QC Story - japońska metodyka rozwiązywania problemów

Witold Modliński i Kanya Tsuchihash

Metoda ta powstała w Japonii, w początkach lat sześćdziesiątych i okazała się niezwykle pomocną i skuteczną dla funkcjonowania Quality Control Circles, w Polsce znanych pod nazwą Kół Jakości. Wykorzystywana jest do rozwiązywaniu problemów w aspekcie doskonalenia jakościowego.

Rozwiązywanie problemów	Doskonalenie jakościowe
Służy przywróceniu status quo	Jest elementem strategii
Odnosi się do symptomów	Odnosi się do przyczyn źródłowych
Odnosi się do części systemu	Odnosi się do systemu

Co to jest problem ?

Sposoby rozwiązywania problemów:

• Intuicyjny

• Przez dedukowanie (wysuwanie partykularnych wniosków

z ogólnej teorii - od ogółu do szczegółu)

• Przez indukowanie (wysuwanie wniosków ogólnych z

partykularnych przesłanek - od ogółu do szczegółu)

W TQM wykorzystuje się dedukcję i indukcję!

TQM wymaga aby rozwiązywanie problemów:

• miało podejście naukowe (wyjaśnienie relacji przyczyna

-skutek w oparciu o sprawdzalne fakty)

• było skuteczne

• było wydajne

Wymagania TQM będą spełnione jeśli:

• podejście będzie opierało się na sprawdzalnych faktach (naukowość podejścia),

• będzie zastosowana procedura (skuteczność),

• będą zastosowane narzędzia (wydajność)

Fakty i narzędzia rejestracji faktów

Narzędzia Obserwacje Narzędzia

Wykres Pareto Diagram pokrewieństwa

Karty odwzorowania danych Diagram powiązań

Wykres Ishikawy Diagram drzewa

Histogram Diagram macierzowy

Wykres rozproszenia Wykres strzałkowy

Karty kontrolne procesu Karta programu decyzji

Wykresy Analiza danych macie-

Analiza statystyczna rzowych

Projektowanie eksperymentów

Trzy zasady odnoszenia się do faktów

• Genba - być na miejscu wydarzenia

• Gen butsu - obejrzeć wydarzenie/przyjrzeć się wydarzeniu

• Gen jitsu - zaobserwować/zauważyć fakty

Zidentyfikowanie problemu

1. Upewnić się co do znaczenia problemu, który ma być rozwiązany

2. Przyjrzeć się/upewnić się co do sytuacji, w której problem występuje

3. Upewnić się co do poziomu strat obecnie i po rozwiązaniu problemu

4. Zdefiniować problem i określić cel

5. Wyznaczyć osobę lub zespół do rozwiązania problemu

6. Określić harmonogram działań i oszacować budżet konieczny do wykonania zadania

Przyjrzenie się problemowi - (zrozumienie problemu)

1. Aby wykryć cechy specyficzne problemu należy prześledzić występowanie problemu w różnych aspektach

2. Dla oszacowania przebiegu zmienności wyników prześledzić je w różnych aspektach, np.:

• różnice w ciągu dnia, tygodnia

• różnice w produkcie

• różnice pomiędzy miejscami

• różnice między partiami wyrobów

• różnice między osobami, stanowiskami pracy

3. Zapoznać się z miejscem występowania problemu i

zebrać te informacje (obserwacje), które nie

występują w formie danych.

Analiza - znalezienie przyczyny

1. Ustalić hipotezę określającą główną przyczynę, wykorzystując do tego wykres Ishikawy, karty kontrolne procesu, wykres rozproszenia

2. Dla upewnienia się, ze wskazana przyczyna jest głównym czynnikiem powstawania problemu, zbadać słuszność przyjętej hipotezy poprzez:

• przeprowadzenie dokładnie opracowanych

doświadczeń

• zastosowanie narzędzi takich jak test hipotezy,

projektowanie eksperymentów

Opracowanie i wdrożenie rozwiązania

1. Zaplanować działania dla usunięcia przyczyn źródłowych. Rozważyć różne warianty działań porównując i wybierając najlepszy

2. Przedyskutować rozwiązanie z różnymi osobami zanim podejmie się decyzję wdrożenia

3. Sprawdzić, czy wybrane rozwiązanie nie będzie miało skutków obocznych. Jeśli zajdzie tego potrzeba, dla zapobieżenia powstaniu niepożądanych skutków ubocznych, należy przeprowadzić wstępne eksperymenty.

4. Wdrożyć

Sprawdzanie skuteczności rozwiązania

1. Po wdrożeniu rozwiązania zebrać dane w tej samej formie i rodzaju, co przed wdrożeniem rozwiązania:

• forma: tabela, wykres, karta odwzorowania

danych itp.,

• rodzaj: liczba braków, procent braków,

charakterystki.

2. Porównać uzyskane rezultaty z zaplanowanymi

• porównanie z zaplanowanym celem

• porównanie efektów pieniężnych

3. Sprawdzić czy nie powstały niezamierzone skutki uboczne zarówno pozytywne jak i negatywne

Standaryzować dla utrwalenia doskonalenia

1. Określić „kto”, „kiedy”, „gdzie”, „co”, „jak” wykonuje, w nowych lub zmienionych warunkach

2. Poinformować i przeszkolić stosowne osoby

3. Sprawdzić funkcjonowanie nowego standardu

4. Monitorować wyniki wprowadzonego rozwiązania

Konkluzja i plany dalszych działań doskonalących

1. Podsumować naukę wyniesioną z rozwiązywania problemu, która może być pomocną w przyszłych działaniach

2. Określić i zapisać pozostałe problemy zidentyfikowane podczas całego procesu, lecz które nie zostały jeszcze podjęte

3. Zaplanować działania dla każdego z tych problemów.

Narzędzia wykorzystywane w metodyce rozwiązywania problemów

	Pareto	Karta odwzor.	Ishikawa	Histo-gram	Wykres rozrzutu	Wykresy	Karty kontrol.
Identyfikacja problemu	++	+	+	+		+	+
Przyjrzenie się problemowi	+	+	++	+		++	+
Znalezienie przyczyny	+		++	+	++	+	++
Wdrożenie rozwiązania			++			+
Sprawdzenie rozwiązania	+	+		++		+	++
Standaryzacja		+		++	+		++
Konkluzja i dzia-łania przyszłe	+					+

Legenda: + + - szczególnie skuteczne

+ - skuteczne

Doskonalenie jakościowe a rozwiązywanie problemu

Rozwiązywanie

problemu

Doskonalenie

jakościowe

Zjawiska

Dane ilościowe

Dane jakościowe

Fakty

Chara-kterys-tyka

kon-trolna,

popra-wa

Cel lub sytuacja

idealna

Istniejący

stan / sytuacja

Luka problem

Dane werbalne

Działać

(doskonalić)

A

Planować

P

D

Wykonać

C (S)

Sprawdzić

(studiować)

• Identyfikacja problemu

• Przyjrzenie się problemowi (zrozumienie problemu)

• Poprzez analizę znalezienie przyczyny

• Opracowanie i wdrożenie rozwiązania

• Sprawdzenie czy rozwiązanie jest skuteczne (i w jakim stopniu)

• Konkluzja i plany przyszłych działań doskonalących

• Standaryzacja dla utrwalenia udoskonalenia

Skuteczność - stosowana metoda (procedura)

---