Program przedmiotu : Metodyka nauczania i wycho
Program przedmiotu: Metodyka nauczania i wychowania osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną
(studia dzienne - licencjat) dr Agnieszka Żyta
Wykłady (25 godz.)
Głębsza niepełnosprawność intelektualna (funkcjonowanie poznawcze, emocjonalne i społeczne).
Uczenie się osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. Stare i nowe podejście do możliwości
rehabilitacji tych osób.
System opieki, rehabilitacji i edukacji osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną w Polsce i
innych krajach w przeszłości i obecnie
Wczesna interwencja i wczesna stymulacja rozwoju osób z głębszą niepełnosprawnością umysłową.
Sytuacja rodzin (rodziców i rodzeństwa)i sposoby ich wspierania.
Współpraca z rodzicami dziecka z głębszą niepełnosprawnością intelektualną.
Integracja społeczna. Działalność organizacji społecznych na rzecz osób głębiej upośledzonych
umysłowo. Szansę i zagrożenia integracyjnego kształcenia i bytowania.
Autonomia osób z głębszą niepełnosprawnością umysłową. Praca w życiu osób niepełnosprawnych.
Warsztaty terapii zajęciowej, zakłady aktywności zawodowej, hostele .
Dorosłość osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. Potrzeby miłości i rodzicielstwa,
konsekwencje ich nie zaspokojenia. Wychowanie seksualne.
Czas wolny osób z niepełnosprawnością umysłową i sposoby jego zagospodarowywania . Aktywność
kulturalna i sportowa. Nieprzetarty szlak, Olimpiady Specjalne - Polska
Formy pomocy osobom niepełnosprawnym intelektualnie. Rzeczywistość a oczekiwania.
Terapia dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną (komunikacja, samoobsługa, metody
pracy). Zachowania trudne (agresja, autoagresja, stereotypie ruchowe)
Systemy komunikacji alternatywnej stosowane w pracy z niepełnosprawnymi intelektualnie (system
Bliss, piktogramy, PCS)
Ćwiczenia ( 30 godz.)
System kształcenia osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce. Szkoła podstawowa gimnazjum,
szkoła przysposobienia do pracy. Cele, zadania, formy organizacyjne. Statut. Organizacja pracy
rewalidacyjnej .
Literatura:
Podstawa programowa kształcenia ogólnego uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym w sześcioletnich szkołach podstawowych i gimnazjach. Załącznik nr 3do Rozporządzenia MEN z dn. 23.12.2008 r., Dz. U.
Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Załącznik nr 7 do Rozporządzenia MEN z dn. 23,12.2008 r., Dz.U.
L. Klaro-Celej, L. Mossakowska, Komentarz do Programu...
I.Polkowska, Praca rewalidacyjna z dzieckiem upośledzonym umysłowo w szkole życia. Warszawa 1994.
2, 3. Metody stosowane w pracy. Metoda instrumentalna i metoda ośrodków pracy. Środki dydaktyczne. Internat dla dzieci z głębszą niepełnosprawnością urn. Terapia zabawą, kolorowe tygodnie, terapia przez sztukę, żywioły i pory roku (referaty).
Literatura:
Komentarz do... I.Polkowska,...
K. Scholtz, Praca w internacie dla dzieci upośl. um. w stopniu umiarkowanym i znacznym. „ Szkoła Specjalna"1981/4.
M. Młynarska, T, Smereka, Wykorzystanie drewnianych zabawek... „Szkoła Specjalna" 1999/4 M. Piszczek, Terapia zabawą. Terapia przez sztukę. Warszawa 1997.
I. Fleming, Po prostu zaczynamy. Praktyczne porady z zakresu pedagogiki zabawy. Kielce 1999. J. Baran, Terapia zabawą czyli usprawnianie psychoruchowe dzieci z zespołem m.p.dz. Warszawa 1996.
