1. Określ, czym jest partycypacja pracownicza w zarządzaniu i omów jej podstawowe efekty.

Partycypacja pracownicza to proces realizacji przez pracowników wykonawczych (bezpośrednio lub przez przedstawicieli) przynajmniej niektórych zadań, które zwykle przynależą do podmiotów szczebla zarządzania w tym przedsiębiorstwie.

Synonimy: współpraca, swoboda, włączanie, udziały, uczestnictwo, upełnomocnienie, wciąganie, rządy częściowe.

Minusy:

• czasochłonność (trzeba robić zebrania, słuchać ludzi, a to trwa =D)

• niewystarczająca wiedza

• egoistyczne interesy

• brak chęci angażowania się ze strony pracowników

Efekty:

• większe zaangażowanie pracowników

• szersze spojrzenie, większa orientacja w firmie

• lepsza komunikacja między działami i pracownikami

• zmniejszenie konfliktowości między działami

• wzrost wydajności (efektywności) pracy

• więcej pomysłów, innowacji

2. Podaj podstawowe przejawy i zasady zarządzania partycypacyjnego.

Partycypacyjne zarządzanie to styl pracy, który polega na dawaniu swym podwładnym okazji do wyrażenia własnej opinii, co umożliwia włączenie dobrych pomysłów do realizacji. [Petersen, Hillkirk 1993]

Zarządzanie polega głównie na planowaniu i na bezpośrednich rozmowach z pracownikami. Bardziej doceniani są zwolennicy działań zespołowych niż indywidualiści.

Często przeprowadza się szkolenia, przełożeni pytają swych podwładnych o ich opinie na temat planowanych posunięć i podejmowanych decyzji.

Pytania przełożonego do pracownika:

• Co o tym myślisz?

• Co byś zrobił będąc na moim miejscu?

Twórcze zaangażowanie pracowników wspomaga zarządzanie i jest nowym sposobem rozwiązywania problemów. Nie znaczy to jednak, że menedżer zmusza swych podwładnych do tego, by wykonywali jego zadania i rozwiązywali jego problemy zawodowe. Nie oznacza też, że wszystko musi być przegłosowane i zaakceptowane przez załogę.

Typowe przejawy i zasady zarządzania partycypacyjnego:

• biuletyny o zamierzeniach firmy

• zarządzający spędzają ponad połowę czasu pracy poza swoimi gabinetami

• kontakt ze współpracownikami w każdej istotnej sprawie

• pracowników traktuje się jak partnerów

• ścisłą kontrolę i dyscyplinę zastępuje się wzajemnym zaufaniem

• działają rożne zespoły robocze

• upraszcza się komunikację między zwierzchnikami i pracownikami

Przejawy partycypacji:

• zgłaszanie nowych pomysłów i inicjatyw

• sugerowanie nowych rozwiązań organizacyjnych i technologicznych

• comiesięczne prezentowanie na zebraniach wyników ekonomicznych firmy i ich analiza przez kierownictwo firmy i związki zawodowe

• częste rozmowy przełożonych z pracownikami

• instytucja pracowniczego członka załogi spółki

• odprawy kierownictwa z całą załogą

• grupy autonomiczne

• radar personalny i ocena kierownika przez podwładnych

• mąż zaufania (rzecznik załogi)

• kafeteryjne formy wynagradzania

• referendum i wiece

3. Omów i oceń 4 podstawowe instytucje partycypacji przedstawicielskiej.

Partycypacja pośrednia = przedstawicielska

Przedstawiciel - „głos załogi”

Instytucje:

• związki zawodowe - pracownicze syndykaty. Są to organizacje utworzone na bazie ustawy o związkach zawodowych z 1991 roku. Jest to ciało niezależne od kierownictwa (w praktyce spotyka się jednak takie, które wplecione są w układy kierownictwa). Mogą powstawać w każdym przedsiębiorstwie i w prawie wszystkich urzędach. Mogą być tworzone w 10 osób. Podlegają rejestracji.

Walczą o przestrzeganie kodeksu pracy i o podwyżki.

• niezwiązkowy mąż zaufania - przedstawiciel, rzecznik załogi. Występuje w firmach, w których nie ma związków zawodowych.

• Rada Pracowników

• udział pracowników w Radzie Nadzorczej (sp. z o.o., S.A.)

• pracowniczy członek zarządu

4. Metody tworzenia akcjonariatu pracowniczego i menedżerskiego.

• udział w prywatyzacji

• motywowanie długookresowe w postaci wynagradzania menedżerów i pracowników opcjami na akcje („złote kajdanki”)

• obecność pracownika przy założeniu spółki

• samodzielna działalność inwestorska pracownika

5. Wymień jakie znasz bariery wobec wdrażania partycypacji i podaj jak z nimi walczyć.

Bariery ze strony kierownictwa:

• obawa o stratę czasu i opóźnienia

• pośpiech

• nawyk stylu autokratycznego

• złe stanowisko centrali firmy

Bariery ze strony pracowników:

• pośpiech i przeciążenie inną pracą

• brak wiedzy ze strony załogi o partycypacji

• teoria XY - brak ambicji i niskie morale u części załogi

Jak z nimi walczyć?

• intensywny coaching

• szkolenia i treningi

• studia podyplomowe

• polecanie literatury i samokształcenie

• organizacja pracy

• zatrudnianie nowych pracowników

6. Ewolucja myśli chrześcijańskiej o partycypacji pracowniczej.

Uzupełnieniem demokracji politycznej jest demokratyczny system gospodarczy. Stawia się postulat demokratyzacji przedsiębiorstwa dzięki dopuszczeniu pracowników do udziału we własności, zarządzaniu i zyskach przedsiębiorstwa.

Quadragesimo Anno (1931), Mater at Magistra (1961): bezpośrednie wezwanie do tworzenia instytucji akcjonariatu pracowniczego.

Jana Pawła II: Laborem exercens (1981), Sollicitudo rei socialis (1987) i Centesimus annus (1991) - idea osobowego personalistycznego uczestnictwa w zarządzaniu - tworzenie warunków do osobistej wolności i odpowiedzialnego pośredniego i bezpośredniego uczestnictwa osób w zbiorowościach, w tym w przedsiębiorstwach - miejscach ich pracy i rozwoju.

1