskich
PUSZCZA KAMPINOWSKA
Jest to obszar kompleksów leśnych, położonych na dnie pradoliny Wisły, ograniczonych korytem Wisły oraz Bzury a od południa wysokim tarasem Równiny Błońskiej. Obecnie kompleksy leśne zajmują powierzchnię około 240 km2. Generalnie krajobraz Puszczy, składa się z wydm, bagien oraz... łosia, który jest niejako oficjalnym znakiem firmowym puszczy.
Puszcza to po prostu setki kilometrów urozmaiconych szlaków turystycznych. Puszcza to stare lasy iglaste, liściaste, mieszane. Puszcza, to ścieżki wąskie i twarde, jak i szersze, bardziej piaszczyste.
Warto wiedzieć, że wydmy Puszczy Kampinoskiej tworzą jeden z najbardziej interesujących kompleksów (wydm śródlądowych) tego typu w Europie. Oprócz łosi są tu także inne zwierzaki : dziki, jelenie, sarny czyli typowa ekipa jak na puszczę przystało, a także: lisy, borsuki, zające, kuny, łasice i ostatnio nawet bobry.
PUSZCZA SANDOMIERSKA
Duży obszar leśny położony na południe od Tarnobrzegu, w widłach Wisły i Sanu - rzek stanowiących korytarze ekologiczne o znaczeniu międzynarodowym. Cenne tereny wodno-błotne, występują tam pomnikowe drzewa, torfowiska, liczne gatunki chronione (m.in. kotewka orzech wodny), zachodzi wilk.
Obszar niezbędny dla odbudowy korytarza ekologicznego łączącego Lasy Janowskie z obszarem Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej (Góry Świętokrzyskie i Puszcza Świętokrzyska).
Obecnie jednak szata roślinna jest tu mocno przekształcona. Dominują antropogenicznego pochodzenia sośniny.
PUSZCZA KAMIENIECKA
Kompleks leśny o pow. Ok. 15 tyś. ha, rozciągający się na obu brzegach Liwca, na pd. Brzegu Bugu, w jego dolinie. Fragmenty wokół Łochowa zwane Lasami Łochowskimi. Na piaszczystych terenach wydmowych bory sosnowe, w znacznej części przebudowane. Na wilgotnych torfowiskach olsy i łęgi, w dolinie Bugu piękne łąki.
BORY TUCHOLSKIE
Bory Tucholskie są jednym z największych kompleksów leśnych w Polsce. Wśród przeważającej w drzewostanie sosny występują dęby, graby, osiki; brzozy, cisy; w bogatym podszyciu - obfitość grzybów i jagód. W Borach Tucholskich zachowały się również fragmenty pierwotnej puszczy,
Przez bory przepływają rzeki Brda i Wda zwana również Czarną wodą. Obie te rzeki biegiem swoim wyżłobiły w glebie malownicze doliny i potworzyły piękne zakola, a znajdujące się w korycie rzek głazy tworzą progi kamienne i kaskady; przepływając przez liczne jeziora łączą je w popularne szlaki kajakowe, zaliczane przez wodniaków do jednych z najpiękniejszych w kraju.
Akwedukt w Fojutowie - Akwedukt ten zaliczyć można niewątpliwie do jednej najciekawszych atrakcji Borów Tucholskich. Swoją ideą nawiązuje do rzymskich akweduktów. Jest jedną z trzech budowli tego typu na Wielkm Kanale Brdy (największy). Jednocześnie to najdłuższa i najmasywniejsza tego typu budowla w Polsce (75 m szerokości). Różnica wysokości pomiędzy lustrami przecinających się rzek wynosi około 9m. Zbudowany w 1848r. łączy Czerską Strugę z kanałem Brdy
Kamienne Kręgi w Odrach - Wewnątrz ogrodzenia pośród rzadkiego sosnowego lasu znajduje się 10 całych i fragmenty kręgów kamiennych, z których najmniejszy ma średnice 15m, a największy 33m. Na obwodnicy kręgów ustawione są kamienie wystające od 20 do 70 cm ponad powierzchnie ziemi. Liczba ich waha się od 16 do 29 sztuk w jednym kręgu. W środku kręgu ustawiony jest jeden, a rzadko dwa kamienie. Prócz kręgów na tereni rezerwatu znajduje się około 30 kurhanów, o średnicy od 8 do 12m.
BORY STOBRAWSKIE
Położone w nizinnej części Opolszczyzny, mają ponad 50 tys. ha. Większą część zajmują lasy (ok. 80% powierzchni). Pozostałe elementy krajobrazu to pola uprawne, łąki w dolinach rzek, wydmy, i torfowiska śródleśne. Obszar jest mało zróżnicowany hipsometrycznie
BORY DOLNOŚLĄSKIE
Bory Dolnośląskie to rozległa piaszczysta równina pomiędzy rzekami: Nysą Łużycką, Kwisą, Bobrem i Szprotawą. Porasta ją największy w Polsce kompleks suchych borów sosnowych, brusznicowych i wrzosowych. Występują tu liczne torfowiska, stawy, bagna i wydmy śródlądowe. Na tym terenie pod Węglińcem znajduje się jedyny w Polsce rezerwat sosny błotnej.
W celu ochrony wrzośca błotnego w Brzeźniku koło Bolesławca także utworzono rezerwat. Wokół Przemkowa ze względu na występującą tam różnorodność walorów przyrodniczych i kulturowych utworzono Przemkowski Park Krajobrazowy. Pomiędzy Kliczkowem a Świętoszowem planowane jest również utworzenie Parku Krajobrazowego Doliny Kwisy.
1
