Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna


Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

Zdrowie jako dobro społeczne indywidualne

Definicja negatywna:

Zdrowie = brak choroby

Zdrowie = stan przeciwny chorobie

Choroba = stan upośledzenia i dyskomfortu

Problemy:

- wczesne, bezobjawowe fazy choroby (np. wykryte przypadkowo)

- wyniki graniczne badań

- niewielkie odchylenia od stany normalnego - np. niewielka wada wzroku, nieznaczna nerwica

Historia:

  1. Hipokrates - ojciec medycyny europejskiej

- zdrowie - dobre samopoczucie, choroba - złe samopoczucie, zależą od równowagi miedzy tym, co nas otacza a nami

- zewnętrzna równowaga między człowiekiem a środowiskiem

Uwagi:

- dobre samopoczucie - subiektywizm

- równowaga miedzy człowiekiem a środowiskiem - obiektywność (może być oceniona przez inne osoby)

Kartezjusz - twórca „mechanistycznego widzenia świata i człowieka”

- organizm człowieka to skomplikowana, precyzyjna maszyna biologiczna, Stan choroby to koniecznośc naprawienia uszkodzonej części

- implikacje: szybki rozój nauk ścisłych a w medycynie duży postęp techniczny, wykorzystywanie metod analitycznych

Definicje:

  1. Definicja biologiczno - funkcjonalne:

WHO (1946)

Istotne zdrowia wyrażają dwa b. ogólne pojęcia: dynamiczna równowaga i potencjał zdrowotny

- dynamiczna równowaga dotyczy sfer: fizycznej, psychicznej i społecznej, zaburzenie równowagi jednej z nich będzie rzutować na pozostałe

- warunkiem utrzymania równowagi jest potencjał zdrowotny właściwy zarówno dla samego człowieka jak i jego środowiska

- wartość definicji WHO z punktu widzenia wymogów metodologicznych, jest ograniczona w odniesieniu do pomiarów stanu zdrowia ( jakie kryteria lub wskazówki należało by przyjąć do tego pomiaru)

-

Inne definicje zdrowia:

- zdolnośc do normalnego funkcjonowania organizmu mając na względzie wszystkie jego organy i zdolnośc do adaptacji w zmieniającym się środowisku

- pewien potencjał fizyczny i psychiczny,

Uwagi:

- inne są wymogi wobec normalnego funkcjonowania organizmu w zależności od wieku płci

- inną treść niesie zdolność adaptacji w bogatym państwie a inną w biednym kraju przechodzącym transformacje ustrojową

Istniej wielka złożoność pojęć zdrowia i choroby jako zjawisk biologicznych i społecznych

- są to duże trudności metodologiczne w ścisłym zdefiniowaniu tych pojęć

Wnioski:

- dla wielu przedsięwzięć (np. Programy walki z określoną chorobą) definicja negatywna wydaje się być bardziej odpowiednia

- dla programów z zakresu promocji zdrowia - definicje funkcjonalne są bardziej przydatne

- jeśli się chce zwrócić uwagę polityków na wielowymiarowość uwarunkowań zdrowotnych nic nie zastąpi definicji WHO

Zdrowie społeczeństwa (zbiorowości):

- można badać i oceniać tylko pośrednio, głównie przy wykorzystaniu metod epidemiologicznych

Podstawowe znaczenie przy ocenie zdrowotności społeczeństwa mją mierniki:

- negatywne (np. chorobowość, zachorowalność, średnie trwanie życia itp.)

- pozytywne ( uwzględniające jakość życia)

Współczesne pojęcie systemu ochrony zdrowia jest konsekwencją globalnej koncepcji zdrowia, która została podana w 1974 przez M. Lalonda

Zdrowia def. M. Lalonda

Jest wynikiem działania czynników związanyc z dziedziczeniem genetycznym, środowiskiem , stylem życia i opieką medyczną.

