PRZEDSIĘBIORCA
W rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 1999 r prawo działalności gospodarczej art.2 ust.2 jest osoba fizyczna, osoba prawna, oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, a zgodnie z yst.3 art. 2 przedsiębiorcami są również wspólnicy spółki cywilnej w zakresie, w jakim wykonują oni określoną przez ustawę działalność gospodarczą. Działalnością gospodarczą jest według art. 2 ust. 1 ustawy zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana i usługowa oraz poszukiwanie, rozpowszechnianie i eksploatacja zasobów naturalnych wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Szczególe definicje pojęcia przedsiębiorcy zawierają m.in. ustawa prawo geologiczne i górnicze, prawo własności przemysłowej, o cechach etc. Przedsiębiorcami są więc podmioty które zawodowo oraz we własnym imieniu prowadzą działalność gospodarczą i są to: osoby fizyczne regulacja ustawy Prawa działalności gospodarczej i KC; osoby prawne a wśród nich: spółki kapitałowe prawa handlowego czyli sp. z o.o. i SA. uregulowane w KSH; spółdzielnie uregulowane ustawą prawo spółdzielcze; przedsiębiorstwa państwowe; banki, zakłady ubezpieczeń. Ułomne osoby prawne są również przedsiębiorcami a są to spółki prawa handlowego nie mające osobowości prawnej uregulowane w KSH i są to: spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna. Nietypowi uczestnicy obrotu handlowego to m.in. fundacje, związki zawodowe, stowarzyszenia i są to podmioty których głównym celem nie jest działalność zarobkowa, jednakże które mogą prowadzić działalność gospodarczą z przeznaczeniem zysków z niej pochodzących na cele statutowe.
PRZEDSIĘBIORSTWO
Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym to zorganizowany kompleks majątkowy składający się z rzeczy i praw, przeznaczony do produkcji dóbr bądź świadczenia usług. W takim znaczeniu definicję przedsiębiorcy zawiera KC w art. 55 znaczek1 który stanowi, że przedsiębiorstwo jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa a w szczególności: 1.) firmę (nazwę) znaki towarowe, i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo; 2.) księgi handlowe; 3.) nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w tym produkty i materiały; 4.) patenty, wzory użytkowe i zdobnicze; 5.) zobowiązania i obciążenia związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa; 6.) prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo. Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa chyba że z przepisów szczególnych albo z treści czynności wynika co innego. Przedsiębiorstwo w znaczeniu funkcjonalnym to działalność gospodarcza stała, samodzielna i wykonywana w celu zarobkowym. Przedsiębiorstwo w znaczeniu podmiotowym to podmiot praw i obowiązków wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa rozumianego przedmiotowo.
REJESTRACJA DANYCH KRS
Przedsiębiorcy podlegają określonym obowiązkom ewidencyjnym a w szczególności są obowiązani zgłaszać prowadzenie działalności gospodarczej w celu wpisania jej do różnego rodzaju systemów ewidencyjnych. Są to: 1.) ogólny system identyfikacji i klasyfikacji jednostek gospodarczych REGON prowadzony przez Główny Urząd Statystyczny, podmiot objęty tym systemem otrzymuje stały, cyfrowy identyfikator; 2.) ewidencja działalności gospodarczej; 3.) do celów podatkowych prowadzony jest system rejestracji podatkowej NIP; 4.) KRS a w jego ramach rejestr przedsiębiorców. KRS obejmuje 1.) rejestr przedsiębiorców do którego wpisowi podlegają: osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, spółki jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z o.o. S.A., spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, jednostki badawczo-rozwojowe, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, przedsiębiorstwa zagraniczne, oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium RP, ich przedstawicielstwa są wpisywane do ewidencji przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych prowadzonych przez ministra właściwego do spraw gospodarki, główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń, inne osoby prawne jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru; 2.) rejestr