Reformacja w Niemczech

NIEMCY NA PRZEŁOMIE XV I XVI W

• skupienie wszystkich antagonizmów społecznych i politycznych

• niejednolitość etniczna i narodowościowa

• Złota bulla z 1356

• siedmiu elektorów

• arcybiskup moguncki, koloński, trewirski

• król czeski

• palatyn reński

• książę sasko - wirtemberski

• margrabia brandenburski

• maja prawo majestatu

• całkowite prawa suwerenne w swych księstwach

• dziedziczność godności elektorskich

• tendencje odśrodkowe

• oderwanie się Związku Szwajcarskiego

• partykularyzm

• brak jednolitych władz centralnych

• łącznicy

• osoba cesarza

• wspólny sejm

• sąd Kameralny Rzeszy

• centralny rząd Rzeszy

• Rada Nadworna Rzeszy

• wielkie różnice gospodarcze

• lokalne życie gospodarcze

• zróżnicowanie i antagonizmy w mieszczaństwie

• plebs

• tendencja do zwiększania powinności chłopskich

• rośnie silna opozycja chłopska

• opozycja w miastach

• I - przeciw patrycjatowi

• II - przeciw rozdrobnieniu utrudniającemu handel

• niezadowolone uboższe rycerstwo

• dążenie do umocnienia władzy cesarskiej

• niski poziom moralny i ucisk duchowieństwa

WYSTĄPIENIE LUTRA I JEGO DOKTRYNA

• syn górnika

• wstępuje do zakonu augustynianów

• wybiera się do Rzymu tam widzi zepsucie

• pracuje nad reforma swego zakonu

• doktryna o zbawieniu

• wiara w boga i jego słowa w Ewangelii

• wystąpienie przeciw Rzymowi za odpusty

• 31 10 1517 95 tez (na drzwiach kościoła w Wittenberdze)

• pierwszy krok na drodze walki z kościołem

• polemika z Tetzelem

• L wezwany na sejm do Augsburga

• tam chcą od niego samokrytyki i ukorzenia się

• L mówi o wyższości soboru

• papież nie przeciąga struny bo zależy mu na Fryderyku saskim

• publiczna dyskusja - L - Eck

• zarzuty propagowania myśli Husa

• wyraźny konflikt społeczny

• „Do szlachty chrześcijańskiej narodu niemieckiego o naprawę społeczeństwa chrześcijańskiego

• pozbycie się duchowieństwa wyższego

• uznanie wyższości władzy świeckiej nad duchowna

• nie ma różnicy między stanem duchownym a świeckim

• ewangelia jedynym źródłem wiary

• przekształcenie klasztorów w szkoły myśli chrześcijańskiej

• zniesienie celibatu

• zainteresowanie sprawami parafian

• „O niewoli Babilońskiej”

• przeciw papieżowi i reszcie

• krytyka sakramentów

• chrzest, pokuta i komunia mają jedynie znaczenie

• odmawia znaczenia mszy

• „O wolności chrześcijanina”

• wolny tylko duchem

• musi podporządkować się władzy

• nie może się jej sprzeciwić dopóki nie wejdzie ona w wyraźny konflikt z prawem boskim

POTĘPIENIE LUTRA PRZEZ PAPIEŻA I CESARZA. BULLA EXSURGE DOMINE I EDYKT WORMACKI

• potępiająca bulla Exsurge Domine

• nakaz odwołania poglądów w ciągu 60 dni

• polecenie spalenia pism

• Luter pali bullę

• papież ekskomunikuje go nową Decet Romanym pontificem

• rośnie liczba zwolenników L

• kuria chce od cesarza uwięzienia Lutra

• Luter z żelaznym listem na sejm Rzeszy

• 20 04 opuszcza Wormację z status quo

• elektor saski Fryderyk kazał go „porwać” swoim rycerzom

• 25 05 1521 edykt Karola V

• L heretykiem

• skazany na banicję

• jego dzieła mają być spalone

POCZĄTKI WALK SPOŁECZNO - RELIGIJNYCH W Niemczech. TOMASZ MUNZER I JEGO IDEOLOGIA

• Saksonia

• Karlstad

• rozruchy

• L w tym czasie zasady swego kościoła

• narastająca burza społeczna

• pierwsze rycerstwo - Sickingen

• atak na siedzibę biskupa trewirskiego von Greifenklau

• musi odstąpić

• umiera z ran

• siły chłopskie

• „Chodak”