Koncepcja kanadyjska - pola zdrowia Lalonda

Klasyczne uwarunkowania

- styl życia 50%

Środowisko fizyczne 20 %

Czynniki genetyczne 20%

Opieka zdrowotna 10%

Koncepcja Lalonda osądza się na czterech ogólnych płaszczyznach:

Wg amerykańskiego teoretyka G.E.A Devera, nakłady finansowe ponoszone przez państwo i zaangażowanie aktywności społecznej na każdą z wyżej podanych sfer nie są adekwatne na ich rzeczywisty stan zdrowia

Uniwersalna strategia WHO programy Rady Europy i Wspólnoty Europejskiej a także narodowe pogramy zdrowia przesuwają ciężar gatunkowy na działania kształtujące style życia oraz proekologiczne kosztem medycyny naprawczej

W coraz większym stopniu do tych działań angażowane są instytucje z poza systemu opieki zdrowotnej

„zadania promocji zdrowia, wychowania zdrowotnego, edukacji zdrowotne i profilaktyki w rozwiązywaniu bal bl ba bka

Ałma Ata - 1977

Po raz pierwszy pojawiło się oficjalne określenie - promocji zdrowia w dokumencie Zgromadzenia WHO : „ zdrowie dla wszystkich”

Karta Ottawska 1986 r.

I Międzynarodowa Konferencja Promocji Zdrowia - określono pięć celów strategicznych promocji zdrowia:

1. budowanie polityki zdrowia publicznego

2. Tworzenie środowisk wspierających

3. Rozwój umiejętności indywidualnych

4. Wzmacnianie działań społecznych

5. Reorientacja systemu opieki zdrowotnej

Polska 1992r.

Pierwsza Krajowa Konferencja Promocji Zdrowia

Edukacja zdrowotna - to trwały stan uczenia się który umołżiwia ludzom indywidyulane oraz grupie społecznej podejmowanie dobrowolnych decyji z zakresie modyfikowa

Promocj zdrowia jest problemem bardziej złożonym niż edukacja zdrowotna

Edukacja zdrowotna jest pojeciem szerszym od pojęcia wychowanie zdrowotne gdyż dotyczy nie tylko podmiotu

Wychowanie zdrowotne = oświata sanitarna = oświata zdrowotna - wychowanie higieniecnze

Wychowanie zdrowotne, to :

- całościowe dojrzała postawa wobec zdrowia

-kultura życia codziennego

Szczeble wychowania zdrowonego wg Demela

- małego dziecka ( heteroedukacja) - mycie się mycie rąk owoców

- okresu pokwitania (autoedukacja) - zainteresowanie własnym ciałem, wyglądem, sprawnością wiedzy o własnym org.

- okresu dojrzałego (hetero edukacja odwrócona) wychowanek zaczyna sam wychowywać innych

Wychowanie zdrowotne = uczenie ludzi jak mja modyfikować swoje zachowanie ( w celu wzmocnienia zdrowia)

Edukacja zdrowotna:

= … + (oraz) zmieniać warunki środowiskowe (…)

Promocja zdrowia:

= … + … + połączone z wsparciem: środowiskowym, społecznym, politycznym, ekonomicznym i prawnym …

Profilaktyka:

- Profilaktyka czyli prewencja - to działanie zapobiegawcze, głównie medyczne, skierowanie przeciwko chorobom

- promocja to działanie w kierunku zachowania zdrowia

Różnice pomiędzy prewencją a promocją zdrowia:

- podejście prewencyjne:

- punkt wyjścia Choroba

- cel - uniknięcie choroby

- grupa oddziaływania - grupa szczególnego ryzyka

Podejście promocyjne:

- punkt wyjścia - zdrowia

- cel pomnażanie rezerw i potencjału zdrowia

- Grupa oddziaływania - cała populacja

Prewencja pierwotna I ST - starania zmierzające do zmniejszenia prawdopodobieństwa zachorowalności poprzez przeciwdziałanie szkodliwym warunkom, zanim będą zdolne wywołać chorobę

Prewencja wtórna II ST. Stosowana jest gdy wykryte ostaną wczesne symptomy choroby. Jej celem jest powstrzymanie choroby np. zdrowy styl życia

Prewencja III ST. Ma na celu zapobieganie skutkom choroby oraz przeciwdziałanie jej nawrotom, Ma zminimalizować ewentualne powikłania choroby np. rehabilitacja

Podstawy epidemiologii

Zmieniają się dane w zależności od ilości ludzi chorujących na dane schorzenie.

