FARMAKOLOGIA wykład 12 (21 I 02) GLIKOZYDY NAPARSTNICY I LEKI O DZIAŁANIU INOTROPOWO DODATNIM
GLIKOZYDY NAPARSTNICY = glikozydy nasercowe
otrzymywane z naparstnicy: purpurowej lub wełnistej (Digitalis purpura, Digitalis lanata)
pierwsze w handlu: digoksyna (w tabletkach i ampułkach), β-metylodigoksyna (demetylowana w wątrobie)
działanie:
inotropowo +
batmotropowo +
chronotropowo -
dromotropowo -
mechanizm działania:
hamują pompę Na+/K+
↑ ilość Ca2+ w komórkach
↑ Ca → ↑ dostępności jonów → ↑ kurczliwości
wpływ na układ autonomiczny
pobudzają nerw błędny (układ przywspółczulny)
hamują układ noradrenergiczny (układ współczulny)
wpływ na czynności struktur serca:
węzeł AV: wydłużenie okresu refrakcji (pobudzenie nerwu błędnego)
zwalnianie szybkości przewodzenia
mięśnie komór: skracanie okresu refrakcji
zwiększenie pobudliwości (automatyzmu)
wskazania:
niewydolność krążenia lewokomorowa przewlekła z małą frakcją wyrzutową
przewlekłe migotanie przedsionków z szybką czynnością komór (bo zmniejszają częstość pracy serca)
przeciwwskazania:
zaburzenia elektrolitowe
hipokaliemia ↓K+
hipomagnezemia ↓Mg2+
hiperkalcemia ↑Ca2+
schorzenia, gdzie nie wskazane jest działanie inotropowo dodatnie:
zaciskające zapalenie osierdzia
tamponada serca
wady zastawki mitralnej z zawężeniem drogi odpływu
kardiomiopatia przerostowa
koarktacja aorty
liczne komorowe zaburzenia rytmu serca
zespół WPW (Wolffa-Parkinsona-White'a) (bo zwiększenie przewodzenia go nasila)
bloki serca (zwłaszcza przedsionkowo-komorowe)
planowana kardiowersja (bo zwiększona pobudliwość grozi migotaniem)
wpływ digoksyny na EKG:
zwolnienie czynności serca
skrócenie odstępu QT
wydłużenie odcinka PQ aż do bloku przedsionkowo-komorowego
spłaszczenie lub nawet odwrócenie załamka T
zmiana kształtu odcinka ST
liczne pobudzenia przedsionkowo-komorowe
przedawkowanie:
bardzo wąski współczynnik terapeutyczny (0,8-2,0 ng / l) (poniżej 0,8 korzystne działanie neurohormonalne), konieczne monitorowanie stężenia
objawy:
bradykardia
mdłości, wymioty
bóle brzucha, biegunka
widzenie na żółto
splątanie
zaburzenia rytmu po przedawkowaniu:
ekstrasystolie komorowe
częstoskurcz komorowy
częstoskurcz przedsionkowy z blokiem
postępowanie:
odstawić digoksynę
kroplówka z Mg i K (broń Boże Ca)
lidokaina (ksylokaina) by nie było zaburzeń rytmu; gdy blok to atropina
przeciwciała wiążące digoksynę
działania niepożądane:
bradykardia
bloki
okres półtrwania 36h (długi); po 5 dniach dopiero jest sens badania poziomu
metabolizowana przez nerki (zmniejszyć dawkę w niewydolności nerek)
i.v. → częstoskurcz napadowy (po wykluczeniu komorowego, bo migotanie komór)
INODILATORY
oprócz działania inotropowo (+) rozszerzają naczynia
DOPAMINA
małe dawki: do 3 μg / kg m.c. / min.
„dawka nerkowa”
receptory dopaminergiczne
rozszerza naczynia nerkowe, zwiększa przepływ
stosowane w niewydolności nerek
średnie dawki: 2-5 μg / kg m.c. / min.
receptory β1
działanie inotropowo dodatnie
niewydolność krążenia:
zawał mięśnia sercowego
zespół małego rzutu
po operacjach
duże dawki: > 10 μg / kg m.c. / min.
„dawka presyjna”
receptory α
wstrząs kardiogenny (w pompie)
zespół małego rzutu
po operacjach
działania niepożądane:
↑ adrenaliny:
↑ konsumpcji tlenu przez mięsień sercowy (niekorzystne w zawale)
tachykardia
działanie arytmogenne
DOBUTAMINA
w małym stopniu działa na receptory α
przede wszystkim receptory β → silny agonista receptora β1 (β2) (L-dopamina i jej racemat D-dopamina)
wskazania jw.:
zespół małego rzutu
po operacjach
wstrząs kardiogenny
działania niepożądane:
↑ konsumpcji O2
tachykardia
„próba dobutaminowa” = ECHO stress - zwiększenie konsumpcji tlenu, ECHO serca → tam gdzie upośledzone ukrwienie będzie hipokineza ściany
INHIBITORY FOSFODIESTERAZY III izoenzymy fosfodiesterazy:
amrinon PDE I = metyloksantyny
milrinon PDE V = Viagra
enoksymon
zwiększają stężenie cAMP w komórce → ↑ kurczliwości
stosowane w ostrych stanach operacyjnych, po zabiegach
długotrwałe podawanie zwiększa śmiertelność, bo arytmie
LEKI NOWE: Pimobendan
Wesnarinon
zwiększają powinowactwo troponiny do wapnia
↑ kurczliwości
liczne działania niepożądane
jeszcze nie do końca przebadane
wskazania:
ostre stany
po operacjach