podmiotów nie będących przedsiębiorcami czyli stowarzyszenie, związki stowarzyszeń, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, kolumny transportu sanitarnego, izby gospodarcze i Krajową izbę gospodarczą, związki zawodowe i ich jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną, związki pracodawców, fundacje, federacje i konfederacje związków pracodawców, cechy i izby rzemieślnicze, inne organizacje społeczne lub zawodowe które podlegają wpisowi do KRS; 3.) rejestr dłużników niewypłacalnych. KRS oparty jest na systemie niemieckim i pełni on w obrocie gospodarczym funkcję informacyjną polegającą na udostępnianiu informacji o statusie prawnym przedsiębiorców, jego sytuacji finansowej i sposobie reprezentowania; funkcję legalizacyjną gdyż dopiero wpis do rejestru pozwala na dokonywanie dalszych czynności prawnych, a często dopiero z chwilą wpisu dany podmiot uzyskuje osobowość prawną. Obie te funkcje służą realizacji podstawowej zasady czyli zasady bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. W myśl art. 13 ust. 1 ustawy o KRS dane wpisywane do Rejestru podlegają obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Z dniem takiego ogłoszenia nikt nie może się zasłaniać nieznajomością ogłoszonych wpisów. Jednak w odniesieniu do czynności dokonanych przed upływem 16 dnia od dnia ogłoszenia podmiot wpisany do rejestru nie może powoływać się na wpis wobec osoby trzeciej która udowodni że nie mogła się dowiedzieć o treści wpisu. W przypadku rozbieżności między wpisem do rejestru a ogłoszeniem w Monitorze Sądowym i Gospodarczym obowiązuje wpis w Rejestrze. Jednak osoba trzecia może się powoływać na treść ogłoszenia, chyba że podmiot wpisany do rejestru udowodni że osoba ta wiedziała o treści wpisu. Domniemywa się zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o KRS że dane wpisane do rejestru są prawdziwe. Przedsiębiorca wpisany do rejestru ponosi na mocy art. 18 ust.1 ustawy o KRS odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do rejestru nieprawdziwych danych, jeżeli podlegały obowiązkowi wpisu na jego wniosek a także niezgłoszeniu danych podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru w ustawowym terminie, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności. Zgodnie z art. 8 i 10 ust. 1 ustawy o KRS rejestr jest jawny. Każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w rejestrze, każdy ma też prawo otrzymywać poświadczone odpisy, wyciągi i zaświadczenia o zawartych w nim danych oraz przeglądać akta rejestrowe osób prawnych wpisanych do rejestru przedsiębiorców. Wpisy mogą być pozytywne lub negatywne np. wykreślenia, obligatoryjne i fakultatywne czyli dobrowolne. Wpisy są też konstytutywne i deklaratoryjne. Konstytutywne jeżeli dokonanie wpisu jest konieczne do wywołania określonego skutku prawnego np. spółki handlowe z wyjątkiem spółki jawnej powstają lub uzyskują osobowość prawną dopiero z chwilą wpisania do rejestru Deklaratoryjne potwierdzają zawiązanie zmianę lub ustanie jakiegoś skutku prawnego już powstałego np. zgłoszenie do rejestru odwołania prokury.
FIRMA
Jest to nazwa pod którą przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo. Pod firmą spółka może pozywać i być pozywaną. Każda nowa firma powinna odróżniać się dostatecznie od firm już istniejących w danej miejscowości, wpisanych lub zgłoszonych do rejestru. Firma korzysta z ochrony prawnej przed jej nieprawidłowym lub bezprawnym używaniem. Jest to ochrona publicznoprawna i cywilnoprawna. Ochrony publicznoprawnej udziela sąd rejestrowy, który powinien z urzędu czuwać nad należytym przestrzeganiem przepisów o firmie oraz nad tym, aby firmy używano w obrocie w brzmieniu zgodnym z obowiązującymi przepisami. Nieuczciwe korzystanie z cudzej firmy stanowi nadużycie i podlega karze grzywny. Grzywna nie może być wyższa niż pięć tysięcy złotych, ale może być powtarzana. Pokrzywdzeniu przez bezprawne używanie firmy mają prawo zgłaszać wnioski w sądzie rejestrowym i dowoływać się od jego postanowień. Firma jest dobrem osobistym jak nazwisko i wizerunek i jako takie podlega ochronie na podstawie przepisów art. 23 i 24 k.c.
PROKURA art.60-65 k.h. w zw. z art.632 k.s.h.
