Nazwa projektu |
Masz mózg ? To go używaj ! |
Nazwiska autorów |
Agnieszka Pruszyńska, Martyna Papież
|
Diagnoza zjawiska społecznego, któremu projekt ma przeciwdziałać (dane, statystyki, badania). |
W dzisiejszych czasach narkotyki są towarem powszechnie dostępnym i na ogół nie ma problemów z ich zakupem. Można zaobserwować nawet swoistego rodzaju modę na stosowanie niebezpiecznych używek wśród młodzieży. Niepokojący jest fakt rozprzestrzeniania się tego zjawiska wśród coraz młodszych grup. Według Krajowego Biura Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii w 1999 roku do okazjonalnego używania narkotyków przyznawało się 18% uczniów z ostatnich klas szkół ponadpodstawowych (17 i 18 l.). Dane z 2002 roku pokazują wzrost odsetka młodzieży szkolnej w tym samym wieku (17-18-letniej) przyznającej się do posiadania doświadczeń z używaniem narkotyków. Do używania środków odurzających przyznało się ponad 30% badanych uczniów szkół warszawskich. Wśród nich 21% stwierdziło, że zrobiło to więcej niż jeden raz. Badania B. Woynarowskiej z 1998 r. wykazały, że wśród 13 -15-latków 9,5% badanych co najmniej raz w życiu użyło jakiejś substancji psychoaktywnej nie wliczając w to tytoniu ani alkoholu. W kontynuacji tych badań z 2002 r. stwierdzono, ze wśród 2152 osób badanych 15-latków 18% podało, że ma za sobą pierwsze doświadczenie z użyciem marihuany lub haszyszu. Problemem współwystępującym przy narkotyzowaniu się jest narastająca wśród młodzieży agresja. Autorzy książki Problemy narkomanii wśród dzieci i młodzieży. Profilaktyka przeciwdziałania narkomanii za jej główne przyczyny uważają między innymi niską samoocenę, nudę, brak kontaktu z rodzicami czy ubogie słownictwo. |
Cele programu.
|
Celem poznawczym pracy jest sporządzenie diagnozy stanu faktycznego związanego z wymienionymi problemami. Celem praktycznym jest zasugerowanie zmian dotyczących profilaktyki uzależnień od narkotyków, problemu agresji w środowisku szkolnym oraz doprowadzenie do ukształtowania postawy asertywnej dzieci i młodzieży, po to aby świadomie mogła odmówić sięgnięcia po narkotyk. Równie ważne są działania mające wzmóc poczucie siły własnych działań czy budowanie wysokiej samooceny. Kolejnym celem jest zapoznanie młodzieży z adresami pod które mogą się zgłosić po pojawieniu się problemu lub gdy zauważą problem u któregoś ze swoich rówieśników.
|
Grupa docelowa |
Dzieci i młodzież, uczniowie gimnazjów i szkół średnich w wieku od 12 do 18 lat. Program może być realizowany w każdej szkole gimnazjalnej i średniej na terenie całego kraju.
|
Przebieg programu.
|
Program Masz mózg? To go używaj! to przede wszystkim spotkania warsztatowe z uczniami szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Każdy uczeń na koniec spotkania otrzyma ulotkę informujący między innymi o tym jak należy odmawiać osobie proponującej nam narkotyki czy gdzie szukać pomocy w przypadku gdy problem pojawił się u nas lub u osoby nam bliskiej. Ostatnim etapem programu jest ewaluacyjna ankieta przeprowadzona ok. miesiąca po zrealizowaniu projektu.
