Inżynier telekomunikacji

Kod klasyfikacji: 214402

Rozdział klasyfikacji: Transport i łączność

Klasa klasyfikacji: Telekomunikacja

Zadania i czynności

Podstawowym celem pracy inżyniera telekomunikacji jest utrzymanie techniki telekomunikacyjnej na odpowiednio wysokim poziomie oraz zapewnienie jej rozwoju, tak, aby sprostać rosnącym potrzebom społecznym w tej dziedzinie. Z celem tym związane jest szereg zadań do wykonania dla inżynierów telekomunikacji, pracujących na wielu stanowiskach. Stanowiska te można w przybliżeniu podzielić na: związane ze sprawowaniem funkcji kierowniczej, prowadzeniem prac naukowych i badawczych, prowadzeniem i nadzorowaniem prac technicznych i modernizacyjnych. Podziałowi temu można przyporządkować typowe lub bardzo zbliżone do siebie czynności, jakie wykonuje inżynier pracujący w różnych zakładach i instytucjach związanych z telekomunikacją. Dla lepszego zrozumienia charakteru jego pracy, należy nakreślić obraz współczesnej telekomunikacji i kierunki jej rozwoju. Dzieli się ona na tradycyjne działy, takie jak: teletransmisja, radiokomunikacja, telekomutacja oraz nowe jak np. teleinformatyka.

Nowym i mającym bardzo duże perspektywy rozwoju jest dział telekomunikacji bezprzewodowej powszechnej, złożonej z telefonii komórkowej (systemy NMT450, GSM, DSC), sieci dostępu radiowego (miejskie DECT, wiejskie), telefonii globalnej (system satelitarny Irydium, Globstar) czy systemy nawigacji lądowej dla pojazdów, oraz ogólne GPS.

W każdym z tych działów następuje stały postęp w zakresie systemów, technologii i sprzętu. Dział teletransmisji zajmuje się przekazywaniem na odległość zakodowanych sygnałów mowy, dźwięku, plików komputerowych, przechodzi też z sieci miedzianej na szklaną światłowodową. Jednocześnie powstają nowe systemy obróbki i kodowania sygnałów, tak aby sprostać rosnącym zapotrzebowaniom przekazu coraz większej liczby jednostek informacji. Temu też służy tak zwana cyfryzacja systemów oraz powszechne stosowanie urządzeń komputerowych oraz nowych systemów sieci, takich jak LAN (Local Area Network) czy ISDN (Integrated Services Digital Network). W tym miejscu należy wymienić nowy dział, teleinformatykę, którego rozwój to przejście z telekomutacji elektromechanicznej na mikroprocesorową w systemach komputerowych. Zapewniają one niespotykane dotychczas możliwości techniczne zarówno w teletransmisji, jak i bezpośrednio na linii abonenta (w usługach abonenckich).

Można stwierdzić, że informatyka i technika komputerowa zmienia tradycyjny podział w telekomunikacji. Inżynier telekomunikacji zatrudniony w telewizji, radiu czy zakładzie telekomunikacyjnym posługuje się podobnymi systemami teleinformatycznymi do przekazu satelitarnego jak i naziemnego. Nowe systemy pracujące w technologii ATM (Asynchronous Transef Mode), pracujące szerokopasmowo, przy wykorzystaniu dużej liczby kanałów przepływu informacji, mogą realizować transmisję sygnałów audio i video. Wykorzystanie ich do telekonferencji video, poszerzy funkcje tradycyjnej telewizji o nowe zastosowania. Większość stanowisk pracy inżyniera telekomunikacji będzie związana z nową techniką i jej zastosowaniem w telekomunikacji. W zakładzie produkcyjnym inżynier telekomunikacji w oparciu o współczesną technologię będzie projektował nowe urządzenia i kierował ich produkcją. W placówkach naukowo-badawczych inżynier będzie badał i oceniał urządzenia czy nowe systemy w technice i organizacji telekomunikacji. W zakładach telekomunikacji będzie wdrażał do użytku nowe rozwiązania i kierował pracą ekip zajmujących się utrzymaniem dobrego stanu technicznego i eksploatacją różnych urządzeń. Wykonując te czynności inżynier telekomunikacji będzie posługiwał się specjalistyczną aparaturą pomiarową, komputerem, specjalistycznym oprogramowaniem, literaturą fachową oraz wyposażeniem biurowym, takim jak telefon, faks, poczta elektroniczna.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Praca inżyniera telekomunikacji odbywa się w zależności od sprawowanej funkcji i stanowiska pracy w pomieszczeniach biurowych, w pomieszczeniach laboratoryjnych, czasem w pomieszczeniach technicznych, w których pracują urządzenia telekomunikacyjne. Pomieszczenia te są zazwyczaj klimatyzowane, zgodnie z wymaganiami dla pomieszczeń laboratoryjnych i technicznych z zainstalowanymi urządzeniami nowej generacji. Stanowiska pracy biurowe nie są związane z żadnymi zagrożeniami. Natomiast podstawowym zagrożeniem występującym na wielu stanowiskach technicznych i laboratoryjnych w pracy inżyniera to możliwy kontakt z napięciem w zakresie do 1 kV, występujące promieniowanie źródeł laserowych w urządzeniach światłowodowych (groźne dla oczu), promieniowanie elektromagnetyczne występujące w pobliżu nadajników radiowych i telewizyjnych. Zagrożenia te są w praktyce w znacznym stopniu ograniczone poprzez szereg zabezpieczeń i procedur ostrzegawczych. Przestrzeganie obowiązujących w tym względzie przepisów BHP w decydujący sposób eliminuje możliwość wypadku przy pracy.