Jest to szczególny rodzaj pełnomocnictwa handlowego a bardzo szerokim zakresie umocowania, gdyż upoważnia do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych, jakie związane są z prowadzeniem jakiegokolwiek przedsiębiorstwa zarobkowego. Jednak do zbycia przedsiębiorstwa, wydzierżawienia i ustanowienia na nim prawa użytkowania oraz do zbycia i wydzierżawienia nieruchomości potrzeba wyraźnego dodatkowego upoważnienia. Prokury nie można skutecznie ograniczyć wobec osób trzecich, takie ograniczenia wiążą jedynie prokurenta ale tylko w stosunkach wewnętrznych spółki. Przekroczenie uprawnień przez prokurenta nie wpływa na ważność umów zawartych z osobami trzecimi. Prokura może być udzielona kilku osobom oddzielnie lub łącznie; jednakże nawet w przypadku prokury łącznej oświadczenia, zwrócone do przedsiębiorcy, jak również doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, łącznie ustanowionych. Prokury nie można przenieść; prokurent jednak może ustanowić pełnomocnika do poszczególnych czynności lub pewnego rodzaju czynności. Spółka może ustanowić kilku prokurentów oddzielnie i wówczas każdy z nich ma prawo do samodzielnego dokonywania czynności prawnych. Prawo ustanowienia prokurenta przysługuje osobom mającym prawo reprezentacji spółki. Ustanowienie prokury w spółce jawnej, partnerskiej i komandytowej wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki, w spółce komandytowo-akcyjnej uchwały walnego zgromadzenia a w spółce z oo.- zgody wszystkich członków zarządu. W spółce akcyjnej brak jest takiego ograniczenia. Prokura może być w każdej chwili odwołana. Prokura wygasa wskutek ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy. Otwarcie likwidacji spółki powoduje wygaśnięcie prokury i w tym okresie likwidacji prokura nie może być ustanowiona. Śmierć przedsiębiorcy oraz utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury. Udzielnie i odwołanie prokury powinno być zgłaszane przez przedsiębiorcę do rejestru przedsiębiorców wraz ze wzorem podpisu prokurenta złożonym wobec sekretarza sądowego lub notarialnie poświadczonym. Prawo odwołania prokury nie podlega żadnym ograniczeniom. Umocowanie prokurenta do dokonywania czynności prawnych w imieniu spółki wygasa z chwilą odwołania prokury, a wobec osób trzecich z chwilą wykreślenia z rejestru. Wygaśnięcie prokury podlega wpisowi do rejestru i powinno być zgłoszone sądowi rejestrowemu przez zarząd spółki.
.
Przedsiębiorcy i ich oznaczenia
W jaki sposób KC definiuje przedsiębiorcę?
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna z art 33¹ wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Czym jest firma wg KC?
KC nie daje pełnej odpowiedzi i mówi tylko, iż przedsiębiorca działa pod firmą.
Wskazuje ponadto w formie przepisu ius cogens o konieczności ujawnienia firmy we właściwym rejestrze, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
Jakie funkcje pełni firma?a
-indywidualizacyjną
-marketingową
Jakie rodzaje firmy możemy wyróżnić?
-osobowe ( sama nazwa)
-rzeczowe ( zawierają cechy działalności)
-fantazyjne
Jakie zasady praw firmowego wyróżniamy?
zasada prawdziwości - firma musi odpowiadać rzeczywiście prowadzonej działalności i nie może wprowadzać błąd
zasada jedności - przedsiębiorca może mieć tylko jedną firmę
zasada jawności - firmę ujawnia się we właściwym rejestrze
zasada ciągłości
zasada wyłączności
Jakie ogólne wymogi stawia KC odnośnie firmy?
1.Powinna się odróżniać dostatecznie od firmy innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.
2.Nie może wprowadzać w błąd ( w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności, źródeł zaopatrzenia - katalog oczywiście przykładowy)
Co może być firmą osoby fizycznej?
KC wprowadza zasadę, że jest nią imię i nazwisko ( korpus ). Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu osoby czy innych określeń w szczególności wskazujących na przedmiot działalności czy miejsce jej prowadzenia. KC przez użycie wyrażenia „lub inne dowolnie wybrane” daje wyraz swobodzie działalności gospodarczej.
Co może być firmą osoby prawnej?
Jest nią jej nazwa.
Firma osoby prawnej zawsze musi wskazywać formę prawną tej osoby, w której prowadzona jest działalność gospodarcza.
Wskazanie takich danych jak przedmiot działalności czy siedziba są już fakultatywne.
Czy można w firmie osoby prawnej umieścić nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej?
Oczywiście można, ale tylko wtedy jeśli służy to ukazaniu związków tej osoby z prowadzonym przedsiębiorstwem.
Zawsze jest wymagana zgoda tej osoby, a po jej śmierci należy uzyskać zgodę małżonka i dzieci (łącznie).
Co zawiera firma oddziału?
1.Pełna nazwa danej osoby prawnej
2.Określenie „oddział”
3.Wskazanie miejscowości, w której oddział ma siedzibę.
Co dzieje się z firmą po przekształceniu przedsiębiorcy?
Każda zmiana firmy wymaga ujawnienia w rejestrze.
Jeśli osoba prawna lub spółka osobowa zmieniają jedynie formę prawną to mogą zachować dotychczasową firmę z wyjątkiem tej części, która mówi o poprzedniej formie prawnej.
Czy można zachować w firmie nazwisko byłego wspólnika?
