Dominika Urbańska
Technik usług kosmetycznych
I rok, I semestr
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C
KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA
Wirusowe Zapalenie wątroby typu C (hepatitis virialis C, potocznie: żółtaczka typu C, żółtaczka wszczepienna) to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa HCV (hepatitis C). Po raz pierwszy zaczęto traktować je odzdzielnie od zapalenia typu A i B w latach 70-tych, natomiast wyizolowanie i opisanie wirusa miało miejsce pod koniec lat 80-tych ubiegłego wieku. Do tej pory jednak nie wynaleziono szczepionki. Jest to najgroźniejsze ze wszystkich zapaleń wątroby. Oceniono, że u 85 % zainfekowanych wirus HCV na zawsze pozostaje w organiźmie - u 70% jego obecność doprowadza do przewlekłych zapaleń, a następnie raka i zgonu. Pozostałe 15 % w ciągu 20 - 30 lat zapadnie na marskość wątroby, co 5 osoba umrze z powodu raka. U niewielkiego odsetka osób rozwiną się również pozawątrobowe stany chorobowe.
MECHANIZM CHOROBY
Wirus WZW typu C jest zakwalifikowany do flawiwirusów (flavus - żółty, virus - jad), razem z wirusami żółtej febry i gorączki krwotocznej (denga).
Jedynym możliwym środowiskiem rozwoju HCV są komórki wątroby, dlatego po wniknięciu do organizmu wirus stara się jak najszybciej rozpoznać za pomocą specyficznego białka E2, które jest komplementarne w stosunku do receptorów w błonach komórkowych komórek wątroby. W wyniku oddziaływań biochemicznych następuje fuzja wirusa z komórką. Po wniknięciu do wnętrza następuje uwolnienie RNA HCV i powielanie jego materiału genetycznego wskutek potraktowania obcego RNA przez komórkę jak własnego. Podczas tego procesu wirus albo wyłącza prawidłowe procesy w komórce albo prowadzi do tworzenia większej liczby komórek zakażonych. Tworzą się biliony kopii wirusowego RNA, a następnie formowane są kapsydy - otoczki. Tak ukształtowane wirusy mogą atakować pozostałe zdrowe komórki.
DROGI ZAKAŻENIA
przetoczenie krwi
inne kontakty z krwią, w szczególności z niezdezynfekowanymi narzędziami, które służą do zabiegów kosmetycznych, medycznych, fryzjerskich, piercingu (tzw. zabiegi z naruszeniem ciągłości tkanki skóry) oraz poprzez stosowanie narkotyków dożylnych (zainfekowane igły)
kontakty seksualne (jednak z uwagi na małe prawdopodobieństwo zakażenia tą drogą, WZW typu C nie zalicza się do chorób przenoszonych drogą płciową)
transfer wertykalny (pionowy) - zarażenie dziecka przez matkę w czasie ciąży. W chwili obecnej szacuje się, że około 6 % dzieci zostało zarażonych tą drogą. Możliwość zakażenia zależy od wielu czynników, m.in. od tego, czy kobieta jest nosicielką wirusa HIV
czynniki nieznane - u 30 % chorych nie można określić źródła zakażenia
OBJAWY
Najwcześniej objawy WZW typu C występują w czasie 6 - 7 tygodni od zakażenia. Najczęściej jednak diagnozę utrudnia fakt, że u 50% zakażonych nie występują żadne objawy lub mają one charakter ogólny i można je wiązać zarówno z innymi jednostkami chorobowymi, jak i przejściowymi dolegliwościami. Najczęstszymi objawami WZW typu C są:
złe samopoczucie ogólne
ciągłe zmęczenie
osłabienie
utrata wagi
nudności
problemy z koncentracją
retencja płynów i obrzęk twarzy
u kobiet - nieregularne miesiączki, zmniejszenie popędu płciowego
objawy grypowe (bóle mięśni, gorączka, poczucie ogólnego rozbicia)
charakterystyczne zażółcenie skóry i białek oczu - ten objaw pojawia się tylko co u dziesiątego chorego
DIAGNOSTYKA
Istnieją dwa podstawowe, dość tanie testy, które pozwalają na wykrycie obecności antyciał HCV:
ELISA III - badanie podstawowe, które pozwala na wykrycie przeciwciał HcV ok. 2 miesiące po zarażeniu. Ponieważ test ten nie wykrywa bezpośrednio wirusa, nie można wg niego stwierdzić, czy zakażenie ma charakter ostry czy przewlekły, czy też jest to infekcja, która ustąpiła
RIBA - badanie potwierdzające, z użyciem próbki krwi przekazanej do badania testem ELISA III. W przypadku tego testu możliwe są 3 wyniki:
dodatni - potwierdza obecność antyciał HcV, a więc i zarażenie wirusem
ujemny - zakażenia nie ma, pod warunkiem że nie zaszły okoliczności, w których mogło ono wystąpić
nieokreślony - obecnie osoba badana nie jest zakażona lub jest jeszcze za wcześnie na wykrycie przeciwciał, z uwagi na brak wyraźnych oznak produkcji antyciał przez organizm
Oprócz powyższych testów istnieją jeszcze inne dostępne na rynku badania. Są one jednak droższe i w związku z tym mają mniejsze zastosowanie w diagnostyce.
LECZENIE
W leczeniu WZW typu C najczęściej stosuje się interferon. Jest to białko identyczne z tym, które organizm wytwarza w odpowiedzi na kontakt z wirusem HCV. Niestety jedynie u 15 % chorych następuje poprawa i choroba po terapii interferonem nie postępuje dalej. O wiele lepszą, 35 % skuteczność ma zastosowanie interferonu i innego leku - rybawiryny jednocześnie (sama rybawiryna również nie jest skuteczna). Terapia jest bardzo ciężka, ponieważ towarzyszą jej skutki uboczne:
zmęczenie, uczucie znużenia
utrata owłosienia
pogorszenie morfologii krwi
zmienność nastrojów, dezorientacja lub depresja
A w skrajnych przypadkach:
choroby tarczycy
depresja z myślami samobójczymi
drgawki
ostra niewydolność krążenia i/lub nerek
choroby oczu i płuc
utrata słuchu
zakażenia krwi
ZAPOBIEGANIE ZAKAŻENIU WIRUSEM HCV W GABINECIE KOSMETYCZNYM
Najprostszym sposobem zapobiegania zarażeniu HCV jest zachowanie ostrożności i ścisłe przestrzeganie zasad higieny przy zabiegach naruszających ciągłość tkanki. Jest to szczególnie ważne, ponieważ do tej pory nie wynaleziono skutecznej szczepionki przeciwko WZW typu C. Ponad to wirus HCV jest dość odporny na czynniki zewnętrzne. Dlatego dużą wagę powinno się przywiązywać do dezynfekcji powierzchni gabinetu i sterylizacji narzędzi kosmetycznych wielokrotnego użytku, odpowiedniego zabezpieczania odpadów zabrudzonych krwią, stosowania środków ochronnych takich jak rękawiczki jednorazowe, okulary.
Zasadą, którą powinno się kierować przy pracy w gabinecie kosmetycznym jest traktowanie każdego zabiegu jak potencjalnego zagrożenia dla zdrowia kosmetyczki i pacjenta.
Literatura:
„Wirusowe zapalenie wątroby” - A. Berkman, N. Bakalar
„Choroby zakaźne i pasożytnicze” - pod red. Zdzisława Dziubka
2008-11-18
strona 4 z 4