Rozwój człowieka (dzieciństwo, dorastanie, dorosłość) według E.H. Eriksona.

Faza życia i wiek	Kryzys psycho-społeczny	Wydarzenia znaczące i wpływy społeczne
Niemowlęctwo (0-1 rok)	Bazalne zaufanie vs brak bazalnego zaufania	Dzieci muszą nauczyć się ufać, że inni troszczą się o ich podstawowe potrzeby. Jeśli opiekunowie odrzucają dziecko lub są niekonsekwentni, dziecko może spostrzegać świat jako niebezpieczny, pełen niegodnych i niewiarygodnych ludzi. Matka lub główny opiekun jest kluczowym czynnikiem społecznym w rozwoju dziecka.
Dzieciństwo (2-3 lata)	Autonomia vs wstyd i wątpliwości Osiągnięcie samokontroli i poczucia własnej odrębności	Dzieci muszą uczyć się być autonomiczne - jeść i ubierać się samodzielnie, dbać o własną higienę. Porażki w osiągnięciu tej niezależności mogą zmusić dziecko do zwątpienia we własne zdolności i poczucia wstydu. Rodzice są kluczowymi czynnikami społecznymi w rozwoju dziecka.
Wiek zabawy (4-5 lat)	Inicjatywa vs poczucie winy Ukształtowanie orientacji na cele i inicjatywność w działaniu	Dzieci usiłują zachowywać się w „dorosły sposób” i próbują wziąć na siebie odpowiedzialność za sprawy przekraczające ich aktualne możliwości. Obierają sobie czasem cele i działania, które są sprzeczne z celami lub działaniami innych osób w rodzinie, a konflikty te mogą wywoływać poczucie winy. Pomyślne rozwiązanie tego kryzysu wymaga wyważenia: dziecko musi utrzymać swoje „poczucie inicjatywy”, a równocześnie nauczyć się nie łamania praw, przywilejów lub celów innych. Rodzina to kluczowy czynnik rozwoju

Okres dzieciństwa

Wiek szkolny (6-12 lat)	Produktywność vs poczucie niższości Osiągnięcie poczucia własnej kompetencji	Dzieci muszą doskonalić ważne społeczne i szkolne sprawności. Jest to okres, w którym dziecko porównuje siebie z rówieśnikami. Wystarczająco produktywne dziecko będzie zdobywać społeczne i szkolne sprawności w celu nabycia pewności siebie. Porażka w zdobywaniu tych ważnych cech prowadzi do poczucia niższości. Znaczącymi czynnikami społecznymi są nauczyciele i rówieśnicy
Okres dorastania
Faza życia i wiek	Kryzys psycho-społeczny	Wydarzenia znaczące i wpływy społeczne
Wczesna adolescencja (13-17 lat) późna adolescencja (18-22 lata)	Tożsamość grupowa vs alienacja oraz tożsamość indywidualna vs dyfuzja ról osiągnięcie odpowiedzi na pytanie, kim jestem i kim mogę być oraz wierność sobie	Jest to skrzyżowanie dzieciństwa i dojrzałości. Dorastający boryka się z pytaniem „kim jestem?”, musi ustanowić podstawową tożsamość społeczną i zawodową lub pozostanie nieokreślony co do roli, jaką ma pełnić jako dorosły. Podstawowy czynnik społeczny w rozwoju to społeczność rówieśników

Okres dorosłości

Faza życia i wiek	Kryzys psycho-społeczny	Wydarzenia znaczące i wpływy społeczne
Wczesna dorosłość (23-34 lata)	Intymność vs izolacja Osiągnięcie zdolności do miłosci bez utraty poczucia własnej tożsamości	Podstawowe zadanie tej fazy to ustanowienie silnych przyjaźni oraz osiągnięcie poczucia miłości i wspólnoty z inną osobą. Uczucie samotności lub izolacji są prawdopodobnie rezultatem niezdolności do zbudowania przyjaźni czy związku intymnego. Podstawowymi czynnikami społecznymi są kochankowie, małżonkowie i bliscy przyjaciele
Średnia dorosłość (35-60 lat)	Generatywność vs stagnacja Potrzeba opiekowania się młodymi ludźmi i troska o los młodszych generacji	W tej fazie dorośli stają przed zadaniem „bycia produktywnym” w pracy, dbania o rozwój rodzinny i zaspokajania potrzeb młodych ludzi. Te standardy generatywność są określone przez daną kulturę. Ci, którzy nie umieją lub nie chcą przyjąć tych zobowiązań, ulegają stagnacji i/lubkoncentracji na sobie. Znaczącymi czynnikami społecznymi są małżonkowie, dzieci, normy kultowe
Późna dorosłość (powyżej 61 lat)	Integralność vs desperacja i rozpacz Osiągnięcie mądrości życiowej w wyniku pozytywnego bilansu życia	Starszy dorosły będzie spoglądał w przeszłość, widząc ją jako znaczące, produktywne i szczęśliwe doświadczenie albo jako rozczarowanie, pełne niespełnionych obietnic i niezrealizowanych celów. Doświadczenia życiowe, a szczególnie doświadczenia społeczne determinują rozwiązanie tego ostatecznego kryzysu

---