Można to zrobić tylko za jego zgodą.
Zgoda musi być wyrażona na piśmie.
Jeśli były wspólnik nie żyje zgody muszą udzielić jego małżonek i dzieci.
Czy nabywca przedsiębiorstwa musi mieć nową firmę?
Może zachować dotychczasową firmę, ale zobowiązany jest co do zasady umieścić dodatek wskazujący na nazwisko lub firmę nabywcy.
Regulacja ta ma charakter dyspozytywny, gdyż strony w umowie mogą postanowić inaczej.
Czy można zbyć firmę?
Firma jest niezbywalna.
Czy przedsiębiorca może korzystać z firmy innego przedsiębiorcy?
Tak jeśli otrzymał do tego upoważnienie.
Takie korzystanie nigdy jednak nie może wprowadzać w błąd.
Jakie roszczenia przysługują z tytułu naruszenia prawa do firmy?
1.O zaniechanie działania zagrażającego prawu do firmy ( nie przysługuje gdy działania takie nie są bezprawne).
2.O złożenie oświadczenia w odpowiedniej formie i treści w razie naruszenia.
3.O usunięcie skutków naruszenia.
4.O naprawienie szkody majątkowej (tylko!) na zasadach ogólnych lub wydania korzyści osiągniętych z naruszenia przez osobę, która się naruszenia dopuściła.
Brak zadośćuczynienia z szkodę!!!!!!!
Prokura
Czym jest prokura?
1.Pełnomocnictwem;
2.Udzielanym przez przedsiębiorcę podlegającego wpisowi do rejestru
3.Obejmującym umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych;
4.Związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa;
5.Którego nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich (chyba, że przepis szczególny na to pozwala).
W jakiej formie należy udzielić prokury?
W formie pisemnej ad solemnitatem.
Nie obowiązuje jednak reguła, iż jeśli do dokonania określonej czynności potrzebna jest forma szczególna to pełnomocnictwo powinno być udzielone w tej samej formie.
Kto może być prokurentem?
Osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
Czy prokurent może zbyć przedsiębiorstwo?
Nie może dokonać takiej czynności tylko na podstawie prokury.
KC wymaga by do zbycia przedsiębiorstwa, oddania go do czasowego korzystania oraz zbywania i obciążania nieruchomości przedsiębiorstwa udzielone było pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.
Ilu można ustanowić prokurentów?
Ustawa nie wskazuje maksymalnej ilości.
Wprowadza natomiast pojęcie prokury łącznej czyli udzielonej kilku osobom łącznie.
Oznacza to, iż kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury łącznie.
Można oczywiście ustanowić prokurę na rzecz kilku osób oddzielnie.
Co to jest prokura oddziałowa?
Jest to prokura ograniczona do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa.
Czy prokurent może przenieść prokurę na inną osobę?
Prokura nie może być przeniesiona.
Prokurent może jednak ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub określonego rodzaju czynności.
Jakie są przesłanki odwołania prokury?
Można ją odwołać w każdym czasie.
KC wskazuje na sytuacje, w których prokura wygasa ex lege. Są to:
-wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru
-przekształcenie przedsiębiorcy
-ogłoszenie upadłości
-otwarcie likwidacji
-śmierć prokurenta
Uwaga! Śmierć przedsiębiorcy i utrata przez niego zdolności do czynności prawnej nie powodują wygaśnięci prokury.
Jakie dane dotyczące prokury zgłasza się do rejestru?
1.Fakt udzielenia prokury;
2.Określenie rodzaju prokury;
3.Określenie sposobu wykonywania prokury ( jeśli jest łączna)
Ponadto każdy prokurent składa do akt rejestrowych zgodny ze wzorem własnoręczny podpis wraz z dopiskiem wskazującym na prokurę chyba, że z treści dokumentu wynika, że działa jako prokurent.
Kartel to:
Zmowa przedsiębiorstw z jednej gałęzi w sprawie poziomu cen, wielkości produkcji i podziału rynków zbytu; celem k. jest osiągnięcie zysku wyższego niż w warunkach konkurencji; współcześnie k. są zakazane przez ustawodawstwo antymonopolowe
Konsorcjum
Jest odmianą spółki , tworzoną przez kilka przedsiębiorstw w celu realizacji przez nie wspólnego celu , który przekracza możliwości pojedynczego przedsiębiorstwa, konsorcja powstają często w branży budowlanej. W przypadku konsorcjum jedno przedsiębiorstwo spełnia rolę wiodącą i reprezentuje konsorcjum na zewnątrz oraz prowadzi sprawy biura
1