• sprawiedliwość boża

• oddanie im ziemi kościelnej

• skasowanie dziesięcin

• wojna chłopska

• pierwsza europejska rewolucja burżuazyjna

• Munzer

• komunistyczne

• negacja stosunków społecznych feudalizmu

• mistrzem mu Joachim z Fiore

• przeciwnik wszelkiej hierarchii

• najważniejsze natchnienie zesłane przez ducha

• jedyna forma kultu czytanie pisma

• chrzest w wieku dojrzałym

• anabaptyści

• wspólnota dóbr

• potrzeba gruntownej przebudowy droga rewolucji

• konieczność przemiany w naturze ludzkiej

• podniesienie poziomu umysłowego i moralnego mas

• występuje przeciwko niemu Luter

WOJNA CHŁOPSKA W LATACH 1524 - 1526

• wystąpienie w hrabstwie Stuhlingen

• zwiększanie ciężarów

• poparcie biedoty

• Tyrol Salzburg Styria Katalonia Szwabia Wirtenbergia Palatynat Saksonia

• nie przekracza Łaby

• upada wiele miast

• pierwszy program pod wpływem Munzera Artikelbreif

• dalsze istnienie takie stanu rzeczy niemożliwe

• lud musi całkowicie uwolnić się do ucisku

• obalić dotychczasowy porządek

• 12 artykułów w Memmingen

• pokojowe zamiary chłopów

• wolność słowa bożego

• wolność wyboru proboszczów

• ograniczenia dziesięcin

• powrotu do dawnej wolności

• zniesienia zależności poddańczej

• nowe tereny coraz krwawszej wojny

• kontrakcja obozu feudalnego

• popiera go Luter

• wojska ZW SZWAB pierwsza klęska dla chłopów

• 15 05 1525 Frankenhausen

• klęska mas plebejskich

• zemsta okrutna

OSTATECZNY ROZŁAM RELIGIJNY W Niemczech. NEBEZPIECZEŃSTWO TURECKIE I POKÓJ RELIGIJNY W NORYMBERDZE

• wojna papież - cesarz

• edykt wormacki nie ma szans

• po pokoju na nowym sejmie cesarz żąda braku zmian w sprawach kościelnych

• mniejszość pod elektorem saskim składa uroczysty protest

• protestanci

• rozłam wśród zwolenników reformacji

• Zwingli

• silniejsza pozycja cesarza po zwycięstwie we Włoszech

• tendencje ugodowe w obozie Lutra

• Melanchton

• dekret potwierdzający edykt wormacki

• kompletny rozłam

• wykorzystuje to cesarz i przeprowadza koronację na króla swego brata

• niechętna szlachta ale boją się

• związek obronny protestantów

• groźbie nowej wojny domowej przeszkadza niebezpieczeństwo tureckie

• przerwanie akcji przeciw protestantom

WALKI POLITYCZNO - RELIGIJNE W Niemczech I PORAŻKA KAROLA V

• postępy reformacji uniemożliwiają pokój

• nowy rozejm bo walki o hegemonię

• po pokoju decydująca rozprawa z poparciem papieża i innych książąt

• Związek Szmalkaldzki coraz słabszy

• autorytet Lutra maleje

• 1564 wojna szmalkaldzka

• motywy polityczne

• Jan Frydery do niewoli

• sojusznicy przerażeni mocą cesarza

• zaniepokojenie wśród książąt a propose następcy - syna

• nowa wojna

• Maurycy Saski przymierze z królem FR

• Karol katastrofa

• rozejm

• cesarz przeciwko FR

• w Niemczech walka między książętami

POKÓJ RELIGIJNY AUGSBURSKI. ZNACZENIE REFORMACJI W ROZWOJU KULTURY NIEMIECKIEJ

• 25 09 1555

• prawo wolnego kultu

• dobra kościelne sekularyzowane przed rozejmem passawskim dla protestantów

• czyj kraj tego religia

• reservatum ecclestiasticum

• pierwszy krok do przemian społecznych

• życiodajny zastrzyk dla rozwijającego się życia kulturalnego

• rozwój literatury niemieckiej

• przekład biblii

• rozwój literatury satyrycznej

7