BEZROBOCIE

Są dwa źródła informacji o bezrobociu:

• Rejestracja osób bezrobotnych w urzędach pracy.

• Badanie aktywności ekonomicznej ludności (BAJL) prowadzony przez GUS [co kwartał].

Bezrobotny - osoba nie zatrudniona i nie wykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym lub połowicznym wymiarze czasu pracy. [definicja z ustawy o Promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, 20 kwietnia 2004].

• Osoba nie ucząca się, z wyjątkiem szkół wieczorowych i zaocznych,

• Zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania urzędzie pracy, która ukończyła 18 lat, do 60k/65m [jest w wieku produkcyjnym],

• Nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, nie jest właścicielem gospodarstwa rolnego powyżej 2 ha (właściciel/posiadacz),

• Nie pracuje na rachunek własny,

• Nie pobiera świadczeń społecznych z innych powodów,

Bezrobocie - brak równowagi na rynku pracy między podażą siły roboczej czyli zasobami ludzkimi, a popytem na nią czyli chłonnością zatrudnieniową gospodarki.

Stopa bezrobocia - stosunek liczby zarejestrowanych bezrobotnych do liczby cywilnej ludności aktywnej zawodowo, wyrażony w procentach.

Bezrobocie frakcyjne - związane z niedoskonałym funkcjonowaniem rynku pracy,

Bezrobocie strukturalne - związane ze strukturalnymi rozbieżnościami podaży i popytu na pracę, wiąże się z brakiem mobilności z punktu widzenia takich wymiarów jak przestrzeń, kwalifikacje, zawód, wiek, rasa.

Współczynnik aktywności zawodowej - relacja pomiędzy zasobami siły roboczej, do ogólnej liczby ludności w wieku produkcyjnym.

Mikroekonomiczne skutki bezrobocia - alkoholizm, narkomania,

Makroekonomiczne skutki bezrobocia - straty państwa, utrata przez państwo wpływów z podatków,

Rodzaje bezrobocia:

1. Strukturalne - niedostosowanie kwalifikacji do wymogów rynku pracy z powodu np. zmiany technologii,

2. Frakcyjne - przejściowe zwane naturalnym,

3. Ukryte - tzw. nadzatrudnienie, np. w rolnictwie.

4. Rejestrowane - ujęte w rejestrach urzędów pracy,

5. Sezonowe - związane z sezonowością prac,

6. Zawinione lub niezawinione.

Rodzaje bezrobocia inne:

• Młodzieży,

• Absolwentów,

• Miast,

• Obszarów wiejskich,

• Kobiet / mężczyzn,

• Wg. określonych zawodów

Rodzaje bezrobocia wg czasu:

1. Krótkotrwałe (do 3 miesięcy),

2. Średniotrwałe (ok. 4-6 miesięcy),

3. Długookresowe (ok. 7-12 miesięcy),

4. Długotrwałe lub chroniczne (powyżej 12 miesięcy).

Negatywne skutki bezrobocia:

1. Ekonomiczne,

2. Psychologiczne,

3. Społeczne,

4. Polityczne.

Przyczyny bezrobocia:

• niskie i „wąskie” wykształcenie

• zwolnienie z pracy na skutek redukcji etatów (zwolnienia grupowe)

• niewznowienie umowy o pracę

• handel zagraniczny (kapitał zagraniczny w kraju, import)

• postęp technologiczny i techniczny

Skutki przyczyn bezrobocia:

• pogorszenie się sytuacji materialnej rodziny

• popadnięcie w alkoholizm

• złe warunki mieszkaniowe

• izolacja społeczna

• kłopoty wychowawcze z dziećmi

• poczucie winy

• niski wzory zaspokajania potrzeb kulturalnych (tylko TV)

• negatywny stosunek do nauki

Formy przeciwdziałania bezrobociu:

• inicjowanie i finansowanie szkoleń

• organizowanie dodatkowych miejsc pracy i udzielanie pracownikom pomocy finansowej

• inicjowanie i finansowanie robót publicznych

• udzielanie pożyczek z Funduszu Pracy

• przyznawanie i wypłata zasiłków

• aktywizowanie bezrobotnych w ramach programów specjalnych i zajęć w klubach pracy

• 
  Bezrobocie(brak pracy/utrata pracy)- wymuszony brak aktywności zawodowej człowieka; stan zawodowej bezczynności jednostek zdolnych do pracy, zgłaszających gotowość jej podjęcia, dla których podstawą egzystencji są dochody uzyskane z pracy.