warunki społeczne

Inżynier telekomunikacji ze względu na omówione na wstępie zadania i czynności do wykonania na stanowisku pracy, ma bardzo liczne kontakty z otoczeniem, głównie zawodowym. Inżynier sprawujący funkcję kierowniczą utrzymuje intensywne kontakty z podległymi mu pracownikami i współpracownikami. Odbywa się to za pomocą telefonu, korespondencji pisanej, poczty elektronicznej oraz najczęściej bezpośredniej rozmowy. Zatrudniony na stanowiskach naukowo-badawczych, konstrukcyjno-projektowych i technicznych, w zakresie swojej pracy zawodowej kontaktuje się bezpośrednio ze współpracownikami, używa też telefonu, faksu, poczty elektronicznej. Biorąc udział w licznych konferencjach, sympozjach i pokazach spotyka się osobiście z przedstawicielami swojej grupy zawodowej. Są to kontakty zewnętrzne, związane z wykonywaną pracą w sposób pośredni. W ostatnim czasie dość często zdarzają się w tym zawodzie wyjazdy szkoleniowe i naukowe, krajowe i zagraniczne. Niektóre z nich, np. kursy i praktyki językowe, są okazją do szerszych kontaktów, nie tylko ze specjalistami z tej samej branży.

warunki organizacyjne

Inżynier telekomunikacji zatrudniony na większości stanowisk, pracuje zazwyczaj w stałym czasie, w cyklu 8. godzinnym w ciągu dnia. Pewne stanowiska pracy, związane bezpośrednio z eksploatacją urządzeń telekomunikacyjnych, mogą wymagać bezpośredniego nadzoru inżyniera w ciągu całej doby, np. w poważnych sytuacjach awaryjnych. Na ogół zawód ten zapewnia dużą swobodę podejmowania decyzji w wielu sprawach zawodowych. Praca na stanowiskach naukowo-badawczych i projektowo- konstrukcyjnych pozbawiona jest rutyny i w wielu przypadkach ma charakter pracy twórczej. Na niektórych stanowiskach praca inżyniera związana jest z wdrażaniem i uruchamianiem unikalnej aparatury i urządzeń. Wymaga to dużej wiedzy, dobrej organizacji pracy oraz współpracy z innymi specjalistami w określonych dziedzinach. Jednocześnie na wielu stanowiskach inżynier telekomunikacji odpowiada, w dużym stopniu, za pracę powierzonych jego pieczy pracowników, jak również za wyposażenie i aparaturę.

