ĆWICZENIE 2- POŁĄCZENIA KOŚCI

Połączenia kości wspólnie z układem szkieletowym tworzą bierny narząd ruchu. Dzielimy je na:

• połączenia ścisłe

• połączenia wolne= stawy

POŁĄCZENIA ŚCISŁE- dzielimy je na:

• więzozrosty- jest połączeniem, w którym materiałem łączącym jest tkanka łączna

• chrząstkozrosty- materiałem łączącym jest chrząstka (np. połączenie trzonów kręgów za pomocą krążka międzykręgowego)

• kościozrosty- powstają na skutek skostnienia więzozrostów i chrząstkozrostów (np. kość krzyżowa, która powstała ze skostnienia krążków międzykręgowych krzyżowych)

Więzozrosty- odróżnia się jego 4 rodzaje:

• szwy- występują pomiędzy kośćmi czaszki

• wklinowanie- mianem tym określa się umocowanie korzeni zębów w zębodołach przez tkankę łączną, zwaną ozębną, czyli okostna zębodołu.

• więzozrost sprężysty- więzadła: łączą kręgi ze sobą w kręgosłupie

• więzozrost włóknisty- błona międzykostna: łączy sąsiadujące kości, np. błona międzykostna przedramienia.

POŁĄCZENIA WOLNE

STAW (Articulatio)- jest ruchomym połączeniem dwu lub większej ilości kości; wyróżniamy w nim stałe i niestałe składniki stawu.

STAŁE:

• powierzchnia stawowa- główka i panewka, pokryte od zewnątrz chrząstką stawową lub szklistą

• jama stawowa- jest włosowatą szczeliną wypełnioną mazią, objętą od zewnątrz torebką stawową

• torebka stawowa- błona łącząca ze sobą końce kości, odgradza staw od otoczenia. Składa się z:

• błony włóknistej- zewnętrznej, utrzymuje końce kości i jest mocna

• błony maziowej- wewnętrznej, jest cienka i wypełnia maź stawową, która wypełnia jamę stawową. Maź zwilża powierzchnie stawowe i w ten sposób zmniejsza tarcie pomiędzy powierzchniami kości.

NIESTAŁE:

• więzadła stawowe- pasma łącznotkankowe, utrzymują kości stawów w prawidłowym położeniu, wzmacniają torebkę stawową

• obrąbki stawowe- pasma chrząstki włóknistej, które przyczepiają się do brzegu panewki i ją pogłębiają

• krążki i łękotki stawowe- są to płytki chrząstki włóknistej, które całkowicie (krążki) lub częściowo (łąkotki) rozdzielają jamę stawową. Występują tam, gdzie powierzchnie stawowe są niedopasowane.

POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA

• więzozrosty

• chrząstkozrosty

• kościozrosty

• stawy

Więzozrosty- tworzą więzadła i wyróżniamy:

• więzadła długie- biegną wzdłuż kręgosłupa

1. więzadło podłużne przednie i tylne

2. więzadło nadkolcowe

• więzadła krótkie- łączą ze sobą jednakowe elementy dwu sąsiadujących ze sobą kręgów i zaliczamy:

1. więzadło międzypoprzeczne- łączy wyrostki poprzeczne

2. więzadło międzykolcowe- łączy wyrostki kolczyste

3. więzadło międzyłukowe- łączy łuki sąsiadujących ze sobą kręgów

Chrząstkozrosty

• utworzone są przez krążki międzykręgowe, które łączą ze sobą trzony sąsiadujących kręgów

• pierwszy krążek znajduje się między 2 a 3 kręgiem szyjnym, a ostatni między kręgiem lędźwiowym a podstawą kości krzyżowej

• krążek międzykręgowy zbudowany jest z:

• pierścienia włóknistego- położony obwodowo

• jądra miażdżystego- półpłynny, położony centralnie

Kościozrosty- są następstwem skostnienia chrząstkozrostów i więzozrostów, np. kość guziczka lub krzyżowa.

