Wybrane patogeny i grupy patogenów, które zagrażają zdrowiu i życiu człowieka

Organizm człowieka od zarania dziejów jest narażony na liczne patogeny, które zagrażają jego zdrowiu, a w niektórych przypadkach doprowadzają do zmian letalnych. Na przestrzeni lat ludzkość dziesiątkowały tzw. plagi przeszłości, które doprowadzały do wysokiej śmiertelności ludzkości.

Większość chorób bakteryjnych obecnie jest pokonanych dzięki antybiotykoterapii, chociaż problemem XXI wieku jest oporność ludzi na antybiotyki i często niewłaściwe ich stosowanie.

CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH GRUP PATOGENÓW Z UWZGLĘDNIENIEM JEDNOSTEK CHOROBOWYCH

Patogeny - charakterystyka+ cechy szczególne	Jednostki chorobowe
Bakterie - organizmy jednokomórkowe, prokariotyczne- jądro jest zastąpione przez nukleoid. Wyróżniamy trzy podstawowe kształty morfologiczne: Ziarenkowiec - ο Dwoinka - (neissera) Paciorkowiec - Gronkowiec Pakietowiec Pałeczki Laseczki Maczugowce Przecinkowce Śrubowce O budowie spiralnej Krętki blade Istotne znaczenie mają antybiotyki, które pełnią rolę bakteriobójczą i bakteriostatyczną. Zastosowanie ich wymaga wykonania wymazu , wyhodowania bakterii i wykonania antybiogramu, który pozwoli określić oporność bakterii i zastosować odpowiednią antybiotykoterapię. Bakterie mogą pełnić rolę pozytywną i negatywną. Zmiany bakteryjne wymagają wyleczenia, ponieważ grozi to poważnymi następstwami - zapaleniem wsierdzia, zapaleniem nerek, zapaleniem migdałków, zapaleniem stawów	Angina, gronkowcowe zapalenie płuc, paciorkowcowe zapalenie skóry, dżuma, salmonellozy, czerwonka bakteryjna (schigelloza), tyfus plamisty (dur brzuszny),cholera azjatycka, kiła (lues, syfilis), trąd (ch.Hansena), , wrzód weneryczny, rzeżączka, gruźlica, tężec, krztusiec , błonica (dyfteryt), ropowica, wąglik, bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, bakteryjne zapalenie płuc, zgorzel gazowa, sepsa, choroba kociego pazura (ch. odzwierzęca - zoonoza), borelioza (odzwierzęca), szkarlatyna ( płonica)
Chlamydie - są często klasyfikowane przy bakteriach, choć stanowią odrębną grupę patogenów, ponieważ posiadają dwa rodzaje kwasów nukleinowych - DNA i RNA. Mogą być przenoszone przez zwierzęta. Leczenie antybiotykoterapią.	Chlamydiozy - dotyczące różnych układów i narządów np. oddechowego, rozrodczego, płciowego( papuzica - ornitozy)
Wirusy - nie są to komórki. To twory na pograniczu materii ożywionej i nieożywionej. Dualizm wirusów sprowadza się do faktu, że poza organizmem żywiciela nie wykazują żądnych cech życia. Po wniknięciu do organizmu powodują zmiany chorobotwórcze, a nawet letalne. Zdecydowanie mniejsze od bakterii podlegają często bardzo licznym mutacjom, co utrudnia stworzenie swoistego antidotum. Stare wirusy nie podlegały mutacji, dlatego skutecznym sposobem walki były szczepienia ochronne, które powodowały zahamowanie procesów chorobowych → Variola ospa naturalna- ostatni przypadek tej choroby zanotowano w Somalii w 1976 r. WHO wykreśliła ospę z listy chorób w 1980 r. POLIO - ch. Heinego- Medina Współczesne wirusy podlegają licznym mutacjom, co utrudnia stworzenie antidotum. Współczesna medycyna dysponuje lekami wirusostatycznymi, a nie wirusobójczymi. INHIBITORY→ hamują rozwój wirusa. Wiele wirusów pozostaje latami w organizmie w ukryciu i uaktywnia nagle( np. Varicella Zoster - wirus ospy wietrznej i półpasćca. Wirusy czasami mogą przez wiele lat funkcjonować w różnych rejonach świata i określone czynniki klimatyczne bądź środowiskowe uaktywniają je.	AIDS, grypa, przeziębienie, świnka, odra, ospa naturalna, ospa wietrzna, półpasiec, kłykciny kończyste, opryszczka genitalia, wirusowe zapalenie wątroby, wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, różyczka, afty, cytomegalia