Problematyka epidemiologii

- określanie źródeł przyczyn i ryzyka wystąpienia choroby

- badanie trendów choroby w populacji

- interpretacja testów diagnostycznych (jakie ma wyniki testów? Czy robił EKG, wyniki krwii)

- określanie konsekwencji choroby i prawdopodobieństwa ich wystąpienia ( konsekwencje choroby jeśli nie zastosujemy leczenia)

- ocena skuteczności leczenia oraz zapobiegania chorobom - ocena efektywności kosztów leczenia w skali populacji (statystyka choroby, ilość dni potrzebna do zdiagnozowania pacjenta, ile kosztowało leczenie)

Wskaźniki stanu zdrowia

- osoby - gdy dotyczą poszczególnych jednostek

- zbiorowe - gdy rozpatrywane są jako zagrożenia dużych populacji

Mierniki zdrowia

Pozytywne

- wskaźniki sprawności i rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży

- przeciętna średnia długość życia

- płodność

- przyrost naturalny

- wydolność wentylacyjna płuc

- wydolność krążenia

- stężenia Hb

Negatywne

- zachorowalność, Chorobowość, Umieralność

- śmiertelność

- PYLL (skala stresu)

- absencja chorobowa w pracy

- współczynnik umieralności niemowląt

- „zgony do uniknięcia”

- współczynnik hospitalizacji

Narażenia

  1. Osobnicze - mierniki ryzyka zachorowalność lub zgonu

- cechy genetyczne, psychologiczne (nawyki, tryb życia, styl życia), oddziaływanie środowiska

2. Zbiorowe mierniki narażenia

- zanieczyszczenia wody, powietrza, żywności

Grupa ryzyka

Współczynnik zapadalności w grupie narażonej

Współczynnik zapadalności w grupie nie narażonej

Populacja narażona

- Częśc populacji generalnej, w której możliwe jest wystąpienia danej choroby

- Powinna zostać określona z uwzględnieniem charakterystyk demograficznych np. wiek płeć miejsce zamieszkania i środowiskowych

- wypadki przy pracy - populacja zatrudnionych

Standaryzacja

- jest niezbędna kiedy porównujemy dwie lub więcej zbiorowości różniące się pod względem rozkładu podstawowych cech wpływający na częstość występowania

Negatywne mierniki zdrowia

- chorobowość - wszystkie istniejące przypadki w istniejącym punkcie czasowym, Jest miara rozpowszechnienia w populacji chorób przewlekłych

- zachorowalność - nowe zachowanie, które wystąpiły w analizowanym przedziale czasu. Jest odzwierciedleniem rozpowszechnienia chorób o krótkim przebiegu, głownie ostre choroby zakaźne

- umieralność - liczba zgonów w określonym czasie

Czynniki kształtujące chorobowość

- ciężkość przebiegu

- czas trwania

- liczba nowych zachorowań

Chorobowość

- długi okres trwania choroby

- wydłużone przeżycie chorych nie leczonych

- zwiększenie liczby nowych przypadków

- imigracja chorych

- emigracja zdrowych

- imigracja osób ryzyka

- polepszenie diagnostyki

- krótki czas trwania choroby

- duża liczba zgonów

- zmniejszona liczba nowych zachorować

- imigracja zdrowych

- emigracja chorych

- dobra skuteczność leczenia

Miary częstości chorób

-Chorobowość

-Zapadalność ( zachorowalność)

Współczynniki

Współczynnik zapadalności

Liczba nowych zachorowań w określonym przedziale czasu

Współczynnik umieralności

Liczba zgonów w określonym przedziale czasu, Średnia liczba osób w populacji w tym czasie

Jest podstawowym wskaźnikiem kierunki polityki zdrowotnej

Obniżenie umieralności :

-zapobieganie chorobom

- leczenie chorób

Współczynniki chorobowości

Liczba osób chorująca na daną chorobę w danym momencie

Liczba osób w populacji objętej ryzykiem w określonym momencie

Współczynnik śmiertelności

Liczba zgonów w określonym przedziale czasu/ liczba zdiagnozowanych przypadków tej choroby w tym samym przedziale czasu