Wymagania psychologiczne

jak wynika z podstawowych celów pracy, inżynier telekomunikacji powinien zapewnić rozwój i utrzymanie wysokiego poziomu techniki telekomunikacyjnej oraz sprawować właściwy nadzór nad podległymi mu służbami i pracownikami. W zakładach produkcyjnych, inżynier zatrudniony w działach konstrukcyjno- projektowych odpowiada za rozwój i produkcję nowego sprzętu i urządzeń. Tak zarysowane zadania wymagają określonych predyspozycji, ułatwiających wykonywanie zawodu. Najważniejszymi wymaganymi cechami osobowości dla inżyniera sprawującego funkcje kierowniczą, są: zdolność logicznego rozumowania, umiejętność podejmowania szybkich i trafnych decyzji. Daje to wymierne efekty w postaci dobrze zorganizowanej pracy. Inżynierowie zatrudnieni na stanowiskach naukowo-badawczych i wdrożeniowych, związanych z modernizacją sprzętu muszą posiadać oprócz wysokiego poziomu aktualnej wiedzy fachowej również zainteresowania techniczne i naukowe oraz chęć zdobywania nowych wiadomości. Ważna jest skłonność do inicjowania nowych rozwiązań i ich zastosowania w praktyce. Niezbędna tu będzie, odpowiednio ukierunkowana, wyobraźnia zawodowa, zdolność przewidywania kierunków rozwoju telekomunikacji. Przykładem takiego działania jest szybkie wdrożenie do zastosowań w telekomunikacji, przez inżynierów konstruktorów, techniki komputerowej, co owocuje niespotykanym dotychczas tempem jej rozwoju. Na wszystkich stanowiskach pracy inżyniera telekomunikacji najważniejszą cechą będzie dążenie do samokształcenia, poszerzania wiedzy i nadążania za szybkim postępem techniki telekomunikacyjnej na świecie.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Kandydat do pracy w zawodzie inżyniera telekomunikacji, na wszystkich stanowiskach, ma obowiązek poddać się ogólnymi badaniami lekarskimi. Inżynier zatrudniony w środowisku zagrożonym, np. promieniowaniem od ekranów monitorowych, urządzeń nadawczych wysokiej częstotliwości, może być poddany dodatkowych badaniom specjalistycznym, związanym z tymi zagrożeniami. Praca inżyniera zaliczana jest do prac lekkich, w odniesieniu do fizycznej strony wykonywanych czynności. Z uwagi jednak na duży stopień odpowiedzialności, od kandydatów na określone stanowiska (np. dyspozytorów sieci) wymagana jest duża odporność psychiczna oraz zdolność do sprawnego działania w sytuacjach stresowych. Na większości stanowisk pożądana jest ogólna sprawność fizyczna i dobry stan zdrowia. Stanowiska naukowo-badawcze, projektowe mogą być objęte przez osoby niepełnosprawne np. z dysfunkcją kończyn dolnych czy z niedosłuchem. Dla tych osób powinny być przygotowane odpowiednie, właściwie wyposażone stanowiska pracy.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do wykonywania pracy w zawodzie inżyniera telekomunikacji niezbędne jest posiadanie wykształcenia wyższego o specjalności telekomunikacja lub systemy telekomunikacyjne, systemy teleinformatyczne, telekomunikacja cyfrowa, telekomunikacja optyczna, radiokomunikacja i telewizja, telekomunikacja porozumiewawcza, rozsiewcza, ruchowa i inne specjalności związane z systemami pomiarowymi, komputerowymi i elektroniką.

Do zawodu inżyniera przygotowują szkoły wyższe techniczne na studiach dziennych, zaocznych i wieczorowych.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Pozycja inżyniera telekomunikacji jest dość wysoka w hierarchii zawodów występujących w telekomunikacji. Inżynier telekomunikacji ma duże możliwości awansu na stanowiska kierownicze. Szanse awansu związane są z dalszym kształceniem tej grupy zawodowej. Inżynier z tytułem zawodowym może uzupełnić wiedzę na studiach magisterskich, inżynier z tytułem magistra ma możliwość zdobywania kolejnych stopni naukowych - adiunkta, doktora, docenta aż do tytułów profesorskich.

Możliwości kształcenia podyplomowego stwarzają zakłady o charakterze naukowo-badawczym, oraz niektóre duże firmy jak np. Telekomunikacja Polska S.A., Telewizja Polska S.A .

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W zawodzie inżyniera telekomunikacji osoby starsze (ok. 50. roku życia), mające dłuższą przerwę w zatrudnieniu, mogą podejmować pracę jedynie na niektórych stanowiskach. Ograniczenie występuje dla stanowisk naukowo-badawczych i związanych z nową techniką komputerową w teleinformatyce i sieciach informatycznych. Szybki rozwój techniki w tych dziedzinach będzie dużym problemem dla osób, które czasowo były wyłączone z pracy w zawodzie.

Jednocześnie wielu pracodawców uważa za nieuzasadnione ponoszenie nakładów na przekwalifikowanie osób starszych i ich szkolenie. Koszty szkolenia w dziedzinie telekomunikacji są wysokie. Natomiast istnieją możliwości zatrudnienia osób starszych w tym zawodzie, na stanowiskach związanych z nadzorem i kierowaniem służb naprawczych i konserwacyjnych.

Polecana literatura

Przegląd Telekomunikacyjny, Wydawnictwo SIGMA NOT Sp. z o.o.

Biuletyn Informacyjny Instytutu Łączności - Wydawnictwo IŁ Warszawa

Pomiary w telekomunikacji, Wydawnictwo Centrum Badawczo-Rozwojowe TP S.A.

W telekomunikacji, Wydawnictwo Państwowej Inspekcji Telekomunikacyjnej TELPOST Warszawa

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---