UTRATA PRZYTOMNOŚCI.
Pierwsza pomoc - są to czynności, które wykonuje świadek zdarzenia (i pomoc bezprzyżądowa).
Rozszerzona pierwsza pomoc - kierowcy samochodów po przeszkoleniu, służby ratunkowe w zakładach pracy - udzielają pierwszej pomocy na wyższym szczeblu,
Kwalifikowana pierwsza pomoc - czynności, które wykonują strażacy,
Medyczne czynności ratunkowe - czynności wykonywane przez ratowników medycznych,
Specjalistyczne leczenie ratunkowe - czynności prowadzone na szpitalnym oddziale ratunkowym (SOR),
Utrata przytomności:
Niedotlenienie mózgu,
Hipoglikemia - zmniejszenie stężenia cukru w e krwi,
Zatrucia,
Działanie prądu elektrycznego,
Udar mózgu,
Wychłodzenie organizmu,
Działanie wysokiej temperatury,
SKALA GLASGOW:
Otwieranie oczu:
Samoistne - 4 pkt,
Na polecenie słowne - 3 pkt,
Na bodźce bólowe - 2 pkt,
Brak - 1 pkt
Najlepsza odpowiedź ruchowa:
Wykonuje polecenia - 6 pkt,
Umiejscawia bodziec bólowy - 5 pkt,
Bezwiednie reaguje na ból - 4 pkt,
Reakcja zgięciowa - 3 pkt,
Reakcja wyprostna - 2 pkt
Brak reakcji - 1 pkt,
Najlepsza odpowiedź słowna:
Pacjent zorientowany - 5 pkt,
Pacjent zdezorientowany - 4 pkt,
Nieodpowiednie słowo - 3 pkt,
Niezrozumiałe dźwięki - 2 pkt,
Brak reakcji - 1 pkt,
Razem w skali GLASGOW można otrzymać 15 pkt.
Urazy głowy
Śmiertelność 30 -50 %,
30 % urazów głowy przebiega z utratą przytomności,
Obraz kliniczny obrażeń mózgu:
Rozległe uszkodzenie mózgu,
Wstrząśnienie,
Natychmiast po urazie przejściowa utrata świadomości,
Najczęściej nie daje trwałych następstw,
Rozległe uszkodzenie aksonalne,
Następstwo przerwania i pękania włókien nerwowych,
Śpiączka,
Śmiertelność 35 - 50 %,
Uszkodzenie ogniskowe,
Krwawienie podpajęczynówkowe 70 %:
Ból głowy,
Objawy oponowe,
Fotofobia (nadwrażliwość na światło),
Obecność krwi w płynie mózgowo - rdzeniowym,
Krwawienia podtwardówkowe 30 %:
Ubytki neurologiczne,
Krwawienie nadtwardówkowe:
Utrata przytomności,
Okres przejaśnienia,
Zapaść,
Patologia urazu głowy:
Utrata przytomności,
Uszkodzenie warstwy korowej,
Uszkodzenie układu siateczkowatego,
Wzmożone ciśnienie śródczaszkowe,
Krwiak,
Obrzęk mózgu,
Objawy wklinowania mózgu:
Nierównomierność źrenic,
Zaburzenia świadomości,
Nadciśnienie tętnicze,
Bradykardia (charakterystyczna jako objaw wklinowania mózgu),
Zwolnienie lub zatrzymanie akcji oddechowej,
Niedowład połowiczy po stronie przeciwnej do wgłobienia,
Nasilenie odruchów głębokich i patologicznych,
Medyczne czynności ratunkowe u chorego po urazie głowy:
Standardowe postępowanie ABCD,
Tlenoterapia,
Obniżenie ciśnienia śródczaszkowego,
Ułożenie chorego z głową uniesioną o 20 - 30º,
Manito i furosemid,
Hiperwentylacja,
Hipotermia,
Leczenie napadów padaczkowych (np.: fenytoina, benzodiazepiny),
Niedotleniene mózgu:
Przyczyny:
Duszenie,
Wstrząs,
Zatrucia,
Podtopienia,
Spadek przepływu krwi przez mózg,
Medyczne czynności ratunkowe w niedotlenieniu mózgu:
Standardowe postępowanie ABCD,
Tlenoterapia,
Leczenie przyczynowe,
Hipoglikemia:
Najczęściej efekt działania insuliny,
Choroby nadnerczy, przysadki mózgowej, przytarczyc lub wątroby,
Doustne leki przeciw cukrzycowe (salicylany, sulfonamidyi niektóre leki przeciw depresyjne),
Spożycie alkoholu,
Zakażenie przebiegające z biegunką, wymiotami, gorączką,
Medyczne czynności ratunkowe w hipoglikemi
Standardowe postępowanie ABC,
Jedna ampułka 50 % glukozy dożylnie i.v. w Bolusie,
Wlew 5 lub 10 % glukozy w kroplówce, następnie podłączyć glukagon - 0,5 - 2,0 ml i.m. (domięśniowo) lub S.C,
Tiamina (100 mg i.v., glukagon podaje się dożylnie),
Zatrucia:
Przyczyny:
Leki (najczęściej psychotropowe),
Substancje chemiczne (tlenek węgla),
Pokarmy (jad rybi, jad kiełbasiany, grzyby),
Medyczne czynności ratunkowe w zatruciach:
Oddzielenie poszkodowanego od toxycznego środowiska,
Standardowe ABCD,
Działanie przeciw wstrząsowe,
Leczenie przyczynowe,
Porażenia prądem elektrycznym:
Medyczne czynności ratunkowe przy porażeniu prądem:
Odizolowanie od źródła prądu,
Standardowe ABC,
Przy nagłym zatrzymaniu krążenia mechaniczna krążenia,
Płynoterapia,
Środki uspokajające,
Przeważnie konieczność przewiexienia na oddział oparzeń,
Udar mózgu:
Udar niedokrwienny (zawałmózgu) 80 % przypadków:
Może mieć charakter przejściowy,
Udar krwotoczny 20 % przypadków:
Najczęściej charakter postępujący,
Gorsze rokowanie,
Ryzyko udaru mózgu:
Udar znajduje się w pierwszej 5 - ce przyczyn zgonów na świecie,
Ryzyko wystąpienia udaru wzrasta wraz z wiekiem i pojawia się, co 10 lat,
Co 5 pacjent dotknięty udarem umiera w ciągu jednego miesiąca,
Czynnikiem ryzyka udaru mózgu jest:
Miażdzyca,
Nadciśnienie tętnicze,
Wysoki pozipom cholesterolu,
Cukrzyca,
Przebyty udar mózgu w przeszłości,
Choroby serca,
Objawy udaru mózgu:
Drętwienie lub osłabienie połowy ciała lub tylko jednej kończyny,
Nagłe zaburzenia widzenia,
Nagłe zaburzenia mowy i rozumienie mowy,
Nagły silny ból lub zawroty głowy,
Zaburzenia równowagi,
Zniedoczulica,
Różnicowanie udarów mózgu
Udar niedokrwienny:
Objawy pojawiają się stopniowo w czasie snu lub po przebudzeniu i narastają powoli,
Może minąć w ciągu kilku lub kilkudziesięciu minut do 24 h,
Udar krwotoczny:
Początek nagły,
Ciężki przebieg z bólem głowy, wymiotami drgawkami, wzrostem RR, tachykardią, utratą przytomności,
Sztywność karku, gałki oczne skierowane w stronę uszkodzenia mózgu,
Medyczne czynności ratunkowe w udarze mózgu:
Standardowe ABCD,
Pozycja leżąca z głową uniesioną 20 - 30º,
Tlen do oddychania,
Wkłucie dożylne i.v,
50 - 100 ml 40 % glukozy u chorych z cukrzycą ze względu na możliwości wystąpienia hipoglikemi,
Furosemid 20 - 40 mg i.v,
Obrzęk mózgu (nitrogliceryna),
Nadciśnienie tętnicze (nitroprusydek sodu),
Hipotermia:
Obniżenie wewnętrznej temperatury ciała poniżej 35 ºC,
Skutek działania niskich temperatur (niekoniecznie ujemnych),
Nasila się ją wiatr i wilgoć (np. przemoczone ubranie),
(hipotermia może wystąpić przy dodatnich temperaturach, gdy jest duża wilgotność powietrza).
Objawy hipotermii:
Dreszcze początkowo nasilone następnie coraz słabsze,
Uczucie oszołomienia,
Nieracjonalne zachowań,
Odrętwienie,
Senność,
Utrata przytomności,
Śmierć,
Medyczne czynności ratunkowe w hipotermii:
Ewakuacja,
Zapobieganie utracie ciepła (folia),
Standardowe ABCD,
Terapia ogrzanym i nawilżonym 100 % tlenem,
Wlew dożylny iv ogrzanych płynów infuzyjnych,
W razie konieczności ponawiać defibrylację, co 2 ºC wzrostu temperatury ciała,
Utrata przytomności z gorąca:
Porażenie słoneczne,
Omdlenie z gorąca,
Udar cieplny,
Porażenie słoneczne:
Szczególnie zagrożone są dzieci i osoby starsze,
Możliwe jednoczesne poparzenie słoneczne,
Objawy poparzenia słonecznego:
Niepokój,
Zaczerwienienie twarzy,
Ból głowy,
Wymioty,
Drgawki,
Utrata przytomności,
Medyczne czynności ratunkowe w porażeniu słońcem:
Przenieść chorego do cienia,
Rozebrać,
Zimny okład na głowę,
Podać do picia chłodne napoje, osolone mleko,
można podać (NCP led) - ?????,
Zlecić odpoczynek,
Obserwować,
Można podać niesteroidowe leki przeciw zapalne, które działają na ośrodek regulacji i wpływają na temperaturę ciała,
Omdlenie z gorąca:
Skutek rozszerzenia naczyń krwionośnych, co prowadzi do względnej hipowolemii,
Odwodnienie predysponuje do omdleń cieplnych,
Częste u osób w podeszłym wieku i dzieci z powodu nieprzystosowania do upału,
Medyczne czynności ratunkowe w omdleniu z gorąca:
Ułożenie w pozycji przeciwwstrząsowej (kończyny dolne uniesione do góry - powodujemy autotransfuzję, chcemy wypełnić łożysko naczyniowe krwią znajdującą się w kończynach),
Podać płyny,
Obserwować,
Wykluczyć inne przyczyny omdlenia,
Podać płyny doustnie lub dożylnie,
Udar cieplny:
Niewydolność mózgowego ośrodka termoregulacji,
Wysoka gorączka (powyżej 40 ºC),
Objawy neurologiczne, możliwy obrzęk mózgu,
Możliwe następcze uszkodzenie wieloukładowe organizmu,
Charakterystyczny jest brak pocenia się,
Objawy udaru cieplnego:
Dezorientacja,
Senność,
Zaburzenia psychiczne,
Objawy uszkodzenia OUN,
Utrata przytomności,
Śpiączka,
Zgon,
Medyczne czynności ratunkowe w udarze cieplnym:
Natychmiastowe schłodzenie,
Leki przeciwgorączkowe są przeciwwskazane (mogą pogłębić uszkodzenie wątroby),
Transport do szpitala,
Leczenie objawowe,
Drgawki
Najczęstsze przyczyny stanów drgawkowych:
Padaczka,
Gorączka,
Alkohol,
Zatrucia,
Niedotlenienie,
Porażenie prądem,
Drgawki w ciąży,
Padaczka:
Jest wyrazem zaburzenia czynności bioelektrycznej mózgu,
Najważniejsze przyczyny przy padaczkach:
Genetyczne,
Urazy,
Krwotok,
Zapalenie mózgu i opon mózgowo - rdzeniowych,
Padaczka epidemiologiczna:
Pojawia się najczęściej przed 20 rokiem życia,
60 % chorych jest w wieku dziecięcym,
Jest to, przede wszystkim, choroba ludzi młodych,
Do rzadkości należy rozpoznanie padaczki u ludzi starszych, chyba, że jest to padaczka pozaobjawowa czy poalkoholowa,
Czynniki prowokujące napad padaczki:
Infekcje,
Gorączka,
Stres,
Wysiłek fizyczny,
Bezsenność,
Alkohol,
Bodźce świetlne (gry komputerowe),
Emocje,
Podział napadów padaczkowych:
Napady uogólnione:
Przebieg z utratą świadomości,
Dwustronna manifestacja objawów,
Napady częściowe:
Przytomność może być zachowana,
Dotyczy okolicy ciała (np.: jednej ręki),
Aura przednapadowa:
Jest to zespół objawów, który poprzedza padaczkę,
Występuje na kilka minut lub godzin przed napadem,
Postać:
Zmysłowa (dzwonienie w uszach, błysk przed oczami, wrażenie odczuwania zapachów),
Czuciowa (parastezje),
Ruchowa (drgania określonych grup mięśni),
Autonomiczna (tachykardia, zaczerwienienie, zblednięcie),
Psychiczna (lęk),
Uogólniony napad toniczno - kloniczny:
Objawy:
Nagła utrata przytomności,
Drgawki toniczne (prężenie ciała z zatrzymaniem oddechu, sinica),
Drgawki kloniczne (piana na ustach, mimowolne oddawanie moczu i stolca),
Napad toniczno - kloniczny:
Trwa około 1 - 3 min,
Po napadzie występuje zmęczenie, senność, chwilowe przymglenie świadomości,
Napad może wystąpić ponownie po kilku minutach lub godzinach,
Stan padaczkowy:
Napad trwający ponad 15 minut lub między napadami pacjent nie odzyskuje świadomości,
Konieczna pilna hospitalizacja,
Medyczne czynności ratunkowe w napadzie padaczkowym
Zabezpieczenie chorego przed obrażeniami podczas drgawek,
Postaraj się ułożyć pacjenta na boku,
Uważaj na możliwości zakrztuszania śliną,
Opróżnij jamę ustna (protezy, pokarm),
Zapewnij stały dostęp świerzego powietrza,
Jeśli napad trwa dłużej niż 5 min u dziecka lub 15 min u dorosłego „pakuj i jedź”,
Doraźnie podać diazepan (można podawać, co 15 min),
Błędy przy wykonywaniu medycznych czynności ratunkowych w napadzie padaczkowym
Tłumienie drgawek na siłę,
Wkładanie na siłę przedmiotów do ust,
Podawanie leków doustnie,
Cucenie, polewanie wodą,
1