- miara ciężkości choroby

- ocena skuteczności leczenia

- łagodniejszy przebieg choroby

- powstanie odporności na konsekwencje tej choroby

Umieralność niemowląt

Liczba zgonów w ciągu pierwszego roku życia w danym okresie / liczba żywych urodzeń w ciągu tego samego okresu

- wysoki poziom rejestracji

- możliwość wprowadzenia działań profilaktycznych

- możliwość oceny opieki położniczej i pediatrycznej

- możliwość wykrywania rzadkich chorób genetycznych

Zgony

- od liczebności populacji

- od struktury wieku i płci

- od występowania schorzeń i stanów, które są przyczynami zgonów

Rozwój opieki medycznej eliminacja schorzeń powodujących przedwczesne zgony daje w efekcie spadek umieralności a jednocześnie przyspiesza proces starzenia się populacji i może powodową wzrost współczynnika umieralności

Negatywne mierniki zdrowia

- PYLL - potencjalnie utracone lata życia skumulowana liczba lat, które są tracone w populacji poprzez zgon jej członków przed określonym wiekiem życia

- zgony do uniknięcia - są to zgony przedwczesne, które nie miałby miejsca, gdyby Dzięki za wszystko promocji zdrowia edukacji społeczeństwa i działaniom ochrony zdrowia można było zapobiec wystąpienia tej choroby wcześnie ją rozpoznać i skutecznie leczyć

- Absencja chorobowa - zachorowalność połączona z czasową niezdolnością do pracy zawodowej usprawiedliwiona na podstawie orzeczenia lekarskiego

- czynniki ogólnokrajowe

- czynniki organizacyjne zakładu pray

- czynniki osobnicze

Pozytywne mierniki zdrowia

- oczekiwana długość życia - liczba lat jaka może przeżyć now narodzone dzicko przy założeniu, że prawdopodobieństwo zgonu w każdy roku jego życia nie zmieni się i będzie równe temu, jakie określono dla momenty urodzenia

- stan zdrowia ludności

-jakość opieki medycznej

Systemy informacyjne

  1. Systemu informacyjne prowadza kontrolę stau zdrowia

  2. ludności

Rejestr Zgonów

Rejestr Urodzeń

Ogólnopolskie badanie chorobowości szpitalnej ogólnej

Ogólnopolskie badanie chorobowości szpitalnej psychiatrycznej

Badanie zgłaszalności ambulatoryjnej opieki psychiatrycznej

System rejestracji chorób nowotworowych

Rejestr gruźlicy

Rejestr chorób zawodowych

Rejestr chorób wenerycznych

Analizy epidemiologiczne

- Związek przyczynowo - skutkowy

- związek przypadkowy

- Błąd systematyczny

- Występowanie czynniki zakłócającego

Rodzaj badań ep.

- badania obserwacyjne

- badania eksperymentalne

Badania opisowe

- przedstawianie występujących zjawisk lub chorób

- obserwacja dynamiki i rozprzestrzenianie się zmian zdrowotnych w populacji

- wstępna eliminacja możliwych

Badania analityczne

- porównanie dwóch czynników

- ocena wpływu różnych czynników na występowanie i przebieg badanego zjawiska

- brak możliwości określenia kierunku zależności przyczynowo skutkowej



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Promowanie zdrowego stylu zycia poprzez aktywnosc fizyczna, Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
09 zag - wsparcie strukturalne emocjonalne - edukacja zdrowotna, Promocja zdrowia i edukacja zdrowot
impuls promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Profilaktyka, promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Zasady zapobiegania otylosci w roznych okresach zycia, Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Projekt zdrowotny pt alkoholizm wróg czy przyjaciel, zdrowie publiczne, Promocja zdrowia i edukacja
Edukacja i promocja zdrowia, Edukacja zdrowotna
Profilaktyka i promocja zdrowia, Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
PYTANIA PROMOCJA ZDROWIA, Studia, WSIZ, IV semestr, Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Zdrowie publiczne, Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Gerontologia, Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Promocja zdrowia jest pracą człowieka nad rozwijaniem własnego potencjału zdrowia, Promocja zdrowia
Egzamin końcowy-, PYTANIA Z PROMOCJI ZDROWIA I EDUKACJI ZDROWOTNEJ, PYTANIA Z PROMOCJI ZDROWIA I EDU

więcej podobnych podstron