1. Przywitanie, przedstawienie tematu i celu spotkania. 10. Uczniowie wypełniają ankietę - około miesiąca po przeprowadzonym projekcie, przeprowadza ją nauczyciel wychowawca. Wzór ankiety przekazujemy wychowawcom podczas realizacji projektu. |
pozytywne podejście profilaktyce (uwzględnienie czynników chroniących). |
czynniki chroniące: - budowanie poczucia siły własnych możliwości - umiejętność podejmowania decyzji i branie za nie odpowiedzialności - budowanie motywacji do podejmowania konstruktywnych działań - budowanie wysokiej samooceny - kształtowanie postawy asertywnej
|
profilaktyka jako wspomaganie wychowania. |
-wspieranie młodego człowieka w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach -zapobieganie i likwidowanie czynników ryzyka, które zaburzają zdrowy tryb życia -wzmacnianie czynników chroniących
|
Poziomy działań profilaktycznych. |
Profilaktyka pierwszorzędowa- program skierowany do całej społeczności szkolnej gimnazjum i szkół średnich. Głównym zadaniem jest promocja zdrowego stylu życia, zapobieganie zachowaniom ryzykownych. Bardzo ważnym punktem jest tu rozwijanie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi oraz z przeżywanymi wtedy emocjami, tak by nie stały się one jednym z powodów sięgania po narkotyki.
Program realizowany jest również na poziomie profilaktyki drugorzędowej gdyż wśród osób znajdą się również te, przejawiające pierwsze objawy dysfunkcji, czyli takie które zetknęły się już z narkotykami. W tym przypadku najważniejsze jest utworzenie warunków umożliwiających wycofanie się z działań ryzykownych.
|
Wykorzystane w projekcie strategie działań profilaktycznych. |
Projekt wykorzystuje strategie informacyjne, edukacyjne oraz działań alternatywnych. Strategie informacyjne- projekt dostarcza informacji na temat skutków zażywania narkotyków. Według tej strategii młodzież zmieni poglądy na temat działań ryzykownych, gdy pozna ich następstwa. Strategie edukacyjne- pomoc w rozwijaniu umiejętności psychologicznych i społecznych, tj. radzenie sobie ze stresem, opieranie się naciskom grupy. Strategie działań alternatywnych- uczenie osiągania satysfakcji życiowej poprzez angażowanie się w działania pozytywne, np. artystyczne, sportowe.
|
Oczekiwane rezultaty |
Wcześniejsza profilaktyka, jej tradycyjny model, polegający tylko na straszeniu odbiorcy nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, a w niektórych przypadkach wzbudzała ciekawość i wyzwalała chęć eksperymentowania z narkotykami. Istnieje wyraźna potrzeba uczenia dzieci i młodzieży takich umiejętności psychologicznych, które przyczynią się do wzrostu ich kompetencji w rozwiązywaniu spraw spornych, konfliktowych, uwrażliwią ich na problemy innych ludzi. Młodzi ludzie potrafiący radzić sobie w sytuacjach stresowych, umiejący wyrażać swoje emocje, podejmować samodzielne decyzje, nie będą sięgać po substancje odurzające ani uciekać się do rozwiązań siłowych. Bezsprzecznie przyczyni się do tego również i świadomość wpływu narkotyków na ludzką psychikę i ciało. Mając alternatywę w postaci działań pozytywnych, np. sportu swoją energię będą uzewnętrzniać w tej dziedzinie. Nie będzie się ona wyzwalała i kumulowała w postaci zachowań agresywnych.
|
Sposób ewaluacji |
Jednym ze sposobów sprawdzania skuteczności programu jest monitorowanie uczni przebywających w placówkach szkolnych. Dotyczy to osób u których wcześniej nie zanotowano przypadków eksperymentowania z narkotykami i agresją oraz tych, u których je zaobserwowano. Ważnym głosem będzie tu opinia pedagogów szkolnych o tym czy nastąpił wzrost czy spadek wyżej wymienionych zachowań. Uczniowie na zajęciach godziny wychowawczej wypełnią anonimową ankietę odpowiadając między innymi na pytania czy przeprowadzone zajęcia wpłynęły (i w jakim stopni)u na ich postawę i świadomość na temat uzależnienia od narkotyków.
|
Dane pochodzą z badań Krajowego Biura Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii: http://www.kbpn.gov.pl/portal?id=105978
Czerwieniec-Grzesiuk R., Frącek M.. Problemy narkomanii wśród młodzieży. Profilaktyka przeciwdziałania narkomanii. Zamość 2001 s. 2.
5