18.12.07
Etapy rozwoju rozumowania:
- transdukyjne- od szczegółu do szczegółu
- indukcyjne- ogólny wniosek na podstawie szczegółowych twierdzeń
- dedukcyjne- operacje formalne- od ogółu do szczegółu (hipotetyczne- stawianie hipotez nt. tego co mogłoby zdarzyć się w rzeczywistości; o charakterze werbalnym)
Schematy czynnościowe wtórne- bezpośrednie poznawanie rzeczywistości- później- upośrednienie stosunku do rzeczywistości- dzięki obrazom umysłowym (koniec inteligencji sensomotorycznej)
- później pojawiają się schematy oparte na danych percepcyjnych- oglądowe (poglądowość rozczłonowana - 1 za 1)- nadal ważne są dane percepcyjne
- kolejny etap- schematy umysłowe- wolne od danych percepcyjnych- przejście od wyobrażeń do pojęć
Operacje formalne- szczyt oderwania od rzeczywistości- kierowanie się ideami- tworzenie hipotez
- droga po spirali w odrywaniu się od rzeczywistości do rzeczywistości
Uwagi krytyczne do koncepcji Piageta:
- lata 50-60te XX wieku- jedna koncepcja do wyjaśniania rozwoju poznawczego
- lata 70te- rozwój metodologii badań- eksperymenty
- metoda kliniczna trudna do replikacji
- nie przywiązywanie wagi do danych ilościowych
- dzieci osiągają sprawności poznawcze wcześniej niż opisywał Piaget
- operacje formalne pojawiają się później w rozwoju (Piaget 15 r.ż. badanie nawet po 17 r.ż.)
- do okresu ISM- opanowanie stałości obiektu (Bower, 1982; Bailorgeon, de Vos, 1991)
- przewidywania działania (Willats, 1989)
- odroczonego naśladownictwa (Meltzof, More, 1983, 1994) - poprzedza obrazy umysłowe
Bower, 1982- pokazywał małym dzieciom zabawkę i przesuwał ekran przed zabawka- 1 raz zabawka znikała
- badał dane fizjologiczne- zmiany rytmu bicia serca
- dziecko ma opracowaną stałość przedmiotu, posiada obraz, reprezentacje przedmiotu
Bailargeon, de Vos- ekran przed dzieckiem, za nim przedmiot, w ekranie okienko
- zmiana rytmu serca- gdy duży przedmiot niewidoczny w okienku (3 mc)
- są świadome kontynuacji istnienia obiektu mimo, że on znika
Willats, 1989- przedmiot na podstawie - koordynacja przyciągania i chwytania- u Piageta V stadium- dzieci 9 mc- b. złożony eksperyment- przedmiot na serwetce + barierka- dziecko wykonywało serię działań, bez stosowania metody prób i błędów- przewidywały działania
Meltzof, More, 1983, 1994- odroczone naśladownictwo już od urodzenia (Piaget- VI stadium)
- pokazywanie twarzy pokazujących język i poważnych 6 tygodniowym dzieciom- pamięć gestów
Okres wyobrażeń przedoperacyjnych:
- wnioskowanie przechodnie (Bryant, Frabosso, 1971)- A> B, B>C więc A>C
- relacja część- całość (Mc Garrile)- podstawa rozwoju klasyfikacji hierarchicznej
- zasada stałości (Mc Garrile, Donaldson, 1974; Donaldson, 1978)
Bryant, Trabosso- utrwalali w pamięci informacji o poszczególnych danych A>B i B>C i wtedy sprawdzano czy A>C- dzieci rozwiązywały zadanie (a Piaget uważał, ze nie powinny)
Mc Garrile- zadanie z krowami- dzieci nie rozwiązywały
- śpiące krowy i krowy- dzieci 6 letnie radziły sobie z nim
Mc Garrile, Donaldson- dzieci 4-6 lat są zdolne do odkrycia zasady stałości- niepowodzenia- efekt treści zadania
Okres operacji konkretnych:
- zależność od kontekstu (Jahoda, 1983)- zabawa w sklep, lepiej radzą sobie dzieci z Zimbabwe niż brytyjskie
Okres operacji formalnych:
- większa powolność i niesystematyczność w opanowywaniu operacji formalnych (Shayer, 1976, 1978; Mortarano, 1977)
Shayer- 17 r.ż.- nie wszyscy osiągają poziom operacji formalnych
Mortarano- 2 osoby na 20 w wieku 18 lat wykonują wszystkie zadania - zróżnicowanie występuje wśród 165 altków (ok. 99%)
Teorie postpiagetowskie i neopiagetowskie
- postpaigetowskie- poszerzają podział Piageta na etapy rozwojowe o dalsze okresy życia jednostki. Przypisują dużą rolę procesom i operacjom symbolicznym różnego typu w rozwoju psychicznym jednostki a pośrednio także czynnikom społeczno-kulturowym
Pascal- Leone:
- stadia rozwoju po adolescencji- późne stadium formalne 17-25 lat
- przeddialektyczne 23-35 lat
- operacji dialektycznych 35-55
- operacji transcendentalnych- 55-75 lat
H.L. Comons i F.A. Richards- 7 stadiów
- operacje pierwotne, konkretne, abstrakcyjne, formalne, systematyczne, metasystematyczne, miedzyparadygmatyczne
Teorie neopiagetowskie:
- wiążą rozwój poznawczy z przetwarzaniem informacji, akcentują ograniczenia w przetwarzaniu informacji i strategie pokonywania tych ograniczeń, zaznaczają rolę wiedzy w rozwoju problemów
- De Ribaupierre, Case, Sigler
R. Sigler- koncepcje zasad poznawania:
- zasada I- przedoperacyjna 5 lat
II przejściowa 9 lat
III konkretno-operacyjna 9 lat
IV formalno-operacyjna - Radko osiągana przez studentów
- sekwencja rozwojowa zasad poznawania jest funkcją doświadczeń gromadzonych w toku rozwoju danego typu zadań
- zaznaczają się różnice indywidualne
- znaczenie ma dostarczanie informacji potrzebnych do rozwiązywania zadań
W toku rozwoju dziecko przechodzi od etapu nowicjatu do ekspertywności
Brak doświadczeń w jakimś zakresie stawia także dorosłego na pozycji nowicjusza, dostarczanie informacji przenosi na wyższy poziom rozwoju
Implikacje teorii Piageta dla edukacji, metod uczenia w przedszkolu i szkole:
- dostosowanie się nauczyciela do dziecka
- idea aktywnego uczenia się (w toku działania)
- dziecko musi konstruować wiedzę samodzielnie
- nauczyciel kreuje warunki, które zachęcają dziecko do pytania, eksperymentowania, wymyślania
- dla nauczyciela ważniejsze uzasadnianie rozwiązania a nie samo rozwiązanie
- w kontaktach z dziećmi dziecko uczy się o innych perspektywach ujmowania problemu
Kulturowo- historyczna koncepcja rozwoju L.S. Wygotskeigo (1896-1933)
- urodzony na Białorusi, z rodziny inteligenckiej
- bardzo zdolne dziecko
- studiował prawo i historie
- „Psychologia sztuki”
- gabinet psychologii eksperymentalne
- współpracował z Łurią i Leontiewem