Stawy międzykręgowe:

• czyli stawy między wyrostkami stawowymi kręgów, tworzą stykające się ze sobą powierzchnie stawowe wyrostków stawowych.

• w stawach tych łączą się powierzchnie stawowe dolne położone na wyrostkach stawowych kręgów wyżej leżących z powierzchniami stawowymi górnymi kręgów niżej leżących.

KRZYWIZNY KRĘGOSŁUPA:

• lordoza szyjna (3-4 miesiąc życia)

• kyfoza piersiowa ( 3 miesiąc płodu)

• lordoza lędźwiowa (1 rok)

• kyfoza krzyżowa (5 miesiąc płodu)

Patologicznie występuje:

• skolioza

POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA Z CZASZKĄ:

• staw górny głowy= szczytowo- potyliczny /połączenie kręgu szczytowego z kością potyliczną; potakiwanie/

• staw dolny głowy= staw szczytowo- obrotowy /połączenie kręgu szczytowego z kręgiem obrotowym, przeczenie/

POŁĄCZENIA MIĘDZY KOŚĆMI CZASZKI

• połączenia ścisłe

• więzozrosty

1. szwy

2. ciemiączka nieparzyste- przednie i tylne

3. ciemiączka parzyste- przednio- boczne= klinowe i tylno- boczne= sutkowe

4. wklinowanie- zęba w zębodole

• chrząstkozrosty- występują między kośćmi podstawy czaszki

• kościozrosty- skostnienia szwów

• połączenia wolne- staw skroniowo- żuchwowy

KLATKA PIERSIOWA (Thorax)

• staw mostkowo- żebrowy- chrząstki żebrowe łączą się z wcięciami żebrowymi mostka

• staw żebrowo- kręgowy- głowa i guzek żebra łączą się z dołkami żebrowymi trzonu i wyrostkami poprzecznymi kręgów piersiowych

TYPY KLATKI PIERSIOWEJ:

• kurza- mostek wysunięty ku przodowi, stąd zwiększony wymiar przednio- tylny

• lejkowata- dolna część mostka i przyczepiające się do niej chrząstki żebrowe są wpuklone do jamy klatki piersiowej

• asteniczna- wydłużona i spłaszczona z opuszczonymi zebrami; żebra tworzą kąt ostry

• rozedmowa= pykniczna- powiększona i silnie uwypuklona; żebra tworzą kąt rozwarty

• normsteniczna- żebra tworzą kąt prosty

OTWORY KLATKI PIESIOWEJ:

• górny- którego płaszczyzna nachyla się ku przodowi i dołowi; ograniczają go: górny brzeg rękojeści mostka, pierwsze żebra i trzon pierwszego kręgu piersiowego; przechodzi przez niego: tchawica, wielkie naczynia tętnicze i żylne, przewód piersiowy

• dolny- ograniczają go: wyrostek mieczykowaty, chrząstki żeber od 7 do 10, końce żeber jedenastych, brzegi dolne 12 pary żeber i 12 kręg piersiowy; leży tu część żołądka.

STAWY KOŃCZYNY GÓRNEJ I JEJ OBRĘCZY

STAWY OBRĘCZY

• staw mostkowo- obojczykowy- utworzony przez wcięcie obojczykowe mostka i koniec mostkowy obojczyka

• staw barkowo- obojczykowy- utworzony przez wyrostek barkowy łopatki i koniec barkowy obojczyka

W obu stawach występują krążki stawowe, które zwiększają ich powierzchnie stawowe. Dzięki temu możemy unieść ramię powyżej stawu barkowego!!!

POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ WOLNEJ

• staw ramienny(articulatio humeri)- utworzony jest przez wydrążenie stawowe łopatki pogłębione przez obrąbek stawowy oraz przez głowę kości ramiennej.

