Orientacyjne określanie grup granulometrycznych gleb - metoda organoleptyczna

Grupa	Wrażenie przy rozcieraniu	Zachowanie się w stanie
mechaniczna	na dłoni (w stanie świeżym)	suchym	przy uwilgotnianiu	przy wałeczkowaniu
1.Utwory szkieletowe	Utwór gruboziarnisty, cząstki luźne (nie spojone), głównie frakcja kamieni i żwiru.
2. Piaski	Rozcierają się bardzo łatwo, szorstkie w dotyku, wyczu-walny tylko piasek, cząstek drobnych mało lub brak	Nie tworzą trwałych agregatów, cementacja bardzo słaba, bryłki rozsypują się przy dotknięciu.	Nie plastyczne, sypkie, łatwo przesiąka przez nie woda, nasycone wodą tworzą płynną masę.	Nie daje się wałeczkować.
3. Gliny	Rozcierają się dość trudno z wyjątkiem glin lekkich, wy-czuwalna różnoziarnistość, szorstkie w dotyku.	Gliny ciężkie twarde, lżejsze bardziej kruche, przełam szorstki.	Mocno chłoną wodę, słabo pęcznieją, dość zwięzłe i plastyczne, gliny ciężkie lepkie.	Tworzą wałeczki, na ogół niezbyt cienkie, łamią się przy zginaniu.
4. Iły	Trudno rozetrzeć, nie wyczuwa się piasku, tłuste w dotyku, mocno przywierają do ręki, zdecydowana przewaga cząstek b. drobnych.	Zbite, tworzą bardzo twarde grudki (jakby kamyki), dają rysę polerowaną.	Powoli chłoną wodę, bardzo zwięzłe, przywierają mocno do przedmiotów, bardzo plastyczne, pęcznieją.	Łatwo uformować bardzo cienkie wałeczki (nawet do ok. 0,5 mm),, wałeczki nie łamią się przy zginaniu.
5. Pyły	Łatwo się rozcierają, w dotyku sypkie jak sucha mąka, cząstek grubszych nie wyczuwa się.	Na ogół miękkie, kruche i sypkie, łatwo się rozpylają.	Mała zwięzłość i plastycz-ność, w wodzie rozpływają się.	Z trudem dają się wałeczko-wać (nie dotyczy pyłów ilastych), wałki grube, które łatwo się rozpadają przy zginaniu i rozgniataniu.

Orientacyjne określanie podgrup granulometrycznych PIASKÓW- metoda organoleptyczna

PODGRUPA	Obserwacja i wrażenie przy rozcieraniu na dłoni	Zachowanie się w stanie
GRANULOMETRYCZNA	(w stanie świeżym)	suchym	wilgotnym i przy uwilgatnianiu	przy wałeczkowaniu
Piasek luźny pl	Obserwowany i wyczuwal-ny tylko piasek, cząstek drobnych minimalna ilość lub brak	Sypki, szorstki, nie tworzy agregatów, w głębszych warstwach profilu wykazu-je niekiedy niewielką cementację	Bardzo łatwo przesiąka przez niego woda (jak przez sito), nasycony wodą tworzy płynną masę. Nie brudzi ręki, jest nieplastyczny.	Nie daje się wałecz-kować.
Piasek słabo gliniasty ps	Obserwowany i wyczuwal-ny tylko piasek, cząstek drobnych bardzo mało, możemy je jednak dostrzec podczas rozcierania, w porach skórnych	Sypki, szorstki, nie tworzy trwałych agregatów. Nieliczne grudki są tak nietrwałe, że trudno je wziąć w palce	Bardzo łatwo przesiąka przez niego woda (jak przez sito), nasycony wodą tworzy płynną masę. Minimalnie brudzi, jest nieplastyczny.	Nie daje się wałecz-kować.
Piasek gliniasty lekki pgl	Obserwowany i wyczuwal-ny głównie piasek, cząstek drobnych mało, jednak są dobrze widoczne.	Na ogół tworzy pewną ilość mało trwałych agregatów, które rozpadają się przy lekkim naciśnięciu	Woda łatwo przez niego przesiąka. Wyraźnie brudzi, jest nieplastyczny, jakkol-wiek cząstki wykazują pewną tendencję do sklejania się.	Nie daje się wałecz-kować.
Piasek gliniasty mocny pgm	Przewaga piasku, chociaż łatwo stwierdzić znaczny udział cząstek drobniej-szych.	Tworzy znaczną ilość agregatów, które przy naciśnięciu łatwo dają się rozkruszyć.	Woda dość łatwo przez niego przesiąka, chociaż można obserwować wchłanianie jej części przez agregaty. Brudzi, wykazuje nieznaczną plastyczność.	Z trudem daje się wałeczkować. Możliwe do wykonania grube wałeczki (>5mm), które są bardzo kruche.

Orientacyjne określanie podgrup granulometrycznych GLIN i PYŁÓW- metoda organoleptyczna

PODGRUPA	Obserwacja i wrażenie przy rozcieraniu na dłoni	Zachowanie się w stanie
GRANULOMETRYCZNA	(w stanie świeżym)	suchym	wilgotnym i przy uwilgatnianiu	przy wałeczkowaniu
Glina lekka gl	Utwór różnoziarnisty, o dużym udziale cząstek piaszczystych - wyczuwalna znaczna szorstkość. Rozciera się dość łatwo.	Tworzy trwałe agregaty, które jednak dość łatwo dają się rozkruszyć. Przełam szorstki.	Dość dobrze chłonie wodę, jej nadmiar bez trudu przesiąka. Brudzi, wyka-zuje niewielką plastycz-ność.	Tworzy grube wałeczki, które kruszą się przy naciśnięciu lub zginaniu.
Glina średnia gs	Utwór różnoziarnisty; cząstki drobniejsze na ogół dominują, chociaż ziarna piasku są widoczne i wyczuwalne. Rozciera się dość trudno.	Tworzy twarde agregaty, które z trudem dają się rozkruszyć w palcach. Przełam szorstki.	Mocno chłonie wodę. Silnie brudzi, wykazuje dobrą plastyczność.	Tworzy wałeczki 2-4 mm, które jednak dość łatwo łamią się przy zginaniu.
Glina ciężka gc	Rozciera się trudno, piasek słabo widoczny, chociaż wyczuwalna jest niewielka szorstkość.	Tworzy twarde agregaty, które nie zawsze można rozkruszyć w palcach. Przełam szorstki.	Wolniej chłonie wodę, za to w dużych ilościach, wykazuje dobrą lub bardzo dobrą plastyczność.	Tworzy cienkie wałecz-ki, które wykazują taże znaczną plastyczność przy zginaniu.
Pył zwykły płz	Łatwo się rozciera, wrażenie suchej mąki. Czastek piaszczystych nie wyczuwa się	Tworzy niezbyt trwałe i kruche agregaty; podczas kruszenia widoczne zjawisko pylenia.	Nasycone wodą rozpły-wają się. Wykazują małą plastyczność.	Z trudem dają się wałeczkować, przy czym wałeczki są grube i kruche.
Pył ilasty płi	Na ogół rozciera się dość łatwo, dając wrażenie mąki (nieco bardziej „śliskiej” niż płz).	Tworzy dość twarde agre-gaty, które jednak można rozkruszyć w palcach (zjawisko pylenia).	Wykazują niewielką lub średnią plastyczność.	Tworzy wałeczki śred-niej grubości (3-5 mm) jednak kruche - łamią się przy zgniataniu i zginaniu.

---