Metodologia badań społecznych.
KONSPEKT PRACY MAGISTERSKIEJ
Temat (tytuł): Rola rodziny w kształtowaniu wzorów spędzania czasu wolnego.
Cele i przedmiot badań (określenie):
Celem badań jest zatem zdiagnozowanie wpływu rodziny na kształtowanie się wzorów racjonalnego wykorzystania czasu wolnego oraz zaprojektowanie rozwiązania optymalizującego proces kultury spędzania tego czasu.
Obecnie zauważa się w naszym społeczeństwie narastającą agresję i przemoc wśród dzieci i młodzieży. Przyczyną takich zachowań może być właśnie wpływ rodziny na wykorzystanie czasu wolnego dzieci. W związku z tym w pracy tej chciałabym ukazać rodzinę jako najistotniejszego stymulatora rozwoju kulturalnego dziecka.
Problemy i hipotezy badawcze (sformułowanie):
Problem główny:
Jaka jest rola rodziny na kształtowanie się wzorów racjonalnego wykorzystania czasu wolnego oraz jakie są inne możliwości, które by ten wpływ maksymalizowały?
Problemy szczegółowe:
P 1: Jaka jest rola rodziców w organizowaniu czasu wolnego?
P 2: Jaki jest wpływ warunków materialnych rodziny na wykorzystanie czasu wolnego?
P 3: W jaki sposób mass-media wpływają na jakość form spędzania czasu wolnego?
Hipotezy:
H 1: Rodzice najczęściej spędzają czas wolny biernie, głównie przed telewizorem, natomiast rzadko chodzą na spacery, a także uprawiają sport.
H 3: Sytuacja materialna rodziny (wielkość mieszkania, odpowiednie go urządzenie oraz wyposażenie w zdobycze współczesnej techniki, a także zarobki rodziców) ma znaczący wpływ na organizację zajęć w czasie wolnym według własnych upodobań.
H 3: Odpowiednie korzystanie ze środków masowego przekazu umożliwia wypełnianie bogatą treścią czasu przeznaczonego na wypoczynek i zaspakajanie zainteresowań dzieci.
Zmienne (określenie zmiennych do przyjętych problemów i hipotez badawczych):
Zmienną niezależną w niniejszej pracy jest rola rodziny w kształtowaniu wzorów spędzania czasu wolnego.
Zmienne zależne to:
Sytuacja materialna rodziny
Życie kulturalne rodziny
Sposób korzystania ze środków masowego przekazu
Praca pozalekcyjna i pozaszkolna w środowisku lokalnym
Poziom wykształcenia rodziców
Wskaźniki (określenie do przyjętych problemów badawczych). Sformułowanie 3 pytań wskaźnikowych kwestionariusza ankiety do przyjętych problemów badawczych.
Wskaźniki w mojej pracy są następujące:
Procent spędzania czasu dzieci z poszczególnymi osobami w rodzinie ( ojciec, matka, oboje rodziców, koledzy, sam, inaczej)
Procent dzieci posiadających własny pokój, miejsce na naukę
Zmiany zaproponowane przez dzieci w szkole i okolicy, które mają na celu poprawę komfortu i przyjemnego spędzania czasu wolnego po lekcjach
Wskaźniki te będą ilościowymi i jakościowymi.
Pytania wskaźnikowe:
Czy masz własny pokój, osobne miejsce na naukę?
Tak/Nie
Z kim najchętniej spędzasz czas wolny?
........... z ojcem
........... z matką
........... z obojgiem rodziców
........... z kolegami
........... sam
.......... inaczej
Co chciałbyś zmienić w swojej szkole i okolicy, aby można było przyjemniej spędzać czas wolny po lekcjach?
Metody, techniki i narzędzia badań. (określenie, przyjęcie).
Aby zebrać informacje dotyczące wpływu rodziny na racjonalne wykorzystanie czasu wolnego przez dzieci zastosowano ankietę. Informacje zdobyte przy zastosowaniu tej metody pozwolą w oparciu o zdobytą wiedzę teoretyczną na zanalizowanie problemu organizacji czasu wolnego wśród uczniów klas początkowych.
Metodę ankietową uznałam za szybki i efektywny sposób gromadzenia danych. Ankietę środowiskową można stosować w tych wszystkich przypadkach, kiedy osoby badane skupione są w jednym miejscu. Wybór metody okazał się więc adekwatny w stosunku do badanej grupy, którą stanowiła grupa osób klas początkowych.
W celu uzyskania optymalnie sprawdzonych informacji, opinii i faktów wykorzystano w pracy techniki badawcze. Są one podrzędne w stosunku do metod i przez nie uwarunkowane. „Przez techniki badawcze należy rozumieć sposoby zbierania materiału, oparte na starannie opracowanych dyrektywach w badaniach różnych nauk społecznych.”
W badaniach posłużyłam się techniką ankiety i obserwacji zewnętrznej.
Ankieta jest techniką gromadzenia informacji polegająca na wypełnieniu, najczęściej samodzielnym przez badanego, specjalnych kwestionariuszy, na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub częściej nie w obecności ankietera. Ankietą posługujemy się w tych badaniach dydaktycznych w tych sytuacjach, kiedy chcemy uzyskać informacje o tym, co dane osoby wiedzą oraz jak oceniają określone zjawiska, procesy i wydarzenia. Ankieta stanowi formę uzyskania pożądanych informacji za pośrednictwem drukowanej listy pytań.
Jedną z zastosowanych metod była też obserwacja zewnętrzna. Obserwowano między innymi przejawianie umiejętności samodzielnego organizowania czasu wolnego swego i kolegów oraz zabawy w czasie przerw i po lekcjach.
Organizacja i teren badań. (krótki opis).
Szkoła Podstawowa nr 5 im. Janusza Kusocińskiego w Nowym Dworze Mazowieckim dysponuje wieloma salami lekcyjnymi, wraz z salą gimnastyczną, biblioteką oraz świetlicą. Obok szkoły jest duże boisko. Warunki materialne szkoły oceniam na dość dobre. Szkoła wyposazona jest przede wszytskim w niezbędne komplety mebli. Dysponuje równiez pracownią komputerową. Kadra nauczycielska jest wykształcona i posiada odpowiednie kwalifikacje do wykonywanego zawodu.
Charakterystyka badanej zbiorowości. (krótki opis).
Badania zostaną przeprowadzone wśród uczniów klas I. Badaniem obejmę 100 uczniów wybranych w sposób losowo-docelowy. Mam nadzieję, że dzięki uprzejmości dyrektora szkoły oraz życzliwości i pomocy nauczycieli uzyskam dane, które posłużą do napisania niniejszej pracy. Badania z dziećmi zostaną przeprowadzone w czasie wolnym od zajęć lekcyjnych.
Przed przystąpieniem do badań respondenci zostaną poinformowani o celu badań i dobrowolnym w nich udziale. Otrzymają także dodatkowe informacje dotyczące wypełnienia ankiety i zapewnienie o anonimowości zabranych danych.
3