• w ujęciu przedmiotowym-ekonomicznym: -traktowane jako kategoria analityczna rynku pracy i oznacza niezrealizowaną podaż siły roboczej(zasoby ludzkie) a popytem na pracę(chłonność zatrudnieniowa gospodarki) w ujęciu podmiotowym-społecznym:
  -traktowane jako kategoria analizy w kontekście społecznym
  -jako ogólna liczba osób zarejestrowanych w odpowiednich agencjach zatrudnienia(biura pracy), tzw. „bezrobocie rejestrowane” (stosowane w polskim ustawodawstwie)
  -jako oszacowana na podstawie badań sondażowych liczba osób spełniających jednocześnie trzy warunki( osoby te nie pracują, aktywnie poszukują pracy i są gotowe do jej podjęcia), używana przez Międzynarodową Organizację Pracy i ma przedstawiać rzeczywistą skalę zjawiska.3,4
  Wyróżnia się bezrobocie:
  a)przejściowe
  -cykliczne
  -sezonowe
  -krótkookresowe
  -średniookresowe
  b)wykluczające, które może prowadzić do ubóstwa i ocenia się je z punktu 3 czynników:
  -niewystarczające dochody
  -niestabilność warunków życia
  -wykluczenie społeczne
  c)długookresowe
  -chroniczne
  d) frykcyjne
  -z wyboru
  - jawne i ukryte
  e) strukturalne
  -technologiczne
  -klasyczne
  -neoklasyczne3,4,5
  Fazy bezrobocia:
  Faza 1 Antycypacja bezrobocia - pobudzenie, zmiany nastroju, labilność emocjonalna;
  Faza 2 Szok po utracie pracy - poczucie klęski, krzywdy, upokorzenie, lęk przed przyszłością, przygnębienie;
  Faza 3 Wchodzenie w sytuację bezrobocia i optymizm - efekt urlopu, traktowanie sytuacji jako przejściowej, aktywność, wiara w sukces;
  Faza 4 Pesymizm i rezygnacja - negatywne reakcje emocjonalne, problemy zdrowotne i finansowe;
  Faza 5 Fatalizm i apatia, dopasowanie do sytuacji - poczucie beznadziejności, dążenie do izolacji społecznej, redukcja oczekiwań życiowych, zainteresowań.6
  Czynniki wpływające na bezrobocie:
  -nie odpowiednie, niskie lub za wysokie kwalifikacje pracownika do danej pracy
  -zbyt wysokie wymagania pracodawcy
  -praca na czarno
  -osoby które zakończyły edukację, ale nie mają jeszcze doświadczenia zawodowego nie są poszukiwaną grupą zawodową
  -miejsca pracy mogą znajdować się gdzie indziej, niż poszukujący pracy pracownicy
  -niechęć zatrudnienia osoby niepełnosprawnych i po odbytych karach więziennych
  -brak obywatelstwa6
  
  
  2.Skutki bezrobocia:
  a)społeczne
  -niedopasowanie poziomu i charakteru kwalifikacji do potrzeb rynku pracy
  -coraz większa liczba osób pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy
  -pogłębiające się zróżnicowanie przestrzenne lokalnego rynku pracy
  -duży koszt świadczeń na rzecz osób bezrobotnych
  -obniżenie popytu na towary i usługi
  -ograniczony rozwój społeczno-kulturalny
  -komercjalizacja instytucji pozaszkolnych, oraz ograniczenie zajęć pozalekcyjnych nie odpłatnych
  -poczucie zagrożenia utratą pracy przez osoby zatrudnione
  -bierność polityczna osób bezrobotnych
  -rezygnacja z wszelkich form uczestnictwa w kulturze, które wymagają nakładów finansowych
  -wzrost liczby rozwodów, przestępczości, alkoholizmu, itp.
  b)indywidualne
  -pogorszenie standardu życia-ubóstwo
  -poczucie obniżenia, niepewności statusu społecznego
  -izolacja społeczna
  -niepewność co do spełnienia aspiracji edukacyjnych
  -problemy z zagospodarowaniem czasu wolnego
  -konflikty i napięcia w rodzinie
  -wzrost kar cielesnych
  -dyskomfort psychiczny, poczucie bezsilności, beznadziejność
  -obniżenie samooceny
  -przekonanie o utracie szansy do rozwoju własnych możliwości
  -ograniczenie lub zniechęcenie uczestnictwem w życiu politycznym, społecznym, kulturalnym
  *u mężczyzn bezrobotnych obserwuję się poczucie niezadowolenia i niechęć z pełnienia funkcji żywiciela i opiekuna rodziny
  *u kobiet bezrobotnych natomiast następuje wzrost zainteresowania i profesjonalizacja wykonywania prac domowych3,4
  
  3.Pojęcie społecznego wykluczenia pojawiło się w „zastępstwie” pojęcia ubóstwa z początkiem lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Wykluczenie społeczne to brak uczestnictwa jednostek i grup społecznych w tych sferach życia, w których uzasadnione jest i oczekiwane, by jednostki te i grupy w nich uczestniczyły.1 Wykluczenie społeczne wyraża się w niskim poziomie dobrobytu, użyteczności i szczęścia, w niezdolności do robienia pewnych rzeczy, a szczególnie do znalezienia pracy i zarabiania na życie, a także niezdolności do osiągania minimalnego standardu warunków pracy.2
  
  4. Zdaniem A. Karisto istnieją cztery podstawowe wymiary marginalizacji:
  1. Wyłączenie z aktywności zawodowej - bezrobocie.
  2. Wyłączenie z konsumpcji - niedostatek, ubóstwo.
  3. Wyłączenie ze społeczności „ normalnych”- samotność.
  4. Wyłączenie z mechanizmów wpływu i władzy- marginalizacja kulturowa i polityczna.1
  
  5.Formy przeciwdziałania bezrobociu:
  a)aktywne
  -inicjowanie i finansowanie szkoleń podwyższających lub zmieniających kwalifikacje zawodowe
  -zatrudnienie
  -tworzenie miejsc pracy dla absolwentów odpowiadającym ich kwalifikacją
  -aktywizowanie zawodowe tzw. inicjowanie i prowadzenie programów specjalnych dla bezrobotnych na lokalnym rynku pracy
  -udzielanie pożyczek na rzecz podejmowania działalności gospodarczej lub rolniczej na własny rachunek
  b)pasywne
  -wypłacanie zasiłków z funduszy pracy, który pełnią funkcję dochodową i motywacyjną