Grzyby chorobotwórcze - (dział nauki - mykologia )- choroby grzybicze - mykozy. Leczenie chorób wywołanych grzybami jest długotrwałe i wymaga działania internum i externum. W chorobach grzybiczych częste zmiany nawrotowe.wszystkie grzybice dzielą się na narządowe ( np. penisa, pochwy), czy powierzchniowe (np. skóry, paznokci). Grzyby wymagają odpowiedniej wilgoci, temperatury i najczęściej środowiska zasadowego. Grzybicom sprzyja osłabienie organizmu, awitaminoza, długotrwała antybiotykoterapia. Zakażenie następuje przez kontakt pośredni ( obuwie, czapki ) lub bezpośredni ( pocałunek, kontakt seksualny, picie z jednrj butelki)	Grzybice powodowane przez grzyby z rodzaju CANDIDA. Określone są pojęciem kandydozy → tzw. grzybice biało nalotowe. Grzyby pleśniowe - pleśniówki jamy ustnej, nosowej Grzybice międzypalcowe stóp. Grzybice paznokci, grzybica woszczynowa głowy, grzybica strzygąca skóry owłosionej, grzybica pochwy, penisa, grzybica kropidlakowa Profilaktyka - 3% kwas borny, witamina C
Pasożyty wewnętrzne - klasyfikują się w obrębie płazińców ( tasiemce- uzbrojony u świń, nieuzbrojony u bydła, motylica wątrobowa ) Lek: piperazyna Nicienie (dawn. Obleńce): glista ludzka, włosień spiralny, włosogłówka, owsik ludzki	Tasiemczyca, glistnica, włosogłówczyca, włośnica, owsica
Pasożyty zewnętrzne - bytują na skórze lub włosach ludzkich. Wykształciły w swojej budowie specyficzne cechy: np. brak skrzydeł, pazurki czepne, spłaszczenie ciała, olbrzymia rozrodczość i wytwarzanie różnych substancji zlepiających włosy ( najczęściej substancje chitynowe ). Pchła ludzka, która jest wektorem w przenoszeniu zakażeń ( dżuma ). Kleszcze ( choroby obok) Świerzbowiec ludzki należy do roztoczy. Samica o długości 0,2 - 0,3 mm wnika do warstwy rogowej naskórka powodując intensywny świąd i naruszając warstwy naskórka i skóry właściwej. Objawy świąd, zmiany zapalne, zaczerwienienia	Wszawica głowowa - wesz głowowa wysmukła, bardzo aktywna. Wszawica głowowa dotyczy najczęściej kobiet. Leczeni: ostrzyżenie, różne płyny. Wszawica odzieżowa - wesz odzieżowa bytuje w odzieży, ale żywi się ludzką krwią. Uczestniczy w przenoszeniu patogenów ( tyfus ). Wszawica łonowa - wesz łonowa zdarzaq się częściej u mężczyzn. Bytuje najczęściej w okolicy łonowej, lecz u mężczyzn owłosionych przechodzi kresą białą i spotykana jest w okolicy torsu, a nawet pod pachą. W przypadku wszawicy łonowej - intensywny świąd, na białej bieliźnie szaro-fioletowe plamy.Do zarażenia dochodzi przez kontakt seksualny. W leczeniu wszawicy łonowej - maksymalna depilacja, preparat przeciwświądowy 10% CROTAMITON. Do zarażenia może dochodzić również w sytuacjach pozaseksualnych ; np. na basenie, w hotelu. Choroby odkleszczowe: odkleszczowe zapalenie mózgu, borelioza Świerzb Świerzb norweski- w tej chorobie może bytować na jednym żywicielu nawet 1000 pasożytów. Powoduje zmiany glinkowo-marmurkowe
PRIONY -zakaźne białka doprowadzające do nieodwracalnych zmian gąbczastych Historia chorób prionowych 1732 - pierwszy przypadek u owiec SCRAPIE ( świąd skóry, rozdrażnienie) 1883 - pierwsza wzmianka naukowa o zmianach gąbczastych w mózgach bydła 1920-22 - choroba Creutzfeldta - Jacoba 1957 - choroba CURU - kanibalizm 1986 - dwaj epidemiolodzy Gerald Wells i John Wilesmith odkryli nową I samodzielną jednostkę chorobową BSE (chorobę szalonych krów ) 1988 - rząd brytyjski wprowadził obowiązek zgłoszenia przypadków BSE 1990 - postanowieniem Unii Europejskiej obowiązuje brytyjski zakaz eksportu mózgów + 1993-95 - cztery przypadki CDJ wśród pracowników ferm mlecznych 1995 - pierwszy przypadek oficjalnie uznany Stephen Churchil -, lat 19 ; śmiertelny przypadek choroby BSE ( Bovine Spongiform Encephalopathy ) - zmiany zwyrodnieniowe w mózgowiach bydła. Wszystkie choroby prionowe doprowadzają ostatecznie do śmierci. Przez lata priony były błędnie zaliczane do wirusów. Przede wszystkim nie posiadają kwasów nukleinowych. Na priony nie ma swoistego antidotum Priony są termo stabilne, czyli działanie wysoką temperaturą jest nieskuteczne. Jeden gram tkanki mózgowej może zawierać 1000000 prionów.	Choroby prionowe występujące u ludzi spowodowane są przypuszczalnie przez priony

Edukacja zdrowotna 11.10.2009

---