Czynnościowo jest to staw kulisty wolny. Dzięki niemu wykonujemy następujące ruchy:

• zginanie i prostowanie

• odwodzenie i przywodzenia ramienia

• ruchy obrotowe (nawracanie i odwracanie)

• obwodzenie

• staw łokciowy (articulatio cubiti)- jest to staw zawiasowo- obrotowy; składa się z 3 stawów:

1. staw ramienno- łokciowy- głowę tworzy bloczek kości ramiennej, a panewkę wcięcie bloczkowe kości łokciowej

2. staw ramienno promieniowy- głowę tworzy główka kości ramiennej, a panewkę dołek głowy kości promieniowej

3. staw promieniowo- łokciowy bliższy- głowę tworzy obwód stawowy głowy kości promieniowej, a panewkę wcięcie promieniowe na kości łokciowej

Staw łokciowy umożliwia następujące ruchy:

• zginanie i prostowanie

• ruchy obrotowe (nawracanie i odwracanie przedramienia)

POŁĄCZENIA KOŚCI PRZEDRAMIENIA

• staw promieniowo- łokciowy bliższy

• staw promieniowo łokciowy dalszy- głowę stanowi obwód stawowy głowy kości łokciowej, panewkę- wcięcie łokciowe kości promieniowej

• błona międzykostna przedramienia= więzozrost przedramienia

• oba stawy należą do stawów obrotowych- ruchy nawracania i odwracania

STAW PROMIENIOWO- NADGARSTKOWY (articulatio radiocarpalis)

• głowę tworzy szereg bliższy kości nadgarstka i krążek stawowy, a panewkę powierzchnia stawowa nadgarstkowa kości promieniowej

• czynnościowo jest to staw eliptyczny; zachodzą w nim ruchy:

• zgięcie i prostowanie grzbietowe

• zgięcie i prostowanie dłoniowe

• przywodzenie i odwodzenie

• obwodzenie

STAWY RĘKI

• staw śródnagarstkowy

• staw nadgarstkowo- śródręczny

• staw nadgarstkowo- śródręczny kciuka (staw siodełkowaty; kciuk posiada zdolność przeciwstawiania się pozostałym palcom)

• staw stawy śródręczno- paliczkowe

• stawy międzypaliczkowe bliższe i dalsze

POŁĄCZENIA KOŃCZYNY DOLNEJ

POŁĄCZENIA OBRĘCZY - MIEDNICA (Pelvis)

• więzozrosty- więzozrosty pachwinowe

• chrząstkozrosty- spojenie łonowe

• kościozrosty- kość krzyżowa

• staw krzyżowo- biodrowy

POŁĄCZENIA KOŃCZYNY DOLNEJ WOLNEJ

• staw biodrowy (articulatio coxae)

• głowę stanowi głowa kości udowej a panewkę stanowi kość miedniczna pogłębiona o obrąbek stawowy

• czynnościowo jest to staw kulisty panewkowy

• zginanie i prostowanie

• odwodzenie i przywodzenie

• obwodzenie

• nawracanie i przywracanie

• staw kolanowy (articulatio genus)

• głowę tworzy kłykieć kości udowej; panewkę kłykieć kości piszczelowej i rzepka

• dodatkowo łąkotka przyśrodkowa i boczna

• czynnościowo jest to staw zawiasowo- obrotowy i wykonujemy ruchy:

• zgięcie i prostowanie

• ruchy obrotowe

• połączenia kości podudzia

• staw piszczelowo- strzałkowy

• więzozrost piszczelowo- strzałkowy

• błona międzykostna podudzia

• staw skokowo- goleniowy (articulatio talocrulalis)

• główkę tworzy bloczek kości skokowej; panewkę powierzchnia stawowa dolna kości piszczelowej i powierzchnie stawowe kości przyśrodkowej i bocznej

• staw zawiasowy (podeszwowo- typowe zgięcie i grzbietowo- prostowanie)

• stawy stopy

• staw skokowo- piętowo- łódkowy

• staw kulisty (ruchy odwracania z przywodzeniem, nawracania z odwodzeniem)

5

---