4) Diagnoza pedagogiczna określająca poziom funkcjonowania osoby z głębszą niepełnosprawnością
urny słowa..Kryteria diagnozy, zabawa manipulacyjna i jej znaczenie diagnostyczne. Funkcjonalna analiza zachowania. Obserwacja. Skala PAC l Gunzburga.
Literatura:
Edukacja uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym. Przewodnik dla nauczycieli. Warszawa 2000.
J. Kielin, Ocena poziomu funkcjonowania dziecka głęboko upośledzonego pod kątem konstruowania
pracy nauczyciela- propozycja własna, (w:) M. Piszczek (red.), Edukacja dzieci upośledzonych w
stopniu głębokim. Warszawa 1996.
E. Minczakiewicz, Zabawa manipulacyjna dz. głęb. up. um. i jej wartość diagnostyczna. „ Szkoła
Specjalna" 1994/3.
S. Przybylski, Praca rewalidacyjna z osobami głębiej upośledzonymi umysłowo. Cz.I, Warszawa 1981.
T. Witkowski, By podnieść poziom społecznego funkcjonowania osób z upośledzeniem umysłowym.
Lublin 1997.
5) Planowanie pracy dydaktyczno- wychowawczej. Indywidualne programy edukacyjne. Plany dydaktyczno- wychowawcze. Scenariusze zajęć.
Literatura:
M. Węglińska, Jak przygotować się do lekcji? Wybór materiałów dydaktycznych. Kraków 1997. Edukacja uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym. Warszawa 2000
Przewodnik dla nauczycieli uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu znacznym i umiarkowanym. Cz. I. CMPPP, Warszawa 2001.
R. Naprawa, K. Maternicka, A. Tanajewska, Indywidualne Programy Edukacyjno -Terapeutyczne (cz. l, cz.2, cz.3) Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2007, 2008.
B. Czapiga, Zadania terapeutyczne w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi. Indywidualne programy terapeutyczne, (w:) St. Mihilewicz (red.), Dziecko z trudnościami w rozwoju. Kraków 2001.
6) Metodyka realizacji zajęć- funkcjonowanie w środowisku. Samoobsługa, uspołecznianie, komunikowanie się, czytanie i pisanie, elementarne pojęcia matematyczne. Scenariusz przedstawienia (praca w grupach)
Literatura:
I.Polkowska...
B. Błażejewska, Jak ułatwić dziecku... „Szkoła Specjalna" 1975/3.
B. Czupkiewicz, Formy i metody uspołeczniania... „Szkoła Specjalna" 1978/3.
T. Rzewuska, Teatr lalek... „Szkoła Specjalna" 1989/5.
L. Berłowska, Rola inscenizacji w pracy z młodzieżą... „Szkoła Specjalna" 1990/2-3
K. Sabała, Utrwalanie pojęć matematycznych... „Szkoła Specjalna" 1985/6
K. Wiater, R. Woźniak, Uwagi dotyczące ćwiczeń... „Szkoła Specjalna" 1982/3
W. J. Pileccy (red.), Stymulacja psychoruchowego rozwoju dzieci o obniżonej sprawności umysłowej.
Kraków 1999. rozdz.Y
A. Czupkiewicz, Z. Weker- Kosińska, Lista obecności... „Szkoła Specjalna" 1985/2
D. Pilecki (red.), Usprawnianie, wychowanie i nauczanie osób z głębszym upośledzeniem umysłowym.
Kraków 1998. (str. 137-153)
7)Plastyka i technika. Muzyka z rytmiką. Założenia, cele, znaczenie. Grupy technik plastycznych . Metoda Dobrego Startu. Studenci przygotowuj ą pokaz jednego ćwiczenia plastycznego i jednej zabawy muzycznej.
Literatura:
I.Polkowska...
J. Pilecki (red.), Usprawnianie, wychowanie...(str.l 17-127, 153-180)
Wł, J. Pileccy (red.), Stymulacja psychoruchowego rozwoju... (str.54-65, 69- 99)
J. Marcinek, Zajęcia gospodarstwa... „Szkoła Specjalna" 1993/4
K. Wiater, D. Mochnacka, Zajęcia praktyczno... „Szkoła Specjalna" 1980/1
L. Płoch, Znaczenie muzyki... „Szkoła Specjalna"1988/1
M. Bogdanowicz, D. Szlagowska, Piosenki do rysowania czyli Metoda Dobrego Startu dla
najmłodszych. Gdańsk 1996.
J. Garda- Łukaszewska, T. Szperkowski, Zajęcia plastyczne z osobami upośledzonymi umysłowo.
Warszawa 1997.
B.Janosz, Zajęcia muzyczno- rytmiczne z dziećmi upośledzonymi umysłowo w szkole życia. Warszawa1993.
8,9) Wychowanie fizyczne. Cele, działy. Metoda V. Sherborne. Metoda M.,Ch. Knill. Film, zajęcia praktyczne.
Literatura:
I.Polkowska...
M. Bogdanowicz, B. Kisiel, M. Przasnyska, Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Warszawa 1992.
Y.Sherborne, Ruch rozwijający dla dzieci. Warszawa 1997.
Ch. Knill, Dotyk i komunikacja. Warszawa 1997.
M., Ch. Knill, Programy aktywności. Świadomość ciała, kontakt i komunikacja.Warszawa1997.
10) Rewalidacja indywidualna. Cele, rodzaje zajęć. Logoterapia. Usprawnianie manualne. Hipoterapia. Gimnastyka korekcyjna.
Literatura:
I. Polko wska
Wł., J. Pileccy (red.), Stymulacja psychoruchowego... rozdz.III
S. Frankiewicz, O rehabilitacji logopedycznej... „Szkoła Specjalna" 1994/5
1. Mickiewicz- Parcel, Uwagi n/ 1 pracy... „Szkoła Specjalna" 1985/1
B. Gąsiorowska, R. Celińska, Hipoterapia jako.. „Szkoła Specjalna" 1996/2
E. Makowska, Istota zaburzeń mowy dzieci głębiej upośledzonych umysłowo. „ Scholasticus" 1992/2.
F. Kosmowska, Dzisiaj się bawimy. Rewalidacja indywidualna prowadzona Metodą Dobrego Startu.. Warszawa 1999.
1 1) Program Hanny Olechnowicz
Literatura:
C. Olechnowicz, Wyzwalanie aktywności dzieci głębiej upośledzonych umysłowo. Warszawa 1994.
12) Program Małgorzaty Kwiatkowskiej
cele i zasady programu, treści nauczania, sposoby eliminowania zachowań niepokojących, metody i techniki pracy, terapia grupowa
Program Ivara Lovaasa
opis metody, sposoby zapisywania i obserwowania zachowań, naśladowanie działań, wykonywanie poleceń
słownych, uczenie podstawowych umiejętności samoobsługi. Film.
Literatura:
M. Kwiatkowska, Dziecko głęboko niezrozumiane. Warszawa 1997. J. Lovaas, Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo. Warszawa 1993.
13)Zespół Downa jako specyficzna jednostka kliniczna głębszego upośledzenia umysłowego- występowanie, rozpowszechnienie, przyczyny, charakterystyka zespołu, pomoc osobom z zespołem Downa.
Literatura:
B. Stradford, Zespół Downa. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Warszawa 1993.
C. Cunnigham, Dzieci z zespołem Downa. Warszawa 1992.
E. Minczakiewicz, Gdy u dziecka rozpoznano zespół Downa. Kraków 1998.
B. Kaczmarek (red.), Wspomaganie rozwoju dzieci z.zespołem Downa - teoria i praktyka. Wyd. Impuls, Kraków 2008.
Zaliczenie - semestr letni - Scenariusz zajęć + aktywność na zajęciach + obecność
3