Osobowość
Osobowość to charakterystyczne dla danej jednostki właściwości myślenia, odczuwania i działania.
Osobowość - dynamiczna organizacja wewnętrzna jednostki, którą determinują unikalne przystosowania do środowiska.
Zygmunt Freud Teoria psychoanalizy
Struktura osobowości składa się z trzech elementów połączonych ze sobą i wynikają z siebie.
ID, EGO, SUPEREGO
ID - jest najbardziej prymitywne, całkowicie nieświadome źródło energii.
odpowiada za impulsy seksualne i agresywne,
posługuje się językiem pragnień i obrazów,
nie ma logicznych reguł, nie liczy się z rzeczywistością,
posługuje się zasadą przyjemności, zaspokojeniem potrzeb, podobnie jak nowonarodzone dziecko,
odpowiada za marzenia senne
Główne popędy:
Libido - instynkt życia
Tanatos - instynkt śmierci
EGO - wyłania się stopniowo z ID
w znacznej części świadome,
pomaga zaspokoić potrzeby bezpieczeństwa,
podporządkowuje się prawom,
dopasowanie roli potrzeb do rzeczywistości,
podejmuje rozważnych decyzji,
część nieuświadomiona odpowiada za mechanizmy obronne.
Mechanizm obronny to nieświadoma strategia ego, która zniekształca rzeczywistość celem zmniejszenia lęku.
SUPEREGO
Formułuje się w wyniku kompleksu Edypa
Znaczna część superego jest nieświadoma. Funkcje superego:
pohamować impulsy id, szczególnie seksualne i agresywne,
nakłonić ego wzięcia pod uwagę celów moralnych,
osiągnięcie perfekcji,
pełni funkcję sumienia
świadomość
podświadomość
nieświadomość
- świadomość - możemy zwerbalizować i logicznie o tym mówić
- podświadomość - nie jesteśmy tego aktualnie świadomi, ale możemy to przywołać
- nieświadomość - tego nie możemy przywołać, zawiera elementy aktywnie wypierane
Kompleks Edypa - polega na pragnieniu seksualnego związku z rodzicem płci przeciwnej, przy jednoczesnej chęci pozbycia się rodzica tej samej płci, jako rywala seksualnego.
Rozwój instynktu seksualnego
Instynkt seksualny = pragnienie przyjemności zmysłowych.
Stadium oralne
Od urodzenia do pierwszego roku życia
fiksacja na fazie oralnej
dziecko całkowicie zależne od dorosłych
Wczesna frustracja - osobowość oralno - bierna:
Dziecko jest nadmiernie stymulowane lub stymulacja jest niewystarczająca
beztrosko pogodna, nadmiernie zależna i oczekująca opieki (matkowania) od świata.
Późniejsza frustracja (kiedy dziecko na już ząbki) - osobowość oralno -sadystyczna:
Potrzeby dziecka zaspakajane są chaotycznie
cyniczna, pesymistyczna i uszczypliwie sarkastyczna, kłótliwa, roszczeniowa, nieufna
Stadium analne
w drugim i trzecim roku życia;
doznania zmysłowe: wstrzymywania i uwalniania
wypróżnianie się - cykl doznań typu napięcie - ulga
Trening czystości - opanowanie instynktu seksualnego, podporządkowanie libido społecznie określonym zasadom autonomia, panowanie nad sobą, sprawczość
Fiksacja na fazie analnej:
Dziecko przekarmiane lub niedokarmione
skłonność do zatrzymywania uczuć i przedmiotów, albo wybuchowość
Typ analno - retencyjny:
związany z fazą wstrzymywania
upór, zjadliwość, skąpstwo, usystematyzowany styl życia, brak spontaniczności i giętkości, kompulsywna samokontrola
Typ analno - ekspulsywny:
związany z fazą uwalniania
impulsywne wyrażanie gniewu, brak organizacji działań, osoba nieuporządkowana, często okrutna i destrukcyjna, wybuchowa, złośliwa
Stadium falliczne
między 3 a 5 rokiem życia;
zaobserwowanie różnic płciowych
u dziewczynek zazdrość o penisa
u chłopców lęk kastracyjny
kompleks Edypa - formowanie się superego
Kobiety - słabsze superego ze względu na brak lęku kastracyjnego
Frustracja Osobowość falliczna
Mężczyźni: nastawieni na potwierdzanie męskości: sukcesy, wiele dzieci, powodzenie u kobiet
Kobiety: osobowość histeryczna, nadmierna koncentracja na kobiecości - identyfikacja z matką - idealizująca, flirtująca, ale nie wchodzi w relacje seksualne
Faza latencji
Między szóstym a dwunastym rokiem życia
libido nie wyraża się wprost, ale przez zabawę, naukę, relacje z rówieśnikami
Faza genitalna
między trzynastym a osiemnastym rokiem życia
dojrzewanie biologiczne i dojrzałość psychoseksualna
Dążenie
ku pragnieniom heteroseksualnym i miłości altruistycznej
ekspresja libido z korzyścią dla jednostki i społeczności
ukierunkowanie energii instynktowej - w miłość genitalną i produktywną pracę przy jednoczesnym radzeniu sobie z lękiem (nieunikniony konflikt